موج ضدایرانی رو به گسترش است؟

تاکنون رویکردهای متفاوتی در ارتباط با برنامه هسته ای ایران ارائه شده است. از یک سو مقامات ایرانی تاکید دارند که فعالیت ها بر اساس پادمان هسته ای انجام گرفته و هیچ گونه انحرافی در چارچوب پادمان مشاهده نمی شود. از طرف دیگر آمانو دیدگاه بدبینانه تری را در دستور کار خود قرار داده است. او در در دو گزارش قبلی خود یعنی گزارشی که در آوریل 2011 و هم چنین در دسامبر 2010 رویکرد نسبتا بدبینانه ای را در رابطه با سیاست های هسته ای ایران ارائه کرد و مشابه این بحث ها را در گزارش سپتامبر 2010 هم منعکس کرد. بنابراین ما شاهد این هستیم که از یک طرف نگرش بدبینانه نسبت به فعالیت هسته ای ایران مشاهده می شود و از طرف دیگر شاهد درج مقالاتی در نشریات مختلف امریکایی و اروپایی در این ارتباط هستیم.

حتی کنت والتز چند سال پیش این موضوع را مطرح کرد که حتی اگر ایران به قابلیت های هسته ای هم دست پیدا کند، این قابلیت ها، هیچ گونه مخاطره امنیتی برای سیاست بین الملل نخواهد داشت. در حالی که از یک هفته قبل شاهد آن بودیم که سیمون هرش با انتشار مقاله ای در نیویورکر این موضوع را مطرح کرد که موج ضد ایرانی در ارتباط با فعالیت های هسته ای افزایش پیدا کرده و به نوعی جهان غرب در یک فضای تخیلی و آرمانی جدیدتری برای مقابله با ایران قرار گرفته است.

در رابطه با این که چرا چنین وضعیت دوگانه ای به وجود آمده، رویکرد های متفاوتی وجود دارد. یک رویکرد این است که جهان غرب به دنبال بهانه است؛ نگاه تبعیض آمیز در ارتباط با فعالیت های هسته ای کشورهای مختلف جهان دارد؛ دیدگاه غرب نسبت به ایران و سوریه بسیار غیر عادلانه است. به هیچ وجه مسئله مربوط به فعالیت های هسته ای اسرائیل را پیگیری نکرده و در نتیجه یک سیاست دوگانه، تبعیض آمیز و غیر عادلانه را در ارتباط با فعالیت های هسته ای کشورهای خاورمیانه در پیش گرفته است.دوم این است که برخی از ادبیات به کار گرفته شده توسط مقامات ایرانی حساسیت بیشتری را برای جهان غرب به وجود آورده است. زمانی که رئیس سازمان انرژی اتمی مصاحبه ای می کند و اعلام می کند که ایران غنی سازی اورانیوم را سه برابر افزایش خواهیم داد، این مسئله در نگرش غربی ها به معنای نادیده گرفتن فرایند های بین المللی و سیاست جهانی تلقی می شود و به همین دلیل واکنش های تند و جدی ای را در رابطه با ایران در دستور کار قرار می دهند.

به هر ترتیب باید گفت ترکیبی از دو وضعیت یاد شده وجود دارد که موج های ضد ایرانی را در ارتباط با فعالیت های هسته ای شکل داده و اخیرا این موضوع از ایران به سوریه هم منتقل شده است.

در گزارشی که در نتیجه رای گیری شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه شد، مسئله هسته ای سوریه با هفده رای مثبت و یازده رای منفی به شورای امنیت ارجاع شد. هرچند که روسیه و چین دیدگاه های کاملا متفاوتی با فرانسه، انگلیسو امریکا دارند.

بنابراین دو رویکرد کاملا متفاوت در فضای سیاست بین الملل وجود دارد که این دو رویکرد می تواند مولفه های مربوط به فعالیت های هسته ای ایران را تحت تاثیر قرار دهد.

البته اخیرا اقدامات غیر رسمی ای مانند انتشار بیانیه شش سفیر سابق اروپایی در ایران یا کنفرانس خلع سلاح تهران برای تلطیف فضای ضد ایرانی انجام شده است. اما بعید می دانم که کنفرانس تهران یا گزارش های انتقادی از این دست که در سطح بین المللی منتشر شده است، بتواند تاثیر جدی ای در رابطه با حل موضوع یا برقراری زودهنگام مذاکرات به جا بگذارد. ولی طبعا چنین فرایند هایی می تواند بر افکار عمومی بین المللی و ذهنیت کشورهای مختلف تاثیر گذار باشد.

با تمام این اوصاف به نظر می رسد که موضوع ایران به سرعت در شورای امنیت مطرح نخواهد بود. چرا که هنوز بحث مربوط به مذاکرات ایران و گروه 1+5 در دستور کار است و امید می رود که این مذاکرات ادامه پیدا کند. در حال حاضر موضوعی که در شورای امنیت در دستور کار قرار خواهد گرفت، بحث مربوط به فعالیت های هسته ای سوریه است.