ایران وعده ها را به دستاورد تبدیل کند

دیپلماسی ایرانی: اجلاس عدم تعهد در حالی به پایان رسید که امیدهای زیادی به این اجلاس بسته شده بود. فشارهای غرب برای تحریم ایران و انزوای دیپلماتیک ایران، اهمیت اجلاس عدم تعهد را برای ایران دو چندان کرده بود. آیا ایران توانست از این اجلاس برای کاهش اثر تحریم ها و از بین بردن انزوای دیپلماتیک بهره کافی ببرد؟ حضور مرسی و بان کی مون با توجه به نوع موضع گیری آنها تا چه اندازه به سود ایران تمام شد. این ها سوالاتی است که در گفتگو با اسماعیل کوثری، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس مطرح کردیم. او برخلاف برخی رسانه های دیگر که سخنان مرسی را علیه سیاست خارجی ایران در سوریه دانستند این سخنان را نقد سیاست خارجی ایران ارزیابی نمی کند. متن این مصاحبه را در زیر می خوانید:

در مجموع ارزیابی شما از اجلاس سران عدم تعهد در تهران چیست؟ آیا این اجلاس توانست به عنوان یک موفقیت دیپلماتیک و اجرایی برای ایران محسوب شود؟

برای ارزیابی اجلاس سران عدم تعهد در تهران باید سه قسمت اشاره کرد.

اول قبل از برگزاری اجلاس از سوی غرب و صهیونست ها تلاش های زیادی صورت گرفت که این اجلاس اساسا در تهران برگزار نشود و یا اگر برگزار می شود به صورت کمرنگ، حاشیه ای، ضعیف و با حضور حداقل کشورها و در کمترین سطح باشد. چرا که غرب تلاش می کند نشان دهد که ایران را در یک انزوای دیپلماتیک قرار داده است و سعی آنها بر این بود که مانع از برگزاری آن شوند. به لطف خدا این اتفاق رخ نداد و بر خلاف تصور آنها اجلاس در سطح  خوبی برگزار شد و شکستی برای آنها رقم زد.

در مورد خود اجلاس باید بگوییم برگزاری این اجلاس بسیار خوب بود. یعنی از نظر امنیت، برنامه ریزی و نتیجه اجلاس به نحو مناسبی پیش رفت و در مورد موضوعات مختلفی از جمله مسئله فلسطین، تغییر ساختار سازمان ملل، مسئله هسته ای ایران، تحریم و بحران سوریه، نتایج خوبی به دست آمد.

بخش سوم بعد از برگزاری اجلاس است که انشاء الله جمهوری اسلامی که کشورهای عضو جنبش عدم تعهد با دید مثبتی به آن نگاه کردند باید چنان باشد که این مصوبات را با قوت دنبال کنیم و به اجرا در بیاوریم تا ریاست ایران بر این جنبش به نحو احسن صورت گیرد. متاسفانه جنبش عدم تعهد تاکنون در موضوعات اصلی، وحدت چندانی نداشته که این عدم وحدت باعث شده نتیجه چندانی از جنبش حاصل نشود و شاهد اثرگذاری تصمیمات کشورهای عضو این جنبش نبودیم. از سوی دیگر تاکنون کار اجرایی و پیگیری مصوبات جنبش به شکل کامل عملی نمی شد و عمدتا شاهد رها شدن تصمیماتی بودیم که در جلسات گرفته می شد، اما اکنون ایران پیشنهاد داده که دبیرخانه جنبش برای پیگیری مصوبات تشکیل شود. امیدواریم با ریاست ایران بر این جنبش این وحدت حاصل شود و با راه اندازی دبیرخانه ای فعال، تصمیمات این اجلاس به مرحله اجرا در بیاید.

شما به بحث تحریم ها اشاره کردید. آیا این اجلاس برای کنار زدن تحریم ها و کاهش تاثیر آنها بر افتصاد ایران به ایران کمک کرد؟

تحریم هایی که از سوی غرب علیه ایران اعمال شده است، عمل خلاف قانونی است که توسط آمریکا و کشورهای اروپایی صورت گرفته و ما نمی توانیم برای آنها تصمیم بگیریم. کاری که ما می توانستیم انجام دهیم این بود که کشورهای عضو جنبش عدم تعهد را توجیه کنیم و توضیحات لازم را برای آنها در مورد تحریم ایران بدهیم و آنها خودشان قبول کردند که این تصمیم کشورها به صورت یکجانبه غلط است و به این خاطر برای قراردادهای اقتصادی و تجاری دوجانبه با ایران اعلام آمادگی کردند و قراردادهایی نیز بسته شد.

 با توجه به این که بحران سوریه به عنوان مهم ترین مسئله بین المللی حال حاضر بر اجلاس کنونی سایه انداخته بود این اجلاس هیچ تاثیری در وضعیت بحران سوریه داشته است؟

نتیجه ای که از این اجلاس در مورد سوریه حاصل شد این بود که این مسئله از طرف اعضای جنبش عدم تعهد در اختیار ایران گذاشته شد که با کشورهای عضو جنبش عدم تعهد موضوع سوریه را از طرق مختلف و با به کارگیری ابزارهای دیپلماتیک پیگیری شود و بتواند راه حلی برای این مسئله پیدا کند.

قرار بود که در حاشیه اجلاس عدم تعهد مذاکراتی بین مخالفین و دولت بشار اسد صورت گیرد. این کار تا چه اندازه صورت گرفت؟

این کار انجام شد؛ اما اصل این مذاکرات از این پس صورت می گیرد. چرا که قبل از نشست هم مقدماتی صورت گرفت. در نشست همکاری کشورهای اسلامی در مکه صحبت هایی صورت گرفته بود و انشاء الله با توجه به اتمام اجلاس جنبش عدم تعهد سریع تر این موضوع صورت خواهد گرفت.

با توجه به سخنان مرسی و بان کی مون در نقد سیاست خارجی ایران، این سخنان را چگونه ارزیابی می کنید و تا چه اندازه این اجلاس تحت تاثیر این سخنان قرار گرفت؟

 مرسی که چنین سخنانی نداشت، آقای بان کی مون هم بیشتر بر این مسئله تاکید داشت که کشوری که موجودیت دارد و عضو سازمان ملل است، یعنی رژیم اشغالگر قدس، چرا ایران اینگونه با آن برخورد می کند که این کشور غیر مشروع است و باید از بین برود. در صورتی که این یک واقعیت است که این کشوری است که با اشغال فلسطین تشکیل شده است و ما معتقدیم باید از بین برود. البته ایشان نظر خودش را اعلام کرده است. بالاخره ما در مورد کل سازمان ملل حرف داریم و اعلام کرده ایم که این ساختار باید تغییر پیدا کند ولی ایشان نظری داشته اند و اعلام کرده اند. به هر حال این اختلاف نظر ها وجود دارد.

به بحث تغییر ساختار سازمان ملل اشاره کردید. منظور از این تغییر دقیقا چیست؟

هم اکنون سازمان ملل متعلق به چند کشور خاص است و به همه کشورهای عضو تعلق ندارد. بنابراین کشورهای عضو جنبش عدم تعهد به دنبال این هستند که ترتیبی اتخاذ کنند تا ساختار این سازمان تغییر کند. در حال حاضر سازمان ملل تابع محض ابرقدرتها و تفکر سرمایه داری و استکبار جهانی و صهیونیسم است و کشورهای عضو جنبش عدم تعهد  می خواهند ترتیبی اتخاذ کنند تا ساختار این سازمان تغییر کند.

ارزیابی شما از سخنان مرسی در مورد سوریه چیست؟

ایشان هم مواضعی داشته اند اما خودشان هم قبلا و هم در این اجلاس ابراز تمایل کرده اند که راه حل بحران سوریه فقط از طریق دیپلماسی قابل دست یابی است. ما هم همین اعتقاد را داریم که این مسئله باید از طرق دیپلماتیک حل شود.

تهیه کننده: دیپلماسی ایرانی/ 16