لزوم پرهیز آمریکا از اقدام نظامی اجتناب ناپذیر

دیپلماسی ایرانی: در پس پرده سر خط های تبلیغات انتخاباتی آمریکا، نشانه های فزاینده ای وجود دارد که حرکت در جهت جنگی دیگر در خاورمیانه را به تصویر می کشد. در هفته گذشته، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به طور علنی به دلیل سر باز زدن باراک اوباما ، رئیس جمهور آمریکا از تعیین خط قرمز برای ایران از وی انتقاد کرد. خطوط قرمزی که در صورت عبور از آن ، واشینگتن به اقدام نظامی متعهد می شود. نتانیاهو همچنین خاطرنشان کرد تا زمانی که تغییرات اساسی در این روند ایجاد نشود، وی خط قرمزی در مقابل اسرائیل را نمی پذیرد. این در حالی است که در حال حاضر این گمانه زنی مطرح است که اسرائیل ظرف 6 تا 9 ماه آینده به تاسیسات هسته ای ایران حمله می کند.

به گمان من تفکر اسرائیل در سال گذشته به گونه ای بوده است که جامعه بین المللی را به اقدام وادارد و موجب شود ایالات متحده نیز بیش فعال شود. ماه گذشته ایهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل در گفت و گو با روزنامه هاآرتص این نکته را به صراحت بیان کرد که اسرائیل نمی تواند تا زمانی که آمریکا می خواهد اقدام کند، در مورد ایران دست نگهدارد و احتمالا تا بهار آینده نیز صبر نخواهد کرد. با این حال این سیاستگذار اسرائیلی این نکته را نیز یادآور شده است که انتخاب میت رامنی ، به عنوان رئیس جمهور آینده آمریکا نیز چندان محاسبات را تغییر نمی دهد چرا که تجربه نشان داده است که روسای جمهور آمریکا در نخستین سال تصدی این پست اقدام خارق العاده ای را انجام نمی دهند مگر اینکه به اجبار به آن تن دهند. این همان نقطه نظری است که من دارم و معتقدم اولویت برای دولت رامنی در صورت پیروزی در انتخابات ماه نوامبر، مسائل اقتصادی خواهد بود.

این در حالی است که دولت اوباما یک ائتلاف جهانی ایجاد کرده ، شدید ترین تحریم ها را علیه ایران اعمال می کند و در عین حال با اسرائیل در زمینه برنامه های سری همکاری دارد و سخت افزار نظامی مورد نیاز این کشور را تامین می کند. با این حال دولت اوباما به وضوح اعلام کرده است که در مرحله آخر و در صورت به نتیجه نرسیدن تمامی گزینه های موجود، گزینه نظامی را مورد استفاده قرار می دهد. اما اوباما نمی خواهد از این نقطه گامی فراتر بگذارد و خط قرمزی برای ایران تعیین کند که در صورت عبور ایران از آن ، جنگ آغاز خواهد شد. به بیان دیگر هیچ کشوری نمی خواهد خود را به این خط قرمز متعهد کند.

موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد این است که نتانیاهو در شرایطی به دلیل تعیین نشدن خط قرمز به اوباما حمله می کند که خود نیز خط قرمزی مشخص نکرده است. اسرائیل تا کنون گونه خاصی از فعالیت های هسته ای یا سطح غنی سازی را به عنوان خط قرمز برای ایران تعیین نکرده است. چرا که در این صورت گزینه های اسرائیل، اقدامات و جدول زمانی اش در مورد ایران محدود می شود. اما پرسش این است که چرا اسرائیل خود این اقدام را انجام نمی دهد و در مقابل بر تعیین خط قرمز برای ایران از جانب آمریکا تاکید دارد؟

باید گفت اسرائیل نیز از اقدامی که تهدید آن را مطرح می کند، اطمینان ندارد. در داخل اسرائیل بسیاری با اقدام نظامی یکجانبه مخالف هستند. از آنجایی که اسرائیل تحت فرمان سیستم پارلمانی با دولت کابینه ای است ، هر گونه اقدامی به رای قاطع کابینه و همچنین کابینه امنیتی نیاز دارد. اما شواهدی در دست است که نشان می دهد نتانیاهو با این اجماع در کابینه خود مواجه نیست.

بسیاری از اسرائیلی ها، به خصوص در ساختار دفاعی و نظامی، بر این باورند که اقدام نظامی، برنامه های هسته ای ایران را به تعویق می اندازد اما آن را متوقف نمی کند. این امکان وجود دارد که برنامه های هسته ای ایران بازسازی شود و انگیزه تهران برای پیشبرد فعالیت های هسته ای اش نیز تقویت شود. کولین کال، از جمله کارشناسانی است که مدارکی را ارائه می کند که نشان می دهد پس از حمله اسرائیل به نیروگاه اوسیراک عراق، تمایل صدام حسین به ساخت سلاح هسته ای بیشتر شد. زمانی که بازرسان بین المللی پس از جنگ خلیج فارس در سال 1991 به عراق رفتند از سرعت بازسازی برنامه های هسته ای این کشور شگفت زده شدند.

این در حالی است که برنامه های هسته ای ایران هم اکنون نیز از محبوب است و در صورتی که اسرائیل به ایران حمله کند حمایت مردمی از این برنامه ها افزایش می یابد.

دیوید سنگر، تحلیلگر روزنامه نیویورک تایمز در کتاب خود تحت عنوان مقابله و نهان سازی به این نکته اشاره می کند که در صورت وقوع درگیری با ایران، این جنگ دامن واشینگتن را نیز خواهد گرفت و ماجرا به حفاظت از تاسیسات نفتی عربستان سعودی در مقابل حمله های ایران تغییر شکل پیدا می کند. سپس گروه های نیابتی از سوی ایران وارد عمل می شود و این مرحله ای است که هیچ یک از طرف ها در آن برنده نخواهد بود.

هرچند دولت اوباما می کوشد به اسرائیل در مورد ایران اطمینان دهد تا حمله ای انجام ندهد، اما باید هوشیار باشد که خود را در روندی درگیری نکند که اقدام نظامی برای آمریکا را غیر قابل اجتناب می کند. ما باید پیش از اینکه ایالات متحده خود را در حال حرکت به سوی جنگی دیگر در خاورمیانه بیابد، یک مناظره ملی داشته باشیم.

منبع: واشینگتن پست

تحریریه دیپلماسی ایرانی/10