نفوذ دیپلماسی در اتحاد چین و ایران
منابع خبرى اعلام کردند که چند تن از اعضاى عالى‌رتبه کنگره امريکا در ديدار با برخى از مقامات عالى‌رتبه چينى، منزوى کردن ايران را خواستار شدند. دفتر هاروارد برمن، رييس کميته امور خارجى مجلس نمايندگان امريکا با انتشار بيانيه‌‌اى اعلام کرد که در اين ديدار هيات امريکايى "نااميدى عميق خود را از توافقنامه‌هاى چند ميليارد دلارى در زمينه انرژى که اخيرا بين شرکت‌هاى دولتى چين و ايران امضا شد" ابراز داشتند.
اين نگرانى از آنجا ناشى مى‌شود که امريکا طرح تحريم بنزين ايران را در دست بررسى دارد و اميدوار است تا با فشار به ايران از اين طريق بتواند برنامه‌هاى هسته‌اى ايران را متوقف کند. اما ايران با انعقاد قراردادهاى بزرگ با متحد آسيايى خود سعى دارد تا از اين فشار رهايى پيدا کند.
برمن در بيانيه‌اش به نکته‌اى اشاره کرده که ممکن است دردسرهاى جديدى براى مسوولان دستگاه ديپلماسى ايران و مقامات مذاکره کننده درباره پرونده هسته‌اى ايجاد کند. او گفته‌است: "من در اين ملاقات‌ها تاکيد کردم که چين و امريکا هدف مشترک یعنی جلوگيرى از دستيابى ايران به توانايى هسته‌اى تسليحاتى و اطمينان از اين‌که صلح و ثبات در خاورميانه حفظ مى‌شود، دارند."
به عقيده بسيارى از تحليل‌گران، دولت اوباما سعى دارد تا با کنار گذاشتن روش تهديد نظامى و استفاده از ابزارهاى چانه‌زنى ديپلماتيک، حوزه نفوذ خود را در هم‌پيمانان استراتژيک ايران گسترش دهد. به همين منظور چين و روسيه دو حامى فعاليت‌هاى هسته‌اى ايران در حوزه اقدامات ديپلماتيک ايالات متحده امريکا قرار گرفته‌اند. با توجه به گستردگى مبادلات تجارى چين با امريکا، به خوبى مى‌توان دريافت که اين کشور براى تامين منابع مالى اقتصاد خود چه مسيرى را در آينده در پيش خواهد گرفت.
چين در ميان کشورهاى شوراى امنيت از اهميت ويژه‌اى براى ايران برخوردار است. به همين دليل ايران سياست اتحاد با چين را در پيش گرفته و حتى کشتار مسلمانان در سين کيانگ چين نيز نتوانست اين اتحاد را خدشه‌دار کند. علاوه بر اين گسترش حجم مبادلات اقتصادى با چين، اين کشور آسيايى را به بزرگترين شريک تجارى ايران تبديل کرده است. بنابر برخى گزارش‌ها اين روند رو به گسترش تا جايى ادامه پيدا خواهد کرد که حجم مبادلات دو کشور در پنج سال آینده به ۵۰ میلیارد دلار افرایش مى‌یابد. اما در گزارشی تحقیقاتی درباره روابط بازرگانی ایران و چین - که به تازگی از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی انتشار یافته - این روابط به سود چین و به زیان ایران ارزیابی شده است.
از سوى ديگر چين به گسترش روابط با امريکا روى آورده است و در اين مذاکرات دوجانبه، موضوع ايران همواره مورد بحث بوده است. چندى پيش هيلارى کلينتون که به چين سفر کرده بود در اظهاراتى با تکرار اتهامات غرب مبنى بر نظامى بودن برنامه هسته‌اى ايران ادعا کرد که که پکن و واشنگتن عليه تبديل شدن ايران به يک کشور داراى سلاح هسته‌اى با يکديگر متحد هستند. کلينتون گفت: "دولت‌هاى امريکا و چين هر دو به اين نتيجه رسيدند که براى اعمال فشار به ايران با هدف متقاعد کردن تهران به توقف غنى‌سازى اورانيوم نياز به همکارى و اقدامات بيشتر است."
به نظر مى‌رسد چين در خصوص رابطه خود با ايران و امريکا سياست يک بام و دو هوا را در پيش گرفته است و سعى دارد تا با موضع‌گيرى‌هاى محتاطانه منافع ملى خود را تامين کند. در همين راستا، دور از ذهن نيست که امريکا با گسترش فعاليت‌هايش در چين، اين کشور را از يک متحد استراتژيک ايران در خصوص فعاليت‌هاى هسته‌اى، به يک مخالف تبديل کند و به اين ترتيب ايران را براى تعليق فعاليت‌هاى هسته‌اى اش بيش از پيش تحت فشار بگذارد.
در اين شرايط که زنگ خطر تحرکات امريکا در آسيا و در حوزه شرکاى اقتصادى ايران به صدا در آمده است، مناسب است که مسوولان سياست خارجى از حالت انفعالى که سالها به آن دچار بوده‌اند خارج و با هوشيارى نسبت به اقدامات ديپلماتيک امريکا راه گريزى از فشارهاى آتى پيدا کنند. در غير اين صورت معلوم نيست که ايران با چه وضعيتى در عرصه سياست خارجى مواجه خواهد شد و در صورت از دست دادن حاميانش آيا توان اتحاد دوباره با آنان را خواهد داشت يا خير؟
اين پرسشى است که پاسخ آن به نوع سياست‌هاى خارجى دولت دهم بستگى دارد و براى روشن شدن آن بايد منتظر ماند و ديد که آيا با انتخاب مجدد منوچهر متکى به عنوان وزير امور خارجه باز هم سياست‌هاى گذشته ادامه خواهند يافت يا خير؟
نظر شما :