آذربایجان گزینه بعدی برای استقرار منافقین

دیپلماسی ایرانی: امضای موافقت‌نامه همکاری میان وزرای دادگستری ایران و عراق در خصوص افزایش سطح همکاری‌های قضایی به نظر گام جدیدی در روابط میان دو همسایه به حساب می‌آید. همزمانی امضا این توافقنامه میان تهران – بغداد با اوج گیری بحث سرنوشت اعضای گروهک منافقین مستقر در عراق، مولود برخی گمانه‌زنی‌ها در خصوص احتمال تحویل دادن اعضای این گروه به جمهوری اسلامی ایران شد. با این همه سیروس برنا نماینده مجلس و کارشناس مسائل عراق، بر این عقیده است که هرگز چنین توافقی به صورت کتبی ثبت نشده و با توجه به حمایت آمریکا از منافقین در سی و دو سال گذشته بعید به نظر می‌رسد که عراق با استرداد اعضای این گروه به ایران موافقت کند.

آیا موافقت‌نامه جدید میان ایران و عراق مربوط به مسائل منافقین و تحویل آنها به ایران بوده است؟
 

اگر مذاکراتی هم درباره منافقین یا حتی مفاهماتی هم صورت گرفته باشد، قاعدتا چنین موضوعی در تفاهم‌نامه نخواهد آمد و به این زودی هم چنین اتفاقی نخواهد افتاد.

سابقه این تفاهمات درباره معارضین انقلاب اسلامی در عراق چیست؟

سابقه مناسبات دوجانبه جمهوری اسلامی ایران با عراق چه قبل و به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون موید این معناست که گرچه به تناوب و به دفعات پیرامون مساله مهم نقش گروه‌های معارض در روابط ایران و عراق صحبت، مذاکره و تبادل نظر شده، اما به جز یکبار و ان هم حدود دهه چهل شمسی موردی را نمی‌توان در اسناد تاریخی این کشور پیدا کرد که این موضوع به صراحت ذکر شده باشد.

اما آنچه که باید به آن توجه داشت این است که به ویژه پس از جنگ تحمیلی هشت ساله بین ایران و عراق و پس از مارس 2003 و سقوط صدام، طبیعی است که دولتمردان جمهوری اسلامی ایران کم و کیف استقرار مجاهدین در عراق را در صدر موضوعات حائز اهمیت قلمداد نموده و در فرصت‌ها، فضاها و محفل‌های مختلف درباره آن با طرف‌های عراقی مذاکره کرده است.

پس از سقوط صدام، چه اقداماتی انجام شد؟

 طی چند سال پس از سقوط صدام یعنی در طول سال‌های 2003 تا حدود 2007 تا آنجایی که اینجانب از منابع موثق خبردارم هیچگاه به طور جدی بحث یا چالش استقرار گروه معارض ایرانی یعنی سازمان مجاهدین مورد توجه قرار داده نشده، اما پس از سال 2006 و 2007 تاکنون قطع نظر از توافق‌نامه‌ها و یا تفاهم‌نامه‌های دوجانبه که بیشتر معطوف به طرح و تعقیب مسائلی همچون فرایند‌ مشارکت ایران در توسعه سیاسی و اقتصادی عراق نوین در زمینه‌هایی همچون تامین برق عراق، مقولاتی همچون توسعه مناسبات تجاری مرزی چون بازارچه‌های مرزی، همچنین درباره مسائلی مثل کم و کیف لایروبی اروند رود و یا برخی از مواد مفاد مندرج در قطعنامه 548 سازمان ملل متحد که خاتمه جنگ بین دو کشور را اعلام کرد، بوده است.

شنیده‌ایم که امریکا در تلاش است که مشکل مجاهدین در کشور عراق را حل کند، آیا اقدامی کرده است؟

در یک تحلیل کلی باید گفت که در خلال ماه‌های اخیر به ویژه پس از حمله ارتش ملی عراق یعنی نیروهای مالکی به مقر اشرف در شمال بغداد این موضوع مورد توجه ایران بوده و خواهد بود. از طرف دیگر هم بدیهی است که امریکایی‌ها تلاش مضاعفی را بکار گرفتند تا طرف عراقی را مجاب کنند که فشارهای خود را بر نیروهای مستقر در آنجا کمتر کنند. به موازات این سیاست امریکایی‌ها در تلاش هستند که مبتنی بر سناریو‌های احتمالی مختلف که یکی از آنها تعیین و حصول توافق با کشورهای ثالث جهت استقرار این گروه می‌باشد.

منظور از کشور ثالث چه کشوری است؟

در این میان باید اشاره نمود که با توجه به فراز و فرود روابط ایران با کشورهای همجوار به ویژه جابجایی که بین آذربایجان و ارمنستان در روابط آنها با جمهوری اسلامی ایران طی چهار پنچ سال اخیر ایجاد شده، اطلاعات موجود مبین آن است که آذربایجان یکی از گزینه‌های مهمی است که در صورت خروج تمامی نیروهای منافقین از عراق، با رایزنی امریکایی‌ها با مسوولین آذربایجانی  این کشور به استقرار مجاهدین در آذربایجان تن خواهد داد.

در پایان در یک جمله بعید می‌دانم با توجه اینکه این موضوع یک سابقه جدی سیاسی و امنیتی در روابط دو کشور دارد به روی کاغذ یعنی به صورت تفاهم یا یادداشت ثبت و ضبط شده باشد.