برکناری مسئول پرونده دریای خزر در وزارت خارجه ایران؟

بیست و دومین اجلاس گروه کاری ویژه تدوین کنوانسیون حقوقی دریای خزر که اواخر فروردين ماه در تهران طى دو روز برگزار شد ، در کنار بررسي دستور کار ويژه اجلاس، با حاشيه هايى همراه شد که قابل توجه ترين آن، اعلام سمت جديد علیرضا شيخ عطار دومین مرد قدرتمند وزارت خارجه ایران و برکنارى مهدى صفرى از نمايندگى ايران در امور خزر بود.

 

آقای شيخ عطار با حفظ سمت خود در پست قائم مقامى وزير امور خارجه، مسئوليت بخش همسایگان ایران و کشورهای مشترک المنافع در وزارت خارجه را نيز بر عهده گرفت که اين مسئوليت خود به خود وظيفه پيگيرى امور مربوط به خزر در وزارت امور خارجه و نمايندگى ايران در اجلاس هاى مربوطه را بدنبال دارد.

 

به علت برخى ناهماهنگى هاى صورت گرفته در بیست و دومین اجلاس گروه کاری ویژه تدوین کنوانسیون حقوقی دریای خزر ، تاخير يک ساعته در آغاز بکار اجلاس سبب نارضايتى ميهمانان دعوت شده و در راس آنها نماينده روسيه شد که وى نيز از ابراز نارضايتى اش خوددارى نکرده بود.

 

پس از آغاز جلسه اعلام شد که وزير امور خارجه ایران نيز براى سخنرانى آماده بوده اند اما شروع بکار اجلاس، نياز به حضور مهدى صفرى نماينده ايران در امور خزر و رئيس هيات ايرانى شرکت کننده در اين اجلاس داشت و تاخير وى نيز بدلايل شخصى عنوان شد.

 به هر حال مدعوين دريافتند که برنامه ريزى اشتباه اين مسئول ايرانى موجب اين تاخير شده است، اما شايد اين تاخير مربوط به جابجايى سمت وى بود. با اين حال مهدى صفرى خود در حين سخنرانى به اين مطلب اشاره کرد که آقای شیخ عطار، قائم مقام وزیر خارجه با حفظ سمت قبلی خود به عنوان مسئول بخش همسایگان ایران و کشورهای CIS در دستگاه دیپلماسی کشور برگزیده شده است.

 

به نظر مى رسد پيش از برگزارى اين اجلاس در خصوص واگذارى سمت مهدی صفرى به علیرضا شيخ عطار توافقات لازم به عمل آمده بود اما ناهماهنگى در برگزارى اجلاس بيست و دوم ويژه تدوين رژيم حقوقى خزر بواسطه برنامه ريزى نامناسب مسئول هيات ايرانى در کنار گلايه وى از عدم تحقق مقدمات لازم برای برگزاری جلسه وزرای خارجه کشورهای ساحلی خزر - با وجود خودداري  منوچهر متکى از اشاره  به اين نکته در سخرانى افتتاحيه - زمينه هاي مناسبی براى خداحافظى صفرى از مسئوليت نمايندگى ايران در امور مربوط به خزر شد.

 

در نهايت بر طبق توافقات بعمل آمده، وزیر خارجه در پایان نشست افتتاحیه از مهدی صفری برای زحماتی که طی مدت حضورش در امور دریای خزر داشته، تقدیر کرد و گفت که هر چند که آقای صفری تمام عذر این مسئله را بر عهده گرفتند اما ما در تهران همیشه بهانه ترافیک را برای تاخیرهای مان داریم.

 

اما عليرضا شيخ عطار که پس از ارتقاء سمت از معاونت اقتصادى وزارت امور خارجه به جايگاه قائم مقامى وزير خارجه منتقل شد، اکنون پست جديد خود را به عنوان مسئول بخش همسایگان ایران و کشورهای CIS تحويل گرفته است.

 

آقای شیخ عطار ليسانس مهندس شيمى وفوق ليسانس مديريت و محقق دکتراى علوماستراتژيک است. مسئوليت هاى وى در وزارت خارجه از مشاور وزير بين سال هاى 69 تا 71 آغاز شد و به ترتيب سفير جمهورى اسلامى ايران درهند ، مديرکل حوزه وزير ، مدير تحقيقات بخش آسيا در مرکز تحقيقات استراتژيک، معاون اقتصادی وزارتامور خارجه و در نهايت قائم مقام وزیر امور خارجه بوده است.

به اين ترتيب در حال حاضر مهدى صفرى در سمت قبلى خود يعنى معاون اروپا- آمريکاى وزارت امور خارجه ادامه فعاليت می کند و به تازگی نیز ماموریتی اروپایی داشته است.

 

آقای مهدى صفرى دکتراى ارتباطات دارد و کاردارى سفارت ايران در آلمان 1992 اولين مسئوليت وى در دستگاه ديپلماسى ايران بوده است، پس از آن سفير ايران در اتريش و روسيه شد ، بدنبال آن نمايندگى ويژه ايران در امور درياى خزر و مدير کل مشترک المنافع1384 را بين سال هاى 80 تا 84 و سپس معاون آسيا،اقيانوسيه و مشترک المنافع   را بين سال هاى 84 تا 86 عهده دار شد، در حال حاضر معاون اروپا  وزارت خارجه است.

در زمان تشکیل کابینه محمود احمدی نژاد برخی خبرها حاکی از آن بود که آقای صفری یکی از گزینه های احراز پست وزارت خارجه است اما با معرفی منوچهر متکی به عنوان وزیر، آقای صفری از مدیر کلی به معاونت ارتقا مقام پیدا کرد.

 

مهدی صفری در میان کارشناسان مسائل دیپلماتیک  و حقوق بین الملل بر سر پرونده دریای خزر طرفداران و منتقدان جدی دارد.

 

پرونده ای که در ابتدا به علی آهنی – معاون اسبق اروپا و آمریکا وزارت خارجه و سفیر فعلی ایران در پاریس- سپرده شده بود  سپس به مدت طولانی به مهدی صفری رسید و اینک به علیرضا شیخ عطار سپرده شده است. حال اين سوال مطرح است که چرا اين برکنارى و تفويض اختيار جديد در وزارت امور خارجه بطور رسمى اعلام نشده است آنهم در شرايطى که موضوع خزر از حساسيت ويژه اى برخوردار است و پنج ماه بیشتر به اجلاس سوم سران کشورهای ساحای در باکو باقی نمانده است.