خرید هواپیماهای بهتر منوط به چه عواملی است؟

او درباره بازپس گیری هواپیماهای بلوکه شده ایران در امریکا گفته است که این موضوع تنها یک ژست سیاسی از سوی امریکایی بوده و واقعیت چیز دیگری بوده است. البته درباره این "چیز دیگر" هیچ توضیحی نداده و بنابراین دلیل عدم بازپس گیری این هواپیماها هنوز ناروشن باقی مانده است.

اما بخش جالب سخنان مدیرعامل صنایع هوایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و مدیرعامل پیشین ایران خودرو، آنجا بود که درباره پیشنهاد روس ها برای فروش نسل جدیدی از توپولوف ها به ایران و نیز علت اصلی خرید هواپیماهای دست دوم صحبت کرد.

او صریحا پاسخ داده که "اخیرا" هیچ هواپیمای روسی توسط ایران خریداری نشده است. البته مصاحبه کننده نیز فراموش کرده که بپرسد مقصود از "اخیرا" چیست و چه دوره زمانی را دربر می گیرد.

منطقی همچنین گفته است: "اخیراً شرکت توپولوف یک هواپیمای جدید 204 سری اس.ام طراحی کرده است و آنها پیشنهاد فروشش را داده اند ولی هنوز خریدی صورت نگرفته است." و باز مشخص نیست که به زودی یا بعدها خریدی صورت خواهد گرفت یا خیر.

اما یکی از پرسش های مهم خبرگزاری مهر از این مقام مسئول در صنایع دفاعی این است که چرا کشور ما بیشتر اقدام به خرید هواپیماهای دست دوم می کند؟ و آیا خرید این سری از هواپیماها برای ما هزینه برتر نیست؟ و پاسخ منوچهر منطقی این است که "در اینجا مشکلاتی وجود دارد که اگر برطرف نشود امنیت هوایی ما را به مخاطره می اندازد" و سپس توضیح می دهد: "یک علت اینکه ما به سمت خرید هواپیماهای دست دوم می رویم بحث تحریم هاست و کشورها هواپیماهایی که از یک سال جدیدتر باشند را به ما نمی دهند. اما می شود به جای اینکه هواپیمای سال 1990 را خریداری کرد مثلاً هواپیمای سال 2005 را خرید."

و زمانی که از او پرسیده می شود چرا سراغ هواپیماهای مدل 2005 نمی رویم، پاسخ می دهد: "به دلیل قیمت بالای آن. البته چون قیمت بلیت ها پائین بوده است دیگر برای خطوط هواپیمایی خیلی صرف نمی کرده که هواپیمای گران قیمت خریداری کنند. از طرفی هم سوخت ارزان بوده چون هواپیماهای قدیمی سوخت زیادی مصرف می کرده اند. البته در کشور دو اتفاق مبارک افتاده که ما را به سمت خریداری هواپیماهای جدیدتر سوق داده است. یکی افزایش قیمت بنزین است یعنی اگر هواپیمای دست دوم خریداری شود بنزین زیادی احتیاج دارد و هزینه بنزین در حدود 43% هزینه کل یک سفر است و هواپیمای قدیمی که مصرف سوخت بالایی را دارند دیگر صرفه اقتصادی ندارد. اتفاق دیگر این است که هزینه بلیت ها به سمت واقعی شدن می رود. اگر این دو اتفاق بیفتد ما به سمت خرید هواپیمای جدید خواهیم رفت که به تبع آن ایمنی هوایی مان را هم به شدت افزایش پیدا خواهد کرد."

نکته خواندنی موجود در صحبت های آقای منطقی شاید نیازی به توضیح و تفسیر نداشته باشد. اما می توان اینطور برداشت کرد که افزایش قیمت بنزین و نرخ بلیت ها دو اتفاق مبارکی است که اگر رخ نمی داد، شاید هیچ وقت روند موجود خرید هواپیما متوقف نمی شد و هیچ اصراری برای تامین منابع مالی جهت خرید هواپیماهای جدیدتر – دست کم تولید 2005 – وجود نداشت. درواقع گویی باید منتظر افزایش بهای بنزین و نرخ بهای بلیت مسافرت های هوایی می ماندیم تا فکری به حال تعویض و جایگزینی هواپیماهای بهتر – و نه ایده آل – به جای هواپیماهای قدیمی و از رده خارج می شد. البته دو اتفاق مبارکی که آقای منطقی از آنها یاد می کند، رخ داده ولی از اتفاق مبارک بعدی یعنی خرید هواپیماهای جدیدتر هنوز خبری نیست. ناکامل بودن پاسخ ایشان به سوال "خرید احتمالی توپولوف های مدل جدید" نیز می تواند خبر از اتفاقات دیگری بدهد که باید ببینیم مبارک خواهد بود یا نامبارک.