خشم کرزی از طالبانی که بریتانیایی می‌شود
چندی پیش دولت افغانستان دو دیپلمات را به خاطر تماس گرفتن با طالبان از این کشور اخراج کرد و این مساله باعث تیرگی روابط کابل و لندن شد. اما مقامات افغانی به تازگی فاش کردند که بریتانیا در صدد ساخت اردوگاهی آموزشی برای نیروهای طالبان بوده است.
اندکی بیش از یک ماه پیش دولت افغانستان دو دیپلمات را به خاطر تماس گرفتن با مقامات طالبان از این کشور اخراج کرد. آن‌ها مدعی بودند این دیپلمات‌ها (یکی مایکل سمپل ایرلندی، دیپلمات عالی رتبه اتحادیه اروپا و دیگری مروین پترسون، دیپلمات رده سوم سازمان ملل در این کشور) با هدایت دولت بریتانیا، بدون این که مقامات دولتی افغانستان را در جریان فعالیت‌های خود قرار دهند و از حامد کرزی، رییس جمهور این کشور اجازه بگیرند، مذاکراتی را با طالبان آغاز کرده‌اند.
این در حالی بود که حدود سه هفته پیش از اخراج این دیپلمات‌ها نیز زمزمه‌هایی درباره اتهاماتی مشابه از کابل شنیده می‌شد و گوردون براون، نخست وزیر بریتانیا، در پاسخ به این اتهامات در حالی که به طور ضمنی از تکذیب برقراری تماس با طالبان اجتناب می‌کرد، گفته بود بریتانیایی‌ها هرگز با طالبان «مذاکره» نکرده‌اند. او در نطقی که 12 دسامبر در صحن پارلمان بریتانیا ایراد کرد، گفت: «هدف ما شکست دادن نیروهای شورشی و آشوبگر [در افغانستان] از طریق ایزوله کردن و حذف رهبران این جنبش است. ما با این افراد وارد مذاکره نمی‌شویم.»
اما دولت افغانستان تا امروز همچنان پافشاری می‌کند که دو دیپلمات اخراج شده قصد معامله و مصالحه با طالبان را داشته‌اند و در مقابل بریتانیایی‌ها نیز ضمن تکذیب مکرر و مکرر این ادعا همچنان مصر هستند که دفتر کرزی از محتوا و برنامه فعالیت برتیانیا در ارتباط با طالبان مطلع بوده است.
این اختلاف بین افغانستان و بریتانیا در حقیقت دنباله سلسله‌ای از درگیری‌های لفظی دیپلماتیک بین دو کشور بود که موجب شد روابط کابل – لندن از زمان سقوط طالبان در این کشور در سال 2001 به پایین‌ترین سطح خود نزول کند. در پی این اختلافات از دسامبر گذشته کرزی مانع انتصاب پدی اشداون، دیپلمات بریتانیایی، به بالاترین مقام اجرایی سازمان ملل متحد در کابل (فرستاده ویژه سازمان ملل) شده است و همچنین مکرراً نیروهای بریتانیایی را به سهل انگاری در دفاع از استان هلمند متهم کرده که در نتیجه موجب رشد طالبان و از دست رفتن کنترل بسیاری از نواحی این استان شده است.
این اختلافات حتی موجب سرد شدن نسبی روابط کابل و واشینگتن نیز شده است چرا که وزارت خارجه ایالات متحده نیز از جمله حامیان لرد اشداون در مقام نامزد نمایندگی ویژه سازمان ملل در کابل محسوب می‌شود.
با این حال روابط کابل و لندن همچنان رو به وخامت است و به ویژه این روابط هفته گذشته زمانی که سبقت‌الله مجددی، مشاور سیاسی کرزی از بازداشت دو تاجر برتیانیایی در کابل خبر داد، بیشتر به تیرگی گرایید. به گفته مجددی این دو تاجر مشغول معامله مقادیر زیادی اسلحه بوده‌اند.
اما اکنون بعد از گذشت قریب دو ماه از زمان طرح اتهامات افغانستان علیه بریتانیا و انکارهای این کشور، مقامات افغانی به تازگی فاش کردند که دلیل پنهان پشت این اختلاف دیپلماتیک چیست که ارزش بهایی سنگین (به سنگینی سردی روابط با لندن و واشینگتن) را برای کابل داشته است: بریتانیا در صدد ساخت اردوگاهی آموزشی برای نیروهای طالبان در افغانستان بوده است.
یک منبع نزدیک به دولت افغانستان در این باره به روزنامه ایندیپندنت چاپ بریتانیا گفته که این اردوگاه‌ها آموزشی بخشی از برنامه بریتانیا برای استفاده از نیروهایی از طالبان بوده است که از موضع پیشین خود دست کشیده و تسلیم جبهه مقابل شده بودند. به گفته همین منبع این گروه از طالبان که «داوطلبان دفاع از جامعه» نام گرفته‌اند برای مبارزه با متحدان سابق خود، یعنی باقیمانده نیروهای شورشی طالبان آموزش می‌دیدند. این شخص که نامش جایی ذکر نشده است درباره این اردوگاه‌ها گفت: «قرار بوده 1800 نیروی عادی طالبان و 200 فرمانده رده پایین در این اردوگاه‌ها آموزش داده شوند.»
این نقشه بریتانیا زمانی برای مقامات دولت افغانستان فاش شد که ماموران سازمان امنیت ملی افغانستان (که بر اساس استانداردهای کا‌گ‌ب سابق آموزش دیده‌اند) گروهی از دیپلمات‌های خارجی را که به استان هلمند در جنوب افغانستان سفر کرده بودند، دستگیر کردند. ژنرال استانیکزای که همراه دو دیپلماتی که بعداً اخراج شدند در این جمع بود حافظه کامپیوتری سیاری همراه داشت که جزئیات نقشه بریتانیا در آن ضبط شده بود. یکی از کارمندان وزارت کشور افغانستان در این باره می‌گوید: «وقتی آن‌ها دستگیر شدند مدعی شدند که سفرشان با اطلاع وزارت کشور و شورای امنیت ملی افغانستان بوده است، اما هیچ کس اطلاعی از این سفر نداشت و همین مساله بود که کرزی را بسیار عصبانی کرد.» کشف جزئیات این نقشه روی حافظه سیاری که همراه استانیکزای بود موجب شد فردای آن روز (یعنی 25 دسامبر) با حکم کرزی به دیپلمات‌های خارجی 48 ساعت فرصت داده شود تا از کشور خارج شوند. ژنرال استانیکزای زندانی شد و تقریباً همزمان با این تحولات درگیری بین فرماندهان طالبان درگرفت که در نهایت موجب اخراج دادالله منصور، یکی از فرماندهان طالبان، به دلیل مذاکره با «جاسوس‌های بریتانیایی» شد.
جزئیات این که تا چه اندازه کرزی در جریان چنین اقداماتی از سوی نیروهای بریتانیایی قرار داشته تا امروز هنوز به درستی روشن نشده است. برخی از تحلیل‌گران و مقامات بریتانیایی و غربی معتقدند که دولت افغانستان به طور خلاصه در جریان این اقدامات قرار گرفته است. افغانستان این ادعا را نپذیرفته است.
بر اساس جزئیاتی که اکنون مقامات دولتی افغانستان از این طرح فاش کرده‌اند، قرار بود اردوگاه آموزشی نیروهای طالبان خارج از موسی‌قلعه در استان هلمند برپا شود. نیروهای بریتانیایی که اندکی پیش از آغاز این اختلافات در عملیاتی مشترک با نیروهای دولت مرکزی افغانستان موفق شده بودند این شهر را از طالبان بازپس بگیرند مساله اردوگاه را به عنوان یکی از اقداماتی تشویقی خود برای جلب اعتماد مردم محلی و جلب مشارکت طالبان مطرح می‌کنند که در حقیقت بخشی از برنامه گسترده بازسازی و توسعه افغانستان است.
در واقع پس از سقوط حکومت طالبان در موسی‌قلعه که با سفر براون به افغانستان همزمان شده بود، نخست وزیر بریتانیا در سخنرانی خود در این کشور اعلام کرد که بازسازی افغانستان و جلب رضایت و اعتماد مردم از این طریق مهم‌ترین گام در مبارزه با طالبان و تروریسم به شمار می‌رود. با توجه به سخنان براون و تعریفی که از کاربری این اردوگاه مورد تایید مقامات افغانستان است، تاسیس چین اردوگاهی را می‌توان مثبت و در جهت اهداف مشترک دولت افغانستان و نیروهای خارجی مستقر در این کشور ارزیابی کرد.
این در حالی است که حتی بعد از فاش شدن این مساله مقامات بریتانیایی توضیح دادند که منظور از «اردوگاه آموزشی»، آموزش مهارت‌هایی نظیر کشاورزی و تکنیک‌های آبیاری بوده است تا به نوعی در جهت تشویق مردم محلی به کشت محصولاتی غیر از خشخاش نیز موثر باشد. کشت خشخاش و تولید تریاک یکی از منابع اصلی درآمد نیروهای طالبان در افغانستان به شمار می‌رود.
با این حال مقامات دولت افغانستان این ادعای بریتانیا را به وضوح نپذیرفته‌اند و از این بیم دارند که بریتانیا در صدد تشکیل نیرویی شبه‌نظامی باشد که هیچ تعلق خاطر و حس اطاعتی نسبت به دولت مرکزی افغانستان ندارد. به گفته مقامات افغانی، آنچنان که آن‌ها از شنود مکالمات رادیویی طالبان استنباط کرده‌اند، طالبان این اقدام و پیشنهاد بریتانیا را به مثابه تلاش‌های این کشور برای کمک به طالبان (بی قید و شرط) در نظر گرفته است.
گفته می‌شود که حافظه سیار کامپیوتری حاوی برنامه آموزشی سه مرحله‌ای بوده است که مرحله سوم آن آموزش‌های نظامی را دربر می‌گرفته است. در ظاهر این برنامه چنین به نظر می‌رسد که توسط دفتر اتحادیه اروپا در افغانستان طرح و سازمان‌دهی شده است اما مقامات اتحادیه اروپا وجود چنین برنامه‌ای را تکذیب کرده‌اند، و مدعی شده‌اند هرگز بودجه‌ای را برای چنین طرحی اختصاص نداده‌اند. همچنین گفته می‌شود که تمامی مقامات غربی تایید کرده‌اند که چارچوب چنین طرحی توسط بریتانیا مطرح شده است اما از ارائه جزئیات بیشتر در این باره خودداری می‌کنند.
در چنین شرایطی جای تعجب نیست که دفتر کرزی این مساله را تهدیدی برای امنیت ملی افغانستان قلمداد کند و چنین واکنش تندی به آن نشان دهد. به گفته یکی از مقامات افغانی حافظه سیا کامپیوتری نشان می‌دهد که 125 هزار دلار برای تاسیس این اردوگاه تامین شده و افراد دست اندرکار در این قضیه می‌کوشیده‌اند 200 هزار دلار دیگر برای اداره این اردوگاه در سال 2008 تهیه کنند. وجود این رقم‌های درشت در هزینه‌ها و اعتبارهای این اردوگاه مقامات افغانی را بر آن داشته که مدعی شوند بریتانیا در صدد پرداخت جیره و مواجب به طالبان بوده است.
نظر شما :