تلاش ايران براى تبديل تاجيکستان به شريکى منطقه اى
در تاریخ 9 ژوئن محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری ایران به تاجیکستان رسید تا تنها مقام عالی رتبه کشورش باشد که در کنفرانس بین‌المللی آب که در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار می‌شد، شرکت کند. احمدی نژاد خود شخصا در این کنفرانس شرکت کرد تا بتواند به توسعه روابط نزدیک دو کشور سرعت دهد.
در تاریخ 9 ژوئن محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری ایران به تاجیکستان رسید تا تنها مقام عالی رتبه کشورش باشد که در کنفرانس بین‌المللی آب که در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار می‌شد، شرکت کند. احمدی نژاد خود شخصا در این کنفرانس شرکت کرد تا بتواند به توسعه روابط نزدیک دو کشور سرعت دهد.
در ابتدای ماه ژانویه نیز رئیس دولت ایران در تور آسیایی خود به تاجیکستان آمده بود و خواستار توسعه روابط اقتصادی و نزدیکی بیش از پیش ایران و تاجیکستان شده بود. در ماه مارس، نیز امام علی رحمان رئیس جمهوری تاجیکستان به ایران سفر کرد تا در جشن نوروز که در ایران برگزار شد، شرکت کند. نوروز مراسم مشترک ایران و تاجیکستان است که در کنار زبان و فرهنگ مشترک و نزدیک دو کشور می‌تواند به توسعه روابط دو کشور کمک کند.
در ماه می ایران و تاجیکستان قراردادهای تازه‌ای امضا کردند که شامل همکاری‌های دفاعی مشترک، ساخت خط راه‌آهن تاجیکستان – افغانستان – ایران و حذف روادید ویزا میان دو کشور بود. گل‌محمد سامیف، کارشناس سیاسی تاجیک درباره گسترش روابط تهران – دوشنبه می‌گوید، روابط نزدیک دو کشور حاصل وجهه پراگماتیک ایران و دیپلماسی رو به جلوی تاجیکستان است. تاجیکستان تنها کشور فارسی زبان منطقه آسیای میانه که عموما به زبان ترکی صحبت می‌کنند، است و ایران تلاش می‌کند با افزایش نفوذ خود در این جمهوری امنیت منطقه‌ای خود را نیز تامین کند.
در طول جنگ داخلی تاجیکستان ایران حمایت بی‌شائبه‌ای از جریان اسلام‌گرای مخالف دولت می‌کرد و توانست با رهبران اپوزسیون روابط نزدیکی برقرار کند. این رابطه نزدیک به تهران کمک کرد تا بتواند نقشی اساسی در پروسه صلح تاجیکستان ایفا کند اما در عین حال مانعی برای گسترش و نزدیکی روابطش با دولت سکولار دوشنبه نیز شد. پس از پایان جنگ داخلی در تاجیکستان، ایران حمایت خود را از جنبش‌های اسلامی تاجیکستان متوقف کرد و در مقابل بر توسعه روابط خود با دولت رحمان کوشید.
این سیاست جدیدی در قبال تاجیکستان بود، ایران تاکید بسیاری بر تمدن و زبان مشترک دو ملت ایران و تاجیکستان کرد تا اندازه‌ای که محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری ایران و تاجیکستان را "یک روح در دو پیکر" نامید. با این حال مقامات تهران معتقد بودند تا زمانی که محدودیت‌های اقتصادی میان دو کشور حاکم باشد سیاست ایران در قبال تاجیکستان بی‌فایده خواهد بود.
بیلان تجاری تهران و دوشنبه در سال 2000 تنها 40 میلیون دلار امریکا بود که رحمان رئیس جمهوری تاجیکستان با توجه به روابط بسیار نزدیک فرهنگی و زبانی دو کشور درباره آن گفت: «همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور در حد صفر است.» آگاهان افزایش روابط اقتصادی دو کشور را منطبق با سیاست‌های نفوذ امنیتی ایران در آسیای میانه می‌دانند، مثلا ایران در سال 2003 به تاجیکستان 31 میلیون دلار وام داد و ضمانت داد که تونل پنج کیلومتری استقلال در تاجیکستان را بسازد. این تونل دوشنبه را به جاده‌ای در شمال تاجیکستان که به ازبکستان منتهی می‌شود، متصل می‌کند. در سال 2004 ایران پذیرفت که در رود وخش برای ساخت نیروگاه آبی سنگتودا سرمایه‌گذاری کرده و از لحاظ علمی و تکنیکی نیز به تاجیکستان کمک برساند.
این نیروگاه در نهایت به کمک روس‌ها ساخته شد، ایران در این نیروگاه و نیروگاه سنگتودای دو 180 میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است. پیش‌بینی می‌شود نیروگاه سنگتودای دو سال آینده افتتاح شود. اگر سرمایه‌گذاری‌های ایران در تاجیکستان و مشارکت فنی و مالی در پروژه‌های عمرانی تاجیکستان را به حساب آوریم می‌توانیم بگوییم که روابط تجاری دو کشور در حال افزایش است.
روابط تجاری میان تهران و دوشنبه در سال 2009 به مرز 250 میلیون دلار رسید به گونه‌ای که به گفته وزیر توسعه اقتصادی و بازرگانی تاجیکستان ایران پس از روسیه و چین سومین شریک تجاری تاجیکستان محسوب می‌شود. علاوه بر آن سرمایه‌گذاری ایران در تاجیکستان همچنان رو به افزایش است.
بانک‌ها و شرکت‌های ایرانی به دنبال جاذبه‌های سرمایه‌گذاری در تاجیکستان هستند به خصوص که ایران قصد دارد در بخش راه آهن و حمل و نقل دریایی نیز به این کشور کمک کند. ایران و تاجیکستان در حال حاضر در حال مطالعه اتصال سیستم راه‌آهن از طریق افغانستان با عبور از ازبکستان به هم هستند.
اگر این طرح تکمیل شود، دسترسی تاجیکستان به حمل و نقل آبی نیز مهیا خواشد شد و این موضوع می‌تواند رضایت دو کشور را در رابطه با امنیت منطقه‌ای نیز تامین کند. از سوی دیگر ایران قصد دارد بدون تاثیر گذاشتن بر نفوذ روسیه در تاجیکستان خود نیز بر عرصه سیاست داخلی و امنیتی تاجیکستان تاثیر بگذارد و دوشنبه را به یک شریک منطقه‌ای برای خود تبدیل کند. تلاش ایران بر این است که شراکت منطقه‌ای خود را به ترتیب ایران – تاجیکستان – روسیه تبدیل کند. منبع: موسسه سنترال اشیا کاوزس
در ابتدای ماه ژانویه نیز رئیس دولت ایران در تور آسیایی خود به تاجیکستان آمده بود و خواستار توسعه روابط اقتصادی و نزدیکی بیش از پیش ایران و تاجیکستان شده بود. در ماه مارس، نیز امام علی رحمان رئیس جمهوری تاجیکستان به ایران سفر کرد تا در جشن نوروز که در ایران برگزار شد، شرکت کند. نوروز مراسم مشترک ایران و تاجیکستان است که در کنار زبان و فرهنگ مشترک و نزدیک دو کشور می‌تواند به توسعه روابط دو کشور کمک کند.
در ماه می ایران و تاجیکستان قراردادهای تازه‌ای امضا کردند که شامل همکاری‌های دفاعی مشترک، ساخت خط راه‌آهن تاجیکستان – افغانستان – ایران و حذف روادید ویزا میان دو کشور بود. گل‌محمد سامیف، کارشناس سیاسی تاجیک درباره گسترش روابط تهران – دوشنبه می‌گوید، روابط نزدیک دو کشور حاصل وجهه پراگماتیک ایران و دیپلماسی رو به جلوی تاجیکستان است. تاجیکستان تنها کشور فارسی زبان منطقه آسیای میانه که عموما به زبان ترکی صحبت می‌کنند، است و ایران تلاش می‌کند با افزایش نفوذ خود در این جمهوری امنیت منطقه‌ای خود را نیز تامین کند.
در طول جنگ داخلی تاجیکستان ایران حمایت بی‌شائبه‌ای از جریان اسلام‌گرای مخالف دولت می‌کرد و توانست با رهبران اپوزسیون روابط نزدیکی برقرار کند. این رابطه نزدیک به تهران کمک کرد تا بتواند نقشی اساسی در پروسه صلح تاجیکستان ایفا کند اما در عین حال مانعی برای گسترش و نزدیکی روابطش با دولت سکولار دوشنبه نیز شد. پس از پایان جنگ داخلی در تاجیکستان، ایران حمایت خود را از جنبش‌های اسلامی تاجیکستان متوقف کرد و در مقابل بر توسعه روابط خود با دولت رحمان کوشید.
این سیاست جدیدی در قبال تاجیکستان بود، ایران تاکید بسیاری بر تمدن و زبان مشترک دو ملت ایران و تاجیکستان کرد تا اندازه‌ای که محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری ایران و تاجیکستان را "یک روح در دو پیکر" نامید. با این حال مقامات تهران معتقد بودند تا زمانی که محدودیت‌های اقتصادی میان دو کشور حاکم باشد سیاست ایران در قبال تاجیکستان بی‌فایده خواهد بود.
بیلان تجاری تهران و دوشنبه در سال 2000 تنها 40 میلیون دلار امریکا بود که رحمان رئیس جمهوری تاجیکستان با توجه به روابط بسیار نزدیک فرهنگی و زبانی دو کشور درباره آن گفت: «همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور در حد صفر است.» آگاهان افزایش روابط اقتصادی دو کشور را منطبق با سیاست‌های نفوذ امنیتی ایران در آسیای میانه می‌دانند، مثلا ایران در سال 2003 به تاجیکستان 31 میلیون دلار وام داد و ضمانت داد که تونل پنج کیلومتری استقلال در تاجیکستان را بسازد. این تونل دوشنبه را به جاده‌ای در شمال تاجیکستان که به ازبکستان منتهی می‌شود، متصل می‌کند. در سال 2004 ایران پذیرفت که در رود وخش برای ساخت نیروگاه آبی سنگتودا سرمایه‌گذاری کرده و از لحاظ علمی و تکنیکی نیز به تاجیکستان کمک برساند.
این نیروگاه در نهایت به کمک روس‌ها ساخته شد، ایران در این نیروگاه و نیروگاه سنگتودای دو 180 میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است. پیش‌بینی می‌شود نیروگاه سنگتودای دو سال آینده افتتاح شود. اگر سرمایه‌گذاری‌های ایران در تاجیکستان و مشارکت فنی و مالی در پروژه‌های عمرانی تاجیکستان را به حساب آوریم می‌توانیم بگوییم که روابط تجاری دو کشور در حال افزایش است.
روابط تجاری میان تهران و دوشنبه در سال 2009 به مرز 250 میلیون دلار رسید به گونه‌ای که به گفته وزیر توسعه اقتصادی و بازرگانی تاجیکستان ایران پس از روسیه و چین سومین شریک تجاری تاجیکستان محسوب می‌شود. علاوه بر آن سرمایه‌گذاری ایران در تاجیکستان همچنان رو به افزایش است.
بانک‌ها و شرکت‌های ایرانی به دنبال جاذبه‌های سرمایه‌گذاری در تاجیکستان هستند به خصوص که ایران قصد دارد در بخش راه آهن و حمل و نقل دریایی نیز به این کشور کمک کند. ایران و تاجیکستان در حال حاضر در حال مطالعه اتصال سیستم راه‌آهن از طریق افغانستان با عبور از ازبکستان به هم هستند.
اگر این طرح تکمیل شود، دسترسی تاجیکستان به حمل و نقل آبی نیز مهیا خواشد شد و این موضوع می‌تواند رضایت دو کشور را در رابطه با امنیت منطقه‌ای نیز تامین کند. از سوی دیگر ایران قصد دارد بدون تاثیر گذاشتن بر نفوذ روسیه در تاجیکستان خود نیز بر عرصه سیاست داخلی و امنیتی تاجیکستان تاثیر بگذارد و دوشنبه را به یک شریک منطقه‌ای برای خود تبدیل کند. تلاش ایران بر این است که شراکت منطقه‌ای خود را به ترتیب ایران – تاجیکستان – روسیه تبدیل کند. منبع: موسسه سنترال اشیا کاوزس
نظر شما :