چه کسی پشت پرده بازی اعراب با ایران است؟
تنویر احمد خان*
خبرآنلاین: آسیا همان جایی است که قدرت اقتصادی از اروپای شرقی و آمریکا شمالی به سمت آن سرازیر شده است. چین، هند و کره جنوبی بسیار بهتر از اروپایی ها با بحران مالی سال های 2007 و 2008 روبه رو شدند. چین در حال حاضر دومین اقتصاد بزرگ جهانی است. هند به پایان دادن به فقر بیش از میلیون ها نفر شهرت دارد. این موارد مصداق بارز پیشرفت های چشمگیر چین و هند است. هرچند هنوز 450 میلیون نفر از جمعیت هند زیر خط فقر هستند. نکته جالب در خصوص چین این است که این کشور بدون از دست دادن جایگاه قدرتمند دولت کمونیست در آن به این پیشرفت های اقتصادی شگفت دست یافته است. هند نیز در میان گرد و خاک ناشی از دموکراسی نه چندان پایدار به سمت جلو حرکت کرده است. به نظر می رسد که آسیایی ها می توانند هرگونه اصلاحات اقتصادی را با اعتماد به نفس پیش ببرند. با این وجود دستاوردهای اقتصادی با موفقیت های سیاسی هماهنگ و هارمونیک در راستای ایجاد نظم منطقه ای همراه نبوده است. هند و پاکستان دو نمونه بدیهی از این مساله هستند. این دو کشور در تاریخچه خود جنگ های جدی و تنش هایی که منتهی به جنگ نشده را جا داده اند. چین هنوز موفق به ترسیم مرز مشخص با هند نشده و تنها دلیل آن هم مساله اختلاف های مرزی با این کشور نیست بلکه تبت نیز در آن نقشی بسزا ایفا می کند.
بسیاری از تحلیل گران آسیایی ادعا می کنند که بسیاری از جنگ هایی که این قاره به خود در تاریخ دیده در حقیقت میوه دخالت های خارجی بوده است. جنگ استعماری فرانسه در هند- چین که بعدها آمریکایی ها آن را به ارث بردند. اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق، اشغال فلسطین توسط رژیم صهیونیستی و دیگر تعدی ها به سرزمین اعراب، حمله نظامی صدام حسین از عراق به ایران و البته دخالت نظامی مستقیم و مشخص ارتش امریکا در افغانستان و عراق.بر اساس این تعبیرها باید اینگونه نتیجه گیری کنیم که تنش های میان هندوستان و پاکستان بیشتر ریشه در اتحاد آنها با بلوک های بزرگ منطقه ای متفاوت در سطح بین الملللی دارد و نه ذات نهفته در روابط دو جانبه .
ابرقدرت های بلوک شرق امروز ،در چند سال اخیر هزینه های بسیاری را در بخش نظامی مصرف کرده اند. هزینه های خام نظامی چین گوی سبقت را از هندی ها هم ربوده است. بر اساس آخرین آمارهای اعلام شده میزان هزینه های نظامی هند در فاصله سالهای 2011 تا 2012 از مرز 100 میلیارد دلار خواهد گذشت. پاکستان نیز هنوز لزوم را در تخصیص بخش اعظمی از بودجه خود به خرید تجهیزات نظامی می بیند. در اغلب موارد هم هزینه های نظامی به دلیل حس تهدید واقعی نیست که روی هم تلنبار می شوند بلکه میوه این اعتقاد نخبگان سیاسی هستند که قدرت نظامی عامل اصلی تامین امنیت و تعریف هویت ملی یک کشور است.
بازتاب آزمایش موشکی هند در نوزدهمین روز از ماه آوریل در رسانه های بین المللی نشان دهنده توانایی هند بود که به نوعی خنثی کننده موفقیت های اقتصادی پکن بود. به رخ کشیدن این توانایی های موشکی و هسته ای نشان داد که به احتمال بسیار زیاد شانس تنش میان چین و هند بسیار ناچیز است. Agni-V نام موشکی بود که هندی ها با پرتاب موفقیت آمیز آن به حباب کشورهایی پیوستند که می توانند موشک های بالستیک درون قاره ای پرتاب کنند. این آزمایش نشان دهنده میل بالای هندی ها به پیشرفت در حوزه هوا و فضا بود. هند در حال حاضر می تواند تسلیحات هسته ای و معمول را در زمین، دریا و هوا مستقر کند.
پاکستان نیز موشک های هسته ای را برای مقابله با هند و به نوعی دندان نشان دادن به این کشور رو کرده است. بسیاری از موشک های میان برد این کشور می توانند اهداف در هند را با خاک یکسان کنند. تنها شش روز پس از آزمایش موشکی هند بود که پاکستانی ها نیز برگ آس دیگری رو کردند.
موشک های صدام حسین در سالهای حضور در راس قدرت به نوعی عامل تشویق ایران برای گسترش پروژه های موشکی شد. شاید برنامه هسته ای ایران به ادعای غربی ها در سایه ای از ابهام باشد اما برنامه های موشکی این کشور همواره نوعی به رخ کشیدن قدرت بود. موشک های شهاب سه و سری های سجیل به خوبی منطقه خلیج فارس را پوشش می دهد و البته توانایی دستیابی به اهداف در خاک سرزمین های اشغالی را هم دارد. راکت سفیر ایران می تواند ماهواره ها را در فضا مستقر کند و به موشک های دوربرد تبدیل شود. درست مانند هند و پاکستان که رقابت تسلیحاتی با هم دارند، کشورهای عربی منطقه ای هم برای جبران دستاوردهای نظامی هسته ای ایران دست به کار خرید تجهیزات شده اند.
باید به این مساله توجه داشته باشیم که بازیگران خارجی همواره به دنبال کاهش زودهنگام تنش ها نیستند. واشنگتن بیش از آنکه به دنبال آشتی دادن کره شمالی و جنوبی با هم باشد در مسیر تغییر رژیم در این کشور و متوقف کردن برنامه هسته ای آن گام برمی دارد و هند را واسطه ای برای محدود نگاه داشتن قدرت چین و رقابت با پکن می داند. اما در خصوص ایران تجزیه و تحلیل موضع گیری های امریکا چندان ساده نیست. امریکایی ها اعتقاد دارند که فروش تسلیحات به کشورهای عربی همسایه ایران و حاشیه خلیج فارس عامل محدود شدن بلندپروازی های نظامی و هسته ای تهران بوده است. ایران هنوز هم جایزه ای است که واشنگتن به دنبال مالکیت آن از طریق دیپلماسی است.
استراتژی ثبات بازدارنده ای که میان هند و پاکستان نوعی خودداری از ایجاد تنش نظامی را خلق کرده بود در خصوص ایران و اعراب هم قابل استفاده است. پیش شرط گذاری های مداوم به نوعی حل پرونده هسته ای ایران از طریق دیلماتیک را تحت الشعاع قرار داده است. در مقام نتیجه گیری باید اذعان کنم که برنامه های موشکی می تواند همزمان مشوق صلح و یا مسبب جنگ باشد. همه چیز بستگی به این دارد که دولت ها چه راهی را برای حل و فصل اختلاف ها انتخاب کنند.
*وزیر امور خارجه سابق پاکستان و سفیر اسلام آباد در چند کشور منطقه ای
خبرآنلاین: آسیا همان جایی است که قدرت اقتصادی از اروپای شرقی و آمریکا شمالی به سمت آن سرازیر شده است. چین، هند و کره جنوبی بسیار بهتر از اروپایی ها با بحران مالی سال های 2007 و 2008 روبه رو شدند. چین در حال حاضر دومین اقتصاد بزرگ جهانی است. هند به پایان دادن به فقر بیش از میلیون ها نفر شهرت دارد. این موارد مصداق بارز پیشرفت های چشمگیر چین و هند است. هرچند هنوز 450 میلیون نفر از جمعیت هند زیر خط فقر هستند. نکته جالب در خصوص چین این است که این کشور بدون از دست دادن جایگاه قدرتمند دولت کمونیست در آن به این پیشرفت های اقتصادی شگفت دست یافته است. هند نیز در میان گرد و خاک ناشی از دموکراسی نه چندان پایدار به سمت جلو حرکت کرده است. به نظر می رسد که آسیایی ها می توانند هرگونه اصلاحات اقتصادی را با اعتماد به نفس پیش ببرند. با این وجود دستاوردهای اقتصادی با موفقیت های سیاسی هماهنگ و هارمونیک در راستای ایجاد نظم منطقه ای همراه نبوده است. هند و پاکستان دو نمونه بدیهی از این مساله هستند. این دو کشور در تاریخچه خود جنگ های جدی و تنش هایی که منتهی به جنگ نشده را جا داده اند. چین هنوز موفق به ترسیم مرز مشخص با هند نشده و تنها دلیل آن هم مساله اختلاف های مرزی با این کشور نیست بلکه تبت نیز در آن نقشی بسزا ایفا می کند.
بسیاری از تحلیل گران آسیایی ادعا می کنند که بسیاری از جنگ هایی که این قاره به خود در تاریخ دیده در حقیقت میوه دخالت های خارجی بوده است. جنگ استعماری فرانسه در هند- چین که بعدها آمریکایی ها آن را به ارث بردند. اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق، اشغال فلسطین توسط رژیم صهیونیستی و دیگر تعدی ها به سرزمین اعراب، حمله نظامی صدام حسین از عراق به ایران و البته دخالت نظامی مستقیم و مشخص ارتش امریکا در افغانستان و عراق.بر اساس این تعبیرها باید اینگونه نتیجه گیری کنیم که تنش های میان هندوستان و پاکستان بیشتر ریشه در اتحاد آنها با بلوک های بزرگ منطقه ای متفاوت در سطح بین الملللی دارد و نه ذات نهفته در روابط دو جانبه .
ابرقدرت های بلوک شرق امروز ،در چند سال اخیر هزینه های بسیاری را در بخش نظامی مصرف کرده اند. هزینه های خام نظامی چین گوی سبقت را از هندی ها هم ربوده است. بر اساس آخرین آمارهای اعلام شده میزان هزینه های نظامی هند در فاصله سالهای 2011 تا 2012 از مرز 100 میلیارد دلار خواهد گذشت. پاکستان نیز هنوز لزوم را در تخصیص بخش اعظمی از بودجه خود به خرید تجهیزات نظامی می بیند. در اغلب موارد هم هزینه های نظامی به دلیل حس تهدید واقعی نیست که روی هم تلنبار می شوند بلکه میوه این اعتقاد نخبگان سیاسی هستند که قدرت نظامی عامل اصلی تامین امنیت و تعریف هویت ملی یک کشور است.
بازتاب آزمایش موشکی هند در نوزدهمین روز از ماه آوریل در رسانه های بین المللی نشان دهنده توانایی هند بود که به نوعی خنثی کننده موفقیت های اقتصادی پکن بود. به رخ کشیدن این توانایی های موشکی و هسته ای نشان داد که به احتمال بسیار زیاد شانس تنش میان چین و هند بسیار ناچیز است. Agni-V نام موشکی بود که هندی ها با پرتاب موفقیت آمیز آن به حباب کشورهایی پیوستند که می توانند موشک های بالستیک درون قاره ای پرتاب کنند. این آزمایش نشان دهنده میل بالای هندی ها به پیشرفت در حوزه هوا و فضا بود. هند در حال حاضر می تواند تسلیحات هسته ای و معمول را در زمین، دریا و هوا مستقر کند.
پاکستان نیز موشک های هسته ای را برای مقابله با هند و به نوعی دندان نشان دادن به این کشور رو کرده است. بسیاری از موشک های میان برد این کشور می توانند اهداف در هند را با خاک یکسان کنند. تنها شش روز پس از آزمایش موشکی هند بود که پاکستانی ها نیز برگ آس دیگری رو کردند.
موشک های صدام حسین در سالهای حضور در راس قدرت به نوعی عامل تشویق ایران برای گسترش پروژه های موشکی شد. شاید برنامه هسته ای ایران به ادعای غربی ها در سایه ای از ابهام باشد اما برنامه های موشکی این کشور همواره نوعی به رخ کشیدن قدرت بود. موشک های شهاب سه و سری های سجیل به خوبی منطقه خلیج فارس را پوشش می دهد و البته توانایی دستیابی به اهداف در خاک سرزمین های اشغالی را هم دارد. راکت سفیر ایران می تواند ماهواره ها را در فضا مستقر کند و به موشک های دوربرد تبدیل شود. درست مانند هند و پاکستان که رقابت تسلیحاتی با هم دارند، کشورهای عربی منطقه ای هم برای جبران دستاوردهای نظامی هسته ای ایران دست به کار خرید تجهیزات شده اند.
باید به این مساله توجه داشته باشیم که بازیگران خارجی همواره به دنبال کاهش زودهنگام تنش ها نیستند. واشنگتن بیش از آنکه به دنبال آشتی دادن کره شمالی و جنوبی با هم باشد در مسیر تغییر رژیم در این کشور و متوقف کردن برنامه هسته ای آن گام برمی دارد و هند را واسطه ای برای محدود نگاه داشتن قدرت چین و رقابت با پکن می داند. اما در خصوص ایران تجزیه و تحلیل موضع گیری های امریکا چندان ساده نیست. امریکایی ها اعتقاد دارند که فروش تسلیحات به کشورهای عربی همسایه ایران و حاشیه خلیج فارس عامل محدود شدن بلندپروازی های نظامی و هسته ای تهران بوده است. ایران هنوز هم جایزه ای است که واشنگتن به دنبال مالکیت آن از طریق دیپلماسی است.
استراتژی ثبات بازدارنده ای که میان هند و پاکستان نوعی خودداری از ایجاد تنش نظامی را خلق کرده بود در خصوص ایران و اعراب هم قابل استفاده است. پیش شرط گذاری های مداوم به نوعی حل پرونده هسته ای ایران از طریق دیلماتیک را تحت الشعاع قرار داده است. در مقام نتیجه گیری باید اذعان کنم که برنامه های موشکی می تواند همزمان مشوق صلح و یا مسبب جنگ باشد. همه چیز بستگی به این دارد که دولت ها چه راهی را برای حل و فصل اختلاف ها انتخاب کنند.
*وزیر امور خارجه سابق پاکستان و سفیر اسلام آباد در چند کشور منطقه ای
نظر شما :