تحولات سوریه و نگرانی شدید جریان‌های اسلامی لبنان

دیپلماسی ایرانی: تحولات سوریه باعث نگرانی همگان شده است. افزایش ناآرامی‌ها و تظاهرات خیابانی در سوریه که سراسر این کشور را در نوردیده و به دمشق، پایتخت رسیده است از یک سو و سرکوب شدیدی که دولت سوریه علیه تظاهرکنندگان به کار گرفته و قتل عامی که به راه انداخته از سوی دیگر همگی باعث شده تا نگرانی‌ها از آینده سوریه بیشتر شود. این مسئله بیش از همه لبنانی‌ها را نگران کرده است. کشوری که روابطش با سوریه رابطه‌ای تاریخی و عمیق است و نزدیکی مردم دو کشور چیزی نیست که محدود به روابط سیاسی باشد. با این حال لبنانی‌ها هم همانند بسیاری از کشورهای منطقه تحولات سوریه را به دقت زیر نظر دارند. هر اتفاقی که در این کشور بیفتد تاثیری شگرف بر تحولات لبنان می‌گذارد.

پایگاه خبری تحلیلی میدل‌ایست آن‌لاین، در یادداشتی به قلم قاسم قصیر از روزنامه نگاران مشهور لبنانی و از اعضای بلندپایه روزنامه السفیر لبنان به این موضوع پرداخته و می‌نویسد: نیروهای اسلام‌گرای لبنانی در حالتی در ترس و واهمه به سر می‌برند، تحولات سوریه آنها را بسیار نگران کرده است. به جز حزب التحریر و برخی جریان‌های اسلامی سلفی به رهبری شیخ داعی الاسلام الشهال و شیخ عمر بکری که از تظاهرات مردمی مخالفان سوریه حمایت کردند و در حمایت از آنها تظاهرات به راه انداختند، مابقی جریان‌‌های سیاسی اسلامی نسبت به آنچه در سوریه می‌گذرد نگرانند و آن را با آب و تاب تعقیب می‌کنند. جماعت اخوان المسلمین لبنان بیانیه‌ای صادر کرد و در آن از اصلاحاتی که بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه دستور به انجام آن داد، حمایت کرد. این تشکل اعلام کرد که مطالبات مردم سوریه را می‌پذیرد ولی نسبت به آنچه در این کشور می‌گذرد نیز به شدت نگران است. در سطح رهبری، این جنبش تصمیم قاطع گرفته است که از هیچ موضعی که نشان از حمایت از تحرکات مردمی که در آن اخوان المسلمین سوریه مشارکت داشته باشد، حمایت نکند. این جنبش با توجه به نزدیکی‌ای که با دمشق دارد و با توجه به حمایت سوریه از جریان مقاومت به هیچ وجه مایل نیست خود را رو در روی رهبران سوریه قرار دهد و تلاش می‌کند که به طور دقیق توازن را رعایت کرده و به گونه‌ای رفتار نکند که این گونه برداشت شود که این جنبش از تحرکات مردمی سوریه حمایت می‌کند.

قصیر درباره مواضع جنبش حماس نیز می‌گوید: مواضع اخوان المسلمین لبنان بسیار نزدیک به مواضع جنبش حماس که برخی از رهبران آن در سوریه به سر می‌برند، است. حماس بیانیه‌ای صادر کرد که در آن از مواضع دولت سوریه در قبال مقاومت قدردانی کرده و گفت که حق مردم سوریه برای انجام اصلاحات و آزادی بیان را درک می‌کند و هم‌زمان مواضع شیخ یوسف قرضاوی، رئیس اتحاد علمای مسلمین که نظام سوری را به دلیل سرکوب معترضان محکوم کرده بود، رد کرد. اگر چه صدور بیانیه‌ای از سوی خالد مشعل علیه قرضاوی را نیز رد کرد.

در ادامه این یادداشت به وجود اختلاف در درون هیئت علمای مسلمین نیز اشاره شده و آمده است: در درون این هیئت اختلاف‌های عمیقی بر سر سوریه به وجود آمده است. شیخ حسان عبدالله، رئیس هیئت اداری در جماعت علمای مسلمین که از نزدیکان حزب الله محسوب می‌شود در اعتراض به اظهارات قرضاوی از سمت خود استعفا داد و گفت، چگونه است که شیخ قرضاوی از جنبش‌های مردمی در سوریه حمایت می‌کند ولی تحرکات مردم بحرین را محکوم کرد. گفته می‌شود که تجمع علما متشکل از علمای سنی و شیعه نزدیک به حزب الله و ایران است و برخی از اعضای آن مانند شیخ عبدالناصر الجبری، رئیس حرکت امت و مدیر دانشکده دعوت اسلامی و شیخ الجبری روابط خوبی با نظام سوری و لیبی دارند.

قصیر سپس به مواضع حزب الله لبنان اشاره می‌کند و می‌نویسد: حزب الله بیش از هر جریان دیگری از تحولات داخلی سوریه نگران است. ایران و سوریه هم‌پیمانان اصلی حزب الله محسوب می‌شوند. این حزب تا کنون بیانیه‌ای صادر نکرده ولی مقامات آن در گفتگوهای مختلف خبری دفاع‌های تمام عیاری از نظام سوریه کرده‌اند اگر چه از تحرکات مردمی در کشورهای مختلف عربی حمایت کرده و خود را حامی آنها دانسته‌اند. مسئولان حزب الله در محافل خصوصی می‌گویند که مطمئنند که نظام سوریه می‌تواند از این بحران داخلی به سلامت عبور کند و نسبت به حرکت‌های اصلاح‌طلبانه بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه خوش‌بینند. در عین حال کادرهای حزب نگرانی شدید خود را از تحولات جاری در سوریه پنهان نمی‌کنند و از این که ممکن است تحولات به سویی رود که جنگ داخلی در بگیرد یا کار به تجزیه سوریه بینجامد یا نظام نتواند از پس بحران‌ها بر آید به شدت ابراز نگرانی می‌کنند. در عین حال تحولات سوریه باعث شده تا حزب الله برای تشکیل دولت میقاتی عجله بیشتری به خرج دهد و برای درمان مشکلاتی که سعد حریری و طرفدارانش ایجاد کرده‌اند، تلاش‌های تازه‌ای را آغاز کند. اما درباره جریان‌های سلفی باید گفت که این جریان قاطعانه از تحرکات خیابانی سوریه حمایت می‌کند. این جریان همچنین توانسته خود را به جریان سلفی سوریه وصل کرده و به تحرکات آنها کمک‌ کند.

قصیر در پایان می‌نویسد: تمامی این داده‌ها نشان می‌دهد که حجم نگرانی‌ها در درون لبنان از اتفاقات سوریه بسیار بالا است. تمامی آنها تحولات سوریه را به دقت زیر نظر دارند و معتقدند که هر اتفاقی که در سوریه بیفتد تاثیر مستقیم بر اوضاع جریان‌های اسلامی لبنانی می‌گذارد. ولی این مسئله روشن است که تمامی آنها خود را برای لحظات سخت بحران سوریه نیز آماده کرده‌اند و هر گونه احتمالی را حتی سناریوهایی که کمترین احتمال وقوع شان می‌رود مثل جنگ داخلی یا تجزیه سوریه را مد نظر قرار داده‌اند.