سفرهاى نماينده آژانس ادامه دار شد

پس از انجام مذاکرات هفته گذشته، اولى هاينونن، معاون امور پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با مسئولين هسته اى ايران، خبرها از ادامه دار بودن سفر هاى وى به تهران طى يک ماه آينده حکايت دارد.

 

یک دیپلمات در وین با تائید خبر سفر اولی هاینونن در روز دوشنبه، نهم اردیبهشت، به تهران، از تکرار سفر های وی به پایتخت ایران طى یک ماه آینده خبر داد.

 

پيش از مذاکرات هفته گذشته هاينونن در تهران، هدف از اين مذاکرات وجود اختلاف نظرهايى بين ايران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، بر سر بررسى مطالعات ادعايى و گفت ‌و گوي طرفين بر سر چگونگى رسيدن به راه ‌حلى در اين خصوص اعلام شده بود.

 

مذاکرات هفته گذشته مقامات فنى آژانس بين‌المللى انرژى اتمى با مسئولين ايراني طى دو دور برگزار شد که دور دوم و پايانى آن پشت درهاى بسته و در محل سازمان انرژى اتمى بدون اعلام نتيجه‌اى از سوى طرفين پايان يافت.

 

در اين گفت و گوها که دو روز به طول انجامید، اولى هاينونن، معاون محمد البرادعى در امور پادمان‌ها، هرمن ناکارت، مسوول بخش منطقه‌يى پادمان آژانس، على‌اصغر سلطانيه، نماينده دائم ايران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، محمد سعيدى، معاون امور بين‌الملل و برنامه‌ريزى سازمان انرژى اتمى، و مقاماتى از وزارت خارجه ايرانى حضور داشتند.

 

در حالى که محمد على حسينى، سخنگوى وزارت امور خارجه ايران، يک روز قبل از ورود هاينونن به تهران در خصوص علت اين سفر به خبرنگاران گفت:" سفر معاون البرادعى در امور پادمان‌ها سفرى عادى است و محور آن همکارى‌هاى ميان تهران و آژانس."

 

او در خصوص آنچه مطالعات ادعايى مطرح مى شود اظهار داشت:" ايران ارزيابى خود درباره مطالعات ادعايى در چارچوب مداليته را پس از آنکه به مسائل باقى مانده پاسخ داده به مقامات آژانس ارائه کرده است."

 

بر اين اساس به نظر مى رسد آنچه از سوى آژانس در خصوص علت سفر هاينونن به تهران اعلام شده با آنچه مقامات ايرانى در اين خصوص ابراز داشته اند متفاوت است و اين تفاوت ديدگاه در خصوص ماهيت مذاکرات، طبيعتا به جمع بندى و نتيجه گيرى گفت و گو ها نيز راه پيدا کرده است. به همين علت سفرهاى مکرر هاينونن به تهران طى يک ماه پيش رو را شاهد خواهيم بود.

 

محمد البرادعى در بند‌هاى ‌35 تا ‌42 گزارش ماه مارس خود به روند رسيدگى مطالعات ادعايى در جريان اجراى مداليته اشاره کرده است:

ـ  از ايران خواسته است که به موضوع مطالعات ادعايی در رابطه با تبديل دى‌اکسيد اورانيوم (UO2) به تترا‌فلورايد اورانيوم (UF4) در پروژه نمک سبز، آزمايش با قدرت انفجارى بالا و طراحى وسيله پرتاب موشک (re-entry vehicle) که مى‌تواند ابعاد هسته‌اى نظامى داشته باشد و به نظر مى‌رسد که واجد ارتباطات ادارى بوده، با توجه به پيوند احتمالى آنها با مواد هسته‌اى (GOV/‌58/2007/para/ ‌28) بپردازد که ايران موافقت کرد به عنوان بخشى از برنامه کاراين مطالعات ادعايى را بررسى کند.

همچنين آژانس خواستار روشن‌سازى درباره ديگرمسائلى که طى برنامه اقدام به وجود آمده بود، از جمله نقش PHRC  و KM و موسسه تحقيقات آموزشى ( ERI  ) و موسسه فيزيک کاربردى ( IAP ) شد.

ـ  آژانس اسناد موجود ديگرى را جهت بررسى به ايران ارائه کرد؛ از جمله آزمايش چاشنى انفجارى، ولتاژ بالاى تجهيزات شليک، ساخت سيم رابط چاشنى انفنجارى، شليک همزمان سيم رابط چاشنى انفجارى چند گانه و شناسايى ساز و کارهاى آزمايش انفجارى که شامل استفاده از يک ميله ‌400 مترى و قابليت شليک از راه دور ازميله با فاصله ‌10 کيلومتر که آژانس معتقد است تمامى آنها مرتبط با تحقيق و توسعه در زمينه تسليحات هسته‌اى خواهند بود.

ـ  آژانس به ايران اسناد مشخصى را نشان داد که حاکى از آن بود که مبداء آن ايران است، اين اسناد شامل تبديل طرح‌هاى آزمايشگاهى تبديل uo2 به Uf4 بود.

 

اسناد نشان مى‌داد که ظرفيت پردازش حدود يک تن در سال است. سند شامل ارتباط بين کارکنان پروژه و ساير شرکت‌هاى خصوصى به منظور کسب ابزار سازى بود. بروى طرح اوليه علائم شرکت کميما معدن ثبت بود و به ( پروژه ‌13 / ‌5 ) اشاره داشت.

 

اين اسناد شامل ارتباطات ميان يک شرکت خصوصى ديگر درمورد دستيابى به پروسه ابراز سازى بود. اين ارتباطات همچنين اشاره به هدايت پروژه در ارتباط موشک قادر ورود مجدد Missile re-entry vehicle کرده است. آژانس همچنين طرحى مبنى بر پروسه توليد ‌50 تن UF4 سالانه را به ايران ارائه کرد.

ـ  آژانس پارامترها و فعاليت‌هاى توسعه‌اى مربوط به موشک شهاب ‌3، بويژه جوانب فنى يک وسيله با قابليت ورود مجدد را توضيح داد و يک تصوير کامپيوترى ارائه شده توسط ديگر کشورهاى عضو ( شوراى حکام ) را که نشان دهنده يک طرح شماتيک از مخروط داخلى وسيله با قابليت ورود مجدد بود، را در دسترس ايران قرارداد. چنين طرحى از سوى آژانس به اين عنوان که به احتمال فراوان داراى قابليت تامين نياز يک وسيله هسته‌اى است، ارزيابى شده است.

ـ  آژانس در مورد تعدادى از خريد‌هايى که مدعى است توسط موسسه تحقيقات آموزشى، مرکز تحقيقات فيزيک و موسسه فيزيک کاربردى که مى‌توانسته به مطالعات ادعايى ارتباط داشته باشد، خواستار توضيح از سوى ايران شد که شامل دوره‌هاى آموزشى در مورد محاسبات نوترونى، تاثيرات موج انفجار بر فلز، غنى‌سازى، جداسازى ايزوتوپى و موشک‌هاى بالستيک بود.

 

همچنين در خصوص تلاش‌هايى که مدعى است براى کسب دوره‌هاى آموزشى محاسبات نوترونى و غنى‌سازى، جداسازى ايزوتوپى، spark gaps ، چشمه‌هاى نوترونى و تجهيزات اندازه ‌گيرى پرتو براى طيف سنج‌هاى Bore hole گاما است، خواستار پاسخ ايران شد.

ـ  آژانس همچنين از ايران خواسته تا درباره نقش مقامات و موسسات خاص و ارتباط آنها با فعاليت‌هاى هسته‌اى و پروژه‌هايى از قبيل پروژه موسوم به « پروژه ‌4» ( احتمالا غنى‌سازى اورانيوم ) و فعاليت‌هاى تحقيق و توسعه مرتبط با ليزر توضيح دهد.

در اين بخش‌ها به رغم آنکه ايران ارزيابى‌هاى خود را ارايه کرده بود، اما آژانس مدعى است که هنوز مسايلى باقى است که بايد به آنها رسيدگى شود در همين راستا بود که آژانس در گزارش اخيرش خواستار انجام ملاقات‌هايى با مقامات ايرانى درباره برخى ادعاهاى مطرح در فعاليت‌هاى صلح‌آميز هسته‌ اى ايران( مطالعات ادعايى ) شد و سفر هفته گذشته هاينونن به تهران نيز پاسخ به اين درخواست بود.

 

به هر حال سفر اولى هاينونن به تهران و مذاکراتش با مقامات ايرانى از اين پس تا ماه آينده در راس اخبار رسانه هاى داخلى و خارجى خواهد بود.

هفته گذشته پس از انتشار خبر سفر اولى هاينونن به تهران، مجموعه ای از مصاحبه ها، تحليل ها و تفسيرها در مورد اين سفر از سوى رسانه ها منتشر شد که برخى از آنها ديدگاه شک برانگيزى را به مخاطب منتقل مى کردند.

 

صاحبان اين ديدگاه مذاکرات هاينونن را خارج از چارچوب فنى و همکارى هاى عادى ايران و آژانس تعبير کرده و ماهيت جاسوسى براى وى قائل اند. همچنين مذاکرات وى با مسئولين ايرانى را با توجه به شفافيت ايران در حل موضوعات باقى مانده و ارائه گزارش فعاليت هاى هسته اى به آژانس در کنار بازديدهاى مکرر بازرسان اين نهاد بين المللى از تاسيسات هسته اى ايران، قابل قبول نمى دانند.

 

در اين خصوص مى توان به سرمقاله روزنامه کيهان در روز دوم ارديبهشت ماه همزمان با ورود معاون دبير کل آژانس انرژى اتمى به تهران، اشاره کرد.

 

" امروز اولى هاينونن، معاون محمد البرادعى، مدير کل آژانس بين المللى انرژى اتمى، به بهانه ادامه مذاکرات درباره پرونده هسته اى کشورمان به ايران مى آيد. واژه به بهانه را از آن روى به کار گرفته ايم که مأموريت هاينونن آنگونه که سخنگوى آژانس اعلام کرده است، بيرون از روال تعريف شده و قانونى مذاکرات است و بر اساس شواهد و اسنادى که به آن اشاره خواهيم کرد، اين مأموريت با هدف تکميل ترفند مشترک آمريکا و اسرائيل در ارائه اطلاعات و اسناد جعلى عليه فعاليت هسته اى کشورمان صورت مى پذيرد.

 

ترفندى که به يک نمايش مسخره شبيه است. آقاى هاينونن در اجلاس مارس 2008 شوراى حکام، پرده اول اين نمايش مسخره را که مطابق اسناد موجود، نمايشنامه آن را موساد نوشته و کارگردانى آن را آمريکا برعهده دارد، به اجرا گذاشت و قرار است در سفر اخيرش به ايران، پرده دوم آن را بازى کند."

 

با اين وجود در شرايط کنوني که به نظر مى رسد افزايش فشارهاى شوراى امنيت سازمان ملل بر ايران با توجه به اتمام مهلت 60 روزه مندرج در سومين قطع نامه صادره اين شورا ( سوم اسفند ماه 86 تا سوم ارديبهشت ماه 87 ) در راه باشد.

 

بايد گفت و گوهاى آتى هاينونن با مقامات ايرانى به عنوان نماينده آژانس و کشورهاى 1+5 تا دست يابى به نتيجه مطلوب و مورد توافق طرفين، به خوبى و با نهايت همکارى صورت پذيرد تا شايد به اين گونه برنامه افزايش فشارهاى اعضاى دائم شوراى امنيت بر ايران تا حدودى تعديل گردد.