اتحادیه اسد در برابر اتحادیه عرب

طی روزهای گذشته موافقان بشار اسد در سوریه نمایشی چشمگیر از خود نشان داده و با شرکت در  تظاهرات خیابانی بر تثبیت رژیم بشار اسد و مخالفت با دخالت نظامی و تصمیمات اتحادیه عرب علیه دولتشان تاکید کرده اند.

از سوی دیگر روسیه همچنان مدافع طرح‌های گفتگومحور میان دولت و مخالفان است و می گوید حاضر است در اسرع وقت زمینه انجام چنین گفتگوهایی را مهیا کند. مسکو البته نسبت به این نکته ابراز تاسف کرده است که مخالفان یا شورای ملی سوریه در گفتگو را بسته اند و حاضر به مذاکره نیستند. از سوی دیگر نظر مخالفان و همچنین اتحادیه عرب این است که ابتدا باید تانک‌ها و نیروهای نظامی از شهرهای ناآرام خارج شوند و بعد مذاکره صورت گیرد.

در هر حال تصمیم اتحادیه عرب، مرزبندی‌های مرتبط با سوریه را در منطقه روشن‌تر کرده است. به عنوان نمونه این اتحادیه از کشورهای عربی خواسته است تا سفیران خود را از دمشق فرابخوانند. ترکیه اعلام کرده که خانواده‌های دیپلمات‌هایش را به زودی از سوریه خارج می کند و برخی دیگر نیز به این تصمیم جواب مثبت داده اند. البته تعدادی از کشورها هم با این تصمیم مخالفت کرده اند.

ایران که از آغاز درگیری‌ها در سوریه سعی کرده با چراغ خاموش حرکت کند و با وجود حمایتی که از رژیم بشار اسد دارد، در پاره ای مواقع از لزوم گفتگو و انجام اصلاحات در این کشور سخن بگوید، پس از نشست اضطراری اتحادیه عرب اعلام کرد که این تصمیمات تازه اتخاذ شده اعراب مخالف است و آن را چاره کار نمی داند.

ایران می گوید تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب، نه تنها موثر نیست بلکه منجر به پیچیده شدن شرایط و مداخله کشورهای خارجی در امور سوریه خواهد شد. رامین مهمان پرست سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفته است بشار اسد برای انجام اصلاحات، نیاز به زمان دارد.

کشورهای عربی پس از آن عضویت سوریه را در اتحادیه خود به حال تعلیق درآوردند که دمشق با وجود موافقت با طرح دو هفته پیش این کشورها به سرکوب معترضان ادامه داد. در آن موافقت نامه سوریه پذیرفته بود که تمام نیروهای نظامی اش را از شهرها و خیابان‌ها خارج، زندانیان سیاسی را آزاد و با مخالفان حکومت مذاکره کند.

اما دولت سوریه می گوید اصلاحات را آغاز کرده و عده ای از شورشیان که از سوی برخی کشورهای همسایه یاری می شوند، آرامش کشور را برهم زده و خشونت‌ها را تشدید می کنند و مانع برقراری صلح و امنیت می شوند.

فیصل المقداد معاون وزیر خارجه سوریه گفته است ترکیه، عربستان، لبنان و اردن بطور غیر مستقیم از گروه‌های تروریست داخل سوریه حمایت مالی می‌کنند. او از مردم این کشورها خواسته است تا از سیاست‌های ضد سوری دولت‌هایشان پشتیبانی نکنند چرا که این اقدام‌ها به تامین مالی تروریست‌ها و کشته شدن مردم سوریه منجر شده است. درواقع این مقام دیپلماتیک سوریه می خواهد بگوید که کشتارها و درگیری‌ها - آنچه مورد اعتراض اتحادیه عرب است - توطئه ای ساخته و پرداخته دولت‌های نامبرده است و آنها مسبب این ماجرا هستند، نه دولت و نیروهای امنیتی سوریه.

رامین مهمان پرست هم با انتقاد از تصمیمات تازه اتحادیه عرب برای به انزوا کشاندن بشار اسد گفته است: نیروهای خارجی در تلاش برای مداخله در امور داخلی این کشور هستند.

اعراب معتقدند که حمایت تهران از جنبش‌های عربی خط قرمزی به نام سوریه دارد و از این رو تلاش می کند بر مخالفان طرح تازه اتحادیه عرب تاثیر بگذارد و به شیوه غیرمستقیم مانع تحقق برنامه‌ها و سیاست‌های ضد سوری این اتحادیه شود. اگرچه مخالفت یمن با تعلیق عضویت سوریه به دلیل تشابه فضای موجود در سوریه و یمن بوده است ولی مخالفت صریح لبنان و امتناع عراق از همراهی با طرح تعلیق، این زمینه را ایجاد می کند تا شکافی نه چندان عمیق در تصمیم گیری‌ها و جبهه گیری‌های ضد سوری این اتحادیه شکل بگیرد.

همزمان با اوج گیری فشارها بر رژیم سوریه، دولت این کشور از اتحادیه کشورهای عربی خواسته است تا پیش از 16 نوامبر اجلاس اضطراری دیگری را برگزار کنند. به نظر می رسد سوریه به این ترتیب امیدوار است با حمایت‌های غیرمستقیم ایران و تاثیرگذاری این کشور بر برخی اعضای اتحادیه، از تعلیق عضویت و انزوای کشورش جلوگیری کند.

البته حمله‌هایی که طی هفته جاری به سفارتخانه‌های ترکیه، عربستان سعودی و فرانسه در دمشق صورت گرفت می تواند تاثیر منفی بیشتری بر فضای اتحادیه عرب بگذارد. ضمن اینکه بطور کلی عنوان شده است که تا زمان خروج نیروهای نظامی بشار اسد از شهرهای درگیر، نشست و تواققی با این دولت نخواهند داشت. حمایت برخی قدرت‌های غربی از تصمیم اتحادیه عرب هم موجب قوت قلب این کشورها شده است و گویی آنها مصمم اند که متحد دائمی ایران را در تنگنا و فشار بیشتری قرار دهند و از این طریق، هم سوریه و هم ایران و حزب الله را تضعیف کنند.