بر طبل جنگ سوم نکوبید

با توجه به تظاهرات ضد جنگی که هفته گذشته در 76 شهر دنیا برگزار شده بود، آیا به نظر شما می‌توان گفت فضای ضدجنگ بوجود آمده است؟
 

تشدید تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران و تهدید‌ به اقدام نظامی از سوی سران اسراییل، امریکا و اروپا نیز به نوعی نشان دهنده این است که گزینه‌های جنگ هنوز حذف نشده است، همین امر سبب نگرانی افکارعمومی شده که ممکن است جنگ دیگری در منطقه شکل بگیرد که در نهایت هزینه‌های آن مستقیم و غیرمسقیم بر آنها تحمیل شود. از سوی دیگر میراث دو جنگ افغانستان و عراق که امریکا در منطقه انجام داده است، هزینه‌های کمرشکن مالی، انسانی به غرب و متحدین آن تحمیل کرد که امروز شاید بتوان گفت 50 درصد عامل بحران اقتصادی در امریکا و اروپا هزینه‌های گزافی است که در این جنگ‌ها شده که نتیجه ای هم برای زندگی مردم نداشته است. بنابراین کوبیدن بر طبل جنگ و آثار ناشی از دو جنگ گذشته دست به دست هم داده تا تظاهرات گسترده ضدجنگ در شهرهای عمده غرب بروز کرده است.
 

آیا به نظر شما پس از حمله به عراق و افغانستان که در نهایت دستاوردی هم برای امریکا نداشته، بازهم ممکن است این کشور تصمیمی برای راه‌اندازی جنگ دیگری در منطقه داشته باشد؟
 

شرایط داخلی امریکا و منطقه‌ای این کشور فعلا این اجازه را به امریکا نمی‌دهد، مگر آنکه زمان این مشکلات را ترمیم کرده و هزینه‌های سنگین متحمل شده را جبران کند. بنابراین در چنین شرایطی احتمال جنگ بسیار ضعیف است، اما باید به این نکته نیز اشاره کرد که دنیای غرب اقدام نظامی را همیشه به عنوان آخرین راه‌حل برای گذر از بحران‌ها در نظر داشته است. به عبارت دیگر اساس آن را نمی‌توان منتفی و غیرممکن دانست. اما شرایط فعلی تا شش ماه و یک سال آینده چنین امکانی را به غرب نمی دهد که وارد جنگ گسترده‌ای شود.
 

در روزهای انتخاباتی امریکا، آیا موضوع ایران تنها به دستاویزی برای رقابت میان دو حزب تبدیل شده و یا ایران در حقیقت هم موضوع مهمی در برنامه های رقبای انتخاباتی امریکا به شمار می‌آید؟
 

ایران پس از انقلاب در هر دوره انتخاباتی مستمکی برای سیاست خارجی دو حزب در امریکا بوده که نامزدهای انتخابات با برنامه‌ها و شعارهای خود توان این را داشتند تا افکار و آراء را به سمت خود جلب کنند. بنابراین چنین روندی جدید نیست، بلکه در سه دهه گذشته هم وجود داشته است. اما با توجه به تحولاتی که در منطقه رخ داده و به نوعی متحدین امریکا سقوط کرده و در نتیجه منافع آنها تهدید و حساسیت ایران برای آنها بیشتر شده است. امریکا از این موضوع نگران است که با سقوط دولت‌های متحدش و بی‌ثبات شدن دولت‌های نفت‌خیز در منطقه تنها رقیبی که قدرت دارد و می‌تواند در این حوزه وارد شود، جمهوری اسلامی است. قدرت ایران که به تعبیر آنها جهش عملی و فناوری و هسته‌ای کرده است. بنابراین هر دو کاندیدا از هر دو حزب در امریکا یکی از شعارهای عمده اش در سیاست خارجی مهار ایران است و این مساله را به صراحت مطرح می‌کنند که اگر به قدرت برسند، ایران را مهار خواهند کرد که به ویژه در زمینه هسته‌ای یکه‌تاز منطقه نشود، چراکه منافع استراتژیک امریکا با مشکل جدی روبرو خواهد شد. تمامی این مسایل سبب شده است که با دستاویز بیشتری بحث جمهوری اسلامی ایران و بحران هسته‌ای را عنوان کنند و این فرایند توهم و تخیل نیست که صرف تبلیغات ریاست جمهوری بوده و گذرا باشد. همچنین افکارعمومی امریکا نیز بر این موضوع حساس است که در برنامه و طرح برخورد با ایران آراء جهت پیدا می‌کند که کدام کاندیدا را بر دیگری ترجیح دهند.
 

پیش‌بینی و تحلیل شما از انتخابات امریکا چیست؟
 

 تا دوهفته پیش آمارها نشان می‌داد که محبوبیت آقای اوباما در افکارعمومی افت کرده است و نظرسنجی‌ها آمار زیر 50 درصد را نشان می‌داد. اما در هفته اخیر این میزان بهبود پیدا کرده و ظاهرا از 50 درصد بالاتر رفته است. همچنین اوباما دستاوردهایی را در زمینه کاهش بحران اقتصادی، ایجاد اشتغال و تحولات منطقه داشته که توانسته تا اندازه‌ای افکارعمومی را مجاب کند. به احتمال زیاد آقای اوباما بار دیگر در انتخابات رای خواهد آورد. به ویژه که در بحث ایران هم این شعار را طرح کرده است که بسیار موفق بوده و توانسته ایران را  با تشدید تحریم‌ها مهار کند. بنابراین اوباما هم در حوزه بین‌المللی و هم در حوزه داخلی مانور می دهد.

جو موجود در غرب جو ضدجنگ و نظامی‌گری است، در حالیکه جمهوری‌خواهان همیشه بر طبل جنگ و نظامی‌گری خود در سیاست خارجی اصرار دارند. بنابراین بستر مناسبی برای افکار آنها در امریکا مهیا نیست و این تظاهرت اخیر هم نشان دهنده همین امر است.

این در حالی است که نگاه دموکرات‌ها در حل بحران‌ها بیشتر تاکید بر دیپلماسی و راه‌حل‌هایی همچون تحریم‌هاست و کمتر به دنبال مقابله نظامی هستند. بر همین اساس شرایط منطقه و فضای ضدجنگ و شعارهای آقای اوباما و روندی که دنبال می‌کند بیشتر به نظر می‌رسد که آراء را بدست آورده و انتخاب شود.


تهیه کننده:  تحریریه دیپلماسی ایرانی