تجارت هروئین از خزر تا خليج فارس

آنتونی ماریا کوستا، رئیس دفترمبارزه مواد مخدرسازمان ملل متحد دروین درنامه ای به وزیران بهداشت 90 کشوردرخاورمیانه، آسیای میانه واروپا هشدارداد که به علت افزایش تولید هروئین درافغانستان باید درانتظارافزایش آمارمرگ ومیربه علت زیاده روی درمصرف مواد مخدر بود.

آقای کوستا اظهارداشت که به تعداد معتادان خیابانی افزوده خواهد شد. مواد مخدرجدید حاوی میزان بالایی ازهروئین هستند که معتادان تزریقی به آن عادت ندارند.

کشورهایی که تاجران مواد مخدرازآنها برای انتقال مواد مخدربه کشورهای اروپای غربی استفاده می کنند درپاسخ به این نامه اقداماتی آغاز کردند.

ایران برنامه ریزی گسترده ای برای ترک اعتیاد معتادان کرده است. کشورهای  حوزه آسیای مرکزی نیزدرتلاش برای ایجاد ممانعت قانونی درسرمایه گذاری حاصل از تجارت مواد مخدر هستند.

ترکیه که به یکی ازنقاط کلیدی درتجارت مواد مخدر تبدیل شده است اقداماتی برای آموزش پلیس های منطقه ای آغاز کرده است. مراکز قانونگذارکشورهای حوزه خلیج فارس با افغانستان برای مقابله با تجارت مواد مخدر به توافق رسیده اند. روسیه همسایه های قفقازی خود را به پیروی ازاین توافق نامه تشویق می کند.

تمام کشورها به شدت نگران شیوع بیماری ایدزدربین معتادان هروئینی هستند که هروئین مصرفی خود را ازطریق سرنگ های مشترک دریافت می کنند. معتادان آلوده سایرافراد جامعه را نیز به ویروس HIV آلوده می کنند. نگرانی دیگرکشورها سوء استفاده تروریست ها ازتجارت مواد است.

طبق آمارسازمان ملل متحد زراعت خشخاش درافغانستان درسال 2006 پنجاه و نه درصد افزایش یافت و به رکورد 165 هزارهکتاررسید. انتظارمی رود محصول خشخاش درسال جاری6100 تن تریاک باشد که به 610 تن هروئین با کیفیت بالا تبدیل می شود که 92 درصد ازتقاضای جهان را تامین می کند.

افزایش محصول باعث افزایش مصرف کنندگان درکشورتولید کننده و کشورهای واسطه وکشورهای مقصد شده است.

طبق اولین تحقیق ملی دررابطه با مواد مخدردرافغانستان درسال2005 میلادی 0.6 درصد از افراد بزرگ سال معتاد به تریاک و 0.2 درصد معتاد به هروئین هستند.

دو راه اصلی برای انتقال مواد مخدر از افغانستان به کشورهای غربی وجود دارد: کشورهای حوزه بالکان ازطریق ایران و ترکیه وجاده ابریشم که ازآسیای میانه می گذرد. این دو در کشورمجارستان که بازارهای اتحادیه اروپا را تامین می کند به هم می پیوندند. درمجارستان قیمت های خیابانی به خاطرافزایش درتولید به نصف رسیده است.

ارتباطات کم اهمیت تری بازارهای کشورهای حاشیه خلیج فارس را تامین می کنند.

طبق گزارش اینترپل درسال گذشته چندین محموله چند صد کیلویی ازمواد مخدرکشف و ضبط شده است.

یکی ازکارشناسان درسازمان سیاست گذاری جهانی معتقد است که این مساله تمایل تاجران مواد مخدربه جابه جایی محموله های بزرگ را نشان می دهد چرا که آنها به یک منبع بزرگ تامین کننده هروئین دسترسی دارند. دلیل دوم می تواند ذخیره سازی هروئین برای فروش های آتی باشد.

ایران که حدود 40 درصد ازصادرات مواد مخدرافغانستان ازطریق آن صورت می گیرد از افزایش مراقبت ها درمرزگزارش می دهد. درعرض یک سال 350 تن مواد مخدردرایران کشف و ضبط شده است.

نیروهای ارتش و مراکز های مقابله با مواد مخدردرایران سالهاست که با تاجران مواد مخدر درکشمکش اند و ادعا می کنند که 3100 مامور دولت درطول این سالها به دست قاچاقچیان مواد مخدرکشته شده اند.

کشورایران حدود 1 بیلیون دلار برای افزایش امنیت در نقاط مرزی هزینه کرده است.

انجمن کنترل مواد مخدر سازمان ملل متحد که بیشترین اختیاررا درمبارزه با قاچاق دارد حدود 2.8 درصد ازمردم ایران را معتاد به تریاک می داند که بالاترین آماردرسطح جهان است.

بنابراین میزان ابتلا به بیماری ایدزنیزدرایران رو به افزایش است. دولت یک برنامه بلند مدت درسطح کشوربرای درمان اعتیاد تنظیم کرده است. دراین برنامه دوره درمان 3 ماهه برای حدود 3هزار نفر درتهران درنظر گرفته شده است. علاوه براین برای معتادانی که درزندان به سرمی برند نیزشرایط خاص برای ترک اعتیاد فراهم شده است.

کشورهای آسیای مرکزی که همسایه جاده ابریشم هستند برای برقراری یک امنیت اقتصادی با یکدیگر همکاری می کنند. قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و روسیه سازمان قدرتمندی به نام مرکزاطلاعات وهماهنگی آسیای مرکزی تشکیل داده اند که هدف اصلی آن جلوگیری ازعایدات مالی حاصل ازتجارت مواد مخدر است.

آنها قوانین جدیدی برای جلوگیری ازمبادلات مالی که بخش عمده جرم های سازمان یافته را تشکیل می دهد تصویب کرده اند. آنها همچنین یک برنامه هماهنگ کننده برای تبادل اطلاعات راجع به مواد مخدر، بهبود درآموزش و فرایند داده کاوی تنظیم نموده اند.

طبق آخرین گزارش آژانس مبارزه با مواد مخدرزیرنظرسازمان ملل متحد دروین40 هزار نفرازمردم منطقه آلوده به ویروس HIV هستند که اکثراازطریق سرنگ های آلوده مبتلا شده اند.

کشف وضبط مواد مخدردرآسیای مرکزی رشد30 درصدی داشته و به 4.3 تن درنیمه اول سال2006 میلادی رسیده است. تاجیکستان که یکی ازراه های اصلی درتجارت مواد مخدر ازافغانستان است درسال گذشته رشد 45 درصدی درکشف مواد مخدر داشته است.

علت این امرافزایش نیروهای مرزی به 10هزار نفر برای افزایش امنیت و حفاظت ازکشور است.

ترکیه یک منطقه کلیدی مابین ایران وشبه جزیره عربستان و اروپاست. تجارت مواد مخدر در این منطقه زیرنظرگروه های ترک، کرد، عرب، آلبانیایی و مجارصورت می گیرد. آنها با وجود تفاوت های عظیم فرهنگی و مقابله پلیس های بین المللی با یکدیگربه خوبی همکاری می کنند.

این موقعیت یک چالش بزرگ قانون گذاری است. ترکیه یک دانشگاه بین المللی علیه مواد مخدروجرایم سازمان یافته تاسیس کرده است که ازطرف سازمان ملل حمایت می شود و امکانات آموزشی برای خاورمیانه فراهم کرده است.

هدف این دانشگاه بالا بردن تخصص، مهارت وظرفیت نیروهای پلیس منطقه وافزایش همکاری ما بین آنهاست.

انجمن مبارزه با مواد مخدرگزارش می دهد که کشف وضبط هروئین درترکیه روبه رشد است که این می تواند ازپیامدهای بهبود درقانون گذاری باشد. بدبختانه درکشف تریاک کاهشی دیده می شود که می تواند بیانگراین باشد که تریاک اکنون درآزمایشگاه های غیرقانونی به هروئین تبدیل شده ازطریق ترکیه به کشورهای جنوبی وغربی ارسال می شود.

درسوریه و امارات متحده عربی  محموله های هروئین کشف و ضبط شده است. این می تواند نشان دهنده رشد نگران کننده اعتیاد درعراق باشد. فرهنگ اعتیاد درمنطقه باعث شده است که اسرائیل ودولت خودمختارفلسطین برای مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدربا یکدیگرهمکاری کنند.

کشورهای افغانستان، ایران وپاکستان موافقت کرده اند تا همکاری خود را برای مبارزه با تجارت مواد مخدرافزایش دهند وکارشناسان خود را برای عملیات مشترک وانتقال اطلاعات مبادله کنند.

نایب ژنرال داهی خلفان تمیم، رییس پلیس دوبی اخیرا تفاهم نامه ای با آقای کوستا امضا کرد که طبق آن باید ازبرنامه ای درسطح منطقه برای مبارزه با تجارت مواد مخدردرکشورهای عرب حمایت کند.

وی اظهارداشت که پیش ازآنکه این قرارداد را امضا کند نیروهای پلیس دوبی 19 جوان از یک کشورعرب که نامش را ذکر نکرد دستگیرکرده اند که با خود مواد مخدرحمل می کرده اند.

کشورهای قفقازی که با ایران، روسیه و ترکیه مرزمشترک دارند و دسترسی به دریای سیاه و دریای خزردارند درحال تجربه تلخ تجارت مواد مخدرواعتیاد هستند. مصرف تزریقی هروئین به یکی ازراه های اصلی انتقال ویروس HIV درمنطقه تبدیل شده است.

57 درصد ازبیمارن جدید درآذربایجان، 53 درصد درارمنستان و 67 درصد درگرجستان از این طریق به ایدزمبتلا شده اند. انجمن مبارزه با مواد مخدرسازمان ملل متحد معتقد است مشارکت امنیتی مابین این کشورها کم است. روسیه که دراین منطقه ازقدرت زیادی برخورداراست سعی می کند تا این مشکل را حل کند.

روسیه تخمین می زند که مصرف هروئین دراین کشور بسیار بالا رفته است. دردهه گذشته فقط یک درصد ازمعتادان روسیه هروئین مصرف می کردند، امروزه این رقم به 30 درصد رسیده است. میزان آلودگی به ویروس HIV نیزدرروسیه رو به افزایش است.

رییس جمهورروسیه، ولادیمیر پوتین نیروهایی آمریکایی را برای عدم موفقیت درمتوقف کردن تولید تریاک درافغانستان پس ازسقوط طالبان درسال 2001 میلادی سرزنش می کند.

طالبان اززارعان خشخاش حمایت و برسود آنها مالیات تعیین می کند. این مساله باعث شده است تا کشورهای همسایه افغانستان با بی قانونی و واردات بالای هروئین مواجه شوند.

کرملین تجارت مواد مخدررا یک مساله امنیتی می داند و معتقد است سازمان های تروریستی دراین صنعت سرمایه گذاری می کنند. این عقیده ازطرف کشورهای غربی نیز تایید می شود. دراوایل سال جاری نیروهای آمریکایی چند تن ازافراد القاعده را درخلیج فارس دستگیر کردند که درقایق های خود هروئین وحشیش حمل می کردند.

درواقع حوزه کارقاچاقچیان مواد مخدرکالاهای زیادی ازمواد مخدرگرفته تا کالاهای نظامی و رادیواکتیوی را در برمی گیرد. به نظرمی رسد القاعده ازسود حاصل ازتجارت مواد مخدردر تجهیزنظامی خود بهره می برد.