تحريم‌ها ناکارآمد نيستند!
نویسنده خبر:
حسین سلیمى
گفتاری از دکتر حسین سلیمی، تحلیل‌گر روابط بین‌الملل براى ديپلماسى ايرانى
نیویورک‌تایمز گزارش داد که با وجود تهدید تنبیه برای شرکت‌هایی که در عین تعامل تجاری با ایران به دنبال قراردادهای فدرال امریکایی هستند، دولت‌های امریکا برای اعمال قدرت بر روی شرکت‌های خارجی و شعبه‌های شرکت‌های امریکایی در خارج از کشورتلاش بسیاری کرده‌اند.آیا اعمال تحریم علیه ایران با تناقضی درونی مواجه است؟ رویکرد تعاملی و انزوایی ایران چه نقشی در اعمال تحریم ها دارد؟
گفتاری از دکتر حسین سلیمی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر روابط بین الملل:
به نظر می‌رسد که در عصر جهانی شدن سخن گفتن یا اقدام کردن در مورد پدیده هایی چون تحریم، محاصره یا امثال این مفاهیم مانند گذشته معنا ندارد. در دوران نه چندان دور کشورها کلیه فعالیت‌های اقتصادی خود را تحت کنترل داشتند و با یک تصمیم می‌توانستند موسسات اقتصادی مختلف یا بخش مهمی از روابط اقتصادی را کنترل کنند، اما در شرایط فعلی که سرمایه، تولید و تجارت دیگر در دست دولت‌ها نیست. محقق ساختن محاصره ها یا فشارها یا بلوکه کردن فعالیت‌های اقتصادی به کارآمدی گذشته نیست. به این ترتیب شکل دادن به تحریم ها یا محاصره‌هایی که بتواند به طور کامل اهداف دنبال کنندگان آن را محقق سازد در شرایط فعلی ناممکن است.
با وجود این که تحریم‌ها نمی‌توانند همه جانبه و بر اساس منافع دولت‌های اعمال کننده باشند اما این به معنای بی تاثیر بودن تحریم‌های نیز نیست. در واقع دولت هایی که در کشورهای سرمایه داری هستند مرتبط با بخش مهمی از قدرت‌ها و فعالان اقتصادی- اجتماعی در عرصه جهانی هستند و طبیعی است که خواست و گرایش آنها، خواست و گرایش بخش مهمی از جریان‌های تولید و توزیع در اقتصاد جهانی است.
بر این اساس تحریم‌هایی که چنین قدرت‌هایی علیه کشوری خاص اعمال می‌کنند بی تاثیر نیست. این ساده انگاری است که تصور شود از آنجا که در عصر جهانی شدن قرار داریم و امکان تحریم‌های کامل توسط قدرت‌های بزرگ وجود ندارد، تحریم‌ها نیز ناکارآمد است.
گرچه همه کشورها در فرایندهای اقتصادی راه گریز از تحریم‌ها را می‌دانند اما تاثیرات تحریم‌ها به ویژه در دنیایی که رقابت دائمی میان کشورها برای توسعه و رشد وجود دارد، گسترده است.
در این شرایط تحریم‌هایی که بخش مهمی از فرایندهای جهانی با آنها همکاری دارند می‌تواند مخرب و تاثیرگذار باشد. بر همین اساس نمی‌توان بر بی تاثیری تحریم‌ها صحه گذاشت زمانی که با اعمال تحریم‌ها ما در عرصه‌های پولی و مالی و فنی و تکنولوژیک همچنین در صدور و ورود کالا با بحران مواجه می‌شویم.
تحریم؛ رویکرد همکاری یا انزوا
در این شرایط مشی تهاجمی یا مخاصمه جویانه هرچند می‌تواند فوایدی در عرصه سیاست با نشان دادن درجه استقلال کشور داشته باشد اما در هر حال تاثیرات مخرب آن در عرصه‌های اقتصادی و سرمایه گذاری قابل چشم پوشی نیست.
در شرایطی به سر می‌بریم که بحران اقتصادی در کشورهای غربی در حال پایان است و به نوعی فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه گذاری به سوی رونق پیش می‌رود. در شرایط فعلی که امکان سرمایه گذاری مجدد یا رشد و توسعه فعالیت‌های تولیدی وجود ندارد، سرمایه کلانی در عرصه جهانی به حالت بلاتکلیف موجود است و این فرصت فوق العاده‌ای برای جوامعی مانند ایران است که بازدهی سرمایه در آنها بالاست تا بهره گیری از این شرایط سرمایه سرگردان جهانی را به داخل اقتصاد خود جذب کنند و سهم بیشتری در تجارت جهانی بدست آورند.
طبیعی است که برخی سیاست‌های تهاجمی گرچه ممکن است فواید تبلیغاتی موقتی داشته باشد اما کشورمان را از استفاده از امکانات جهانی برای یک جهش اقتصادی محروم خواهد ساخت. این زیان بزرگی است به ویژه که ایران در شرایط اجرای طرح‌های تحول ساز اقتصادی قرار دارد و به تکنولوژی و سرمایه موجود در اقتصاد جهانی نیاز دارد.
تحریم‌ها ایران را از کسب فرصت‌های موجود در صحنه اقتصاد جهانی محروم خواهد ساخت. این مساله ممکن است در طول عمر دولت یا مسئولین تاثیرگذار نباشد اما اثرات بلند مدتی بر جامعه ایران خواهد گذاشت و احتمال دارد که فرایندهای توسعه را تحت تاثیر خود قرار دهد.
نظر شما :