یمن مانعی جدید در مذاکرات هسته‌ای

دیپلماسی ایرانی: کشور عربی جنگ زده یمن، تبدیل به عارضه ای تعجب آور در زمینه روابط ایالات متحده و ایران آن هم در مراحل پایانی دیپلماسی هسته ای رئیس جمهور باراک اوباما با تهران شده است. مقامات دولت آمریکا اعلام کرده اند که اواخر هفته یک ناو هواپیمابر به آب های ساحلی یمن فرستاده شده است. بالا گرفتن دخالت آمریکایی ها در جنگ داخلی یمن، نمایش قدرتی علیه ایران آن هم در زمانی است که دور جدید مذاکرات هسته ای این هفته در وین آغاز می شود.

هم اکنون، مقامات دولتی و کارشناسان می گویند که تنش ها بر سر یمن، مذاکرات هسته ای را از خط خارج نمی کند. اما مداخله آمریکا در جنگ نیابتی سعودی-ایرانی می تواند نتایج غیرمنتظره ای داشته باشد. از اواخر مارس، ایالات متحده به سعودی ها در بمباران حوثی ها که در زمستان امسال دولت یمن را سرنگون کرده اند، مشاوره می دهد. ایران طرف دیگر درگیری ها است که از حوثی ها حمایت می کند. این مسئله موجب برانگیخته شدن خشم عربستان سعودی شده است که نفوذ ایران در مرز خودش را غیرقابل قبول قلمداد می کند.

یکی از مقامات پنتاگون به پولیتیکو می گوید ناو یو اس اس تئودور روزولت روز یکشنبه به آب های یمن نزدیک شده است. اولین بار آسوشیتدپرس تغییر موقعیت این ناو را گزارش داد و این که این ناو توسط ناو موشکی یو اس اس نورماندی اسکورت می شود. پنتاگون در بیانیه ای می گوید: «در روزهای اخیر، نیروی دریایی ایالات متحده حضورش در منطقه را به خاطر نا آرامی های کنونی یمن افزایش داده است. هدف این قبیل عملیات ها اطمینان یافتن از باز بودن و امن بودن خطوط کشتیرانی است. ایالات متحده همچنان متعهد به شرکای منطقه ای اش و تامین امنیت در محیط دریایی است.»

این تحرک پس از انتشار گزارش هایی مبنی بر انتقال تسلیحات ایرانی به حوثی ها از طریق کشتی به یمن، صورت گرفته است. سخنگوی پنتاگون این گزارش ها را تایید نکرد اما این نکته را اضافه کرد که: «ما به دقت تمام تحرکات دریایی در منطقه را رصد می کنیم.»

تاکنون ایالات متحده با وجود تردید درباره این حملات که توسط ائتلاف هشت کشور سنی عرب صورت گرفته، به سعودی ها در یمن کمک مشاوره ای و اطلاعاتی می داد و حمایت های لجستیکی از قبیل سوخت گیری هواپیماها را انجام می داد. مقامات آمریکایی نگران افزایش تلفات شهروندان و ناموفق بودن سعودی ها در رسیدن به اهدافشان از قبیل بمباران حوثی ها و تسلیم کردن آنها و به قدرت رساندن مجدد عبد ربه منصور هادی هستند.

برخی از تحلیلگران می گویند ایالات متحده با وجود این نگرانی ها به دنبال فرستادن این پیام به متحدین عربش در منطقه است که پس از توافق هسته ای با ایران هم نفوذ این کشور در خاورمیانه را کنترل خواهد کرد. ایلان گلدنبرگ، یکی از مقامات سابق وزارت خارجه و پنتاگون که کارشناس مسائل خاورمیانه است در این باره می گوید: «مشارکت ما در یمن تابع مستقیمی از مذاکرات است و تصمیمی است که دولت برای اطمینان بخشیدن به شرکای عربمان گرفته است.» وی در ادامه می گوید: «من مطمئن نیستم که آن چه که در یمن انجام می دهیم، سیاست خوبی باشد. در حقیقت به نظر من سیاست بدی است. اما باید بگویم که این برای روابط ایالات متحده-عربستان سعودی، سیاست خوبی است.»

گلدنبرگ و مقامات دولت اوباما این ایده را که یمن تاثیری مخرب بر مذاکرات هسته ای دارد، رد می کنند و به این نکته اشاره می کنند که آمریکا سال ها است که مخالف نقش ایران در جنگ داخلی سوریه بوده است.

هرگونه تلاش ایالات متحده برای جلوگیری از ارسال محموله های تسلیحاتی به یمن، مجوز سازمان ملل را هم در اختیار دارد: هفته گذشته این نهاد بین المللی تحریم تسلیحاتی یمن توسط کشورهای عضو این نهاد را تایید کرد که براساس آن عرضه مستقیم، غیرمستقیم، فروش و انتقال سلاح به این کشور باید فوراً متوقف شود.

علاوه بر این محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در مقاله ای که روز دوشنبه در روزنامه نیویورک تایمز نوشت به ایالات متحده توصیه کرد تا از طرح پیشنهادی ایران مبنی بر آتش بس فوری در یمن، حمایت کند.

منبع: پولیتیکو/ مترجم: حسین هوشمند