ناگفته‌هایی از سفرهای خارجی خاتمی
هر از چند گاهی برخی نویسندگان و تحلیل گران سیاسی در جناح رقیب مطالبی را درباره سیاست خارجی دولت جناب آقای خاتمی می نویسند که نشان از ناآگاهی داشته و نمی دانند تخریب سیاست های خارجی که بر اساس همفکری و هم رایی کل نظام انسجام یافته تجلی یافتند، تاثیر در عمق جان مردم آگاه و خردمند ندارد. لیکن بهتر است این حرکت را از زاویه دیگری نیز بشکافیم. اولاً اصول تعریف شده سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران یعنی «حکمت، مصلحت و عزت» در پشت سر خود از خردورزی جسمی و سال‌های تجربه مقام عالی نظام جمهوری اسلامی، نشان دارد و در واقع همین اصل تاییدی است بر اصل دیگری که «سیاست خارجی ما دنباله سیاست داخلی ماست» عرض و طول سیاست خارجی را با جلوه های آن می توان اندازه‌گیری کرد اما عمق آن را گاهی خیر.
ثانیاً تشریفات در یک دولت، سیستمی است متشکل از بایدها و نبایدها که این اصول ریشه در عمق فرهنگ، مذهب و طرف اجتماعی هر کشور دارد. وقتی واژه پروتوکل را به کار می بریم، در تمام دنیا در میان سران دولت ها و وزرا، به مجموعه ای از اصول نظر داریم که رئیس جمهور یک کشور، خود را در آن چارچوب تطبیق داده و می دهد.
شخص رئیس جمهور به عنوان نماینده یک کشور وقتی وارد کشور دیگری می شود، در چارچوب تشریفات آن کشور باید اصولی را مراعات نماید و برنامه هایی را که رای او تنظیم نموده اند، عمل نماید. از سوی دیگر وقتی همین رئیس جمهور، همگامی خود را به عنوان میهمان در کشور خود می پذیرد، او را در چارچوب اصول و ارزش های تشریفات دولت خود (میزبان) می پذیرد.
در واقع تشریفات رسمی یک دولت یا همان مجموعه اصول و بایدها و نبایدها جلوه ای دقیق از دیپلماسی پنهان است، آنگونه که متخصصان تشریفات دولتی در جهان در هر مذاکره ای به راحتی زبان همدیگر را درک می کنند و مرزهای همدیگر را احترام می گذارند. در جمهوری اسلامی ایران نیز سال هاست که اداره تشریفات ریاست جمهوری وظیفه اجرای تشریفات رسمی دولت را بر عهده داشته و هر سفر رئیس جمهور به خارج از کشور یا سفر رئیس جمهور میهمان به کشور را اداره می کند.
یکی از روش های اجرای این دیپلماسی پنهان جلساتی است که در اداره تشریفات ریاست جمهوری هر کشور تحت عنوان «دیدار با هیات مقدماتی» تشکیل می گردد و در آن جلسه، مسوولان تشریفاتی دولت میزبان، چارچوب ها و برنامه های پیشنهادی خود را برای سفر رئیس جمهور میهمان به گروه مقدماتی آن کشور توضیح داده و پس از توافق نهایی آن برنامه را به اجرا درمی آورند.
آنچه که گاهی روی صفحات تلویزیون خود می بینیم، یعنی صفحه هایی از سان دیدن رئیس جمهور میهمان از گارد نمونه ارتش جمهوری اسلامی ایران، سالن های مذاکرات، تصاویر امضاء سندهای همکاری و... همه نتیجه مذاکراتی است که مسوولان تشریفات دولت میزبان با مسوولان تشریفات دولت میهمان داشته اند. نمونه عینی این جلوه ای تشریفات، سفر جناب آقای سیدمحمد خاتمی رئیس جمهور وقت به فرانسه است که عینیت «حکمت، مصلحت و عزت» بود زیرا: 1- سفرهای مقدماتی به پاریس (چه دور اول و چه دور دوم). ما تمام اصول و ارزش های جمهوری اسلامی را به مسوولان و مقامات ارشد وزارت خارجه منتقل کردیم.
2- آنانی که با فرهنگ فرانسه آشنایی دارند، می دانند سنن و ارزش های تشریفات رسمی دارای چه ویژگی است و وقتی فرانسویان به دلیل عزت و احترام به جناب آقای خاتمی یا در واقع به دلیل احترام عالی برای مردم ایران، از برخی اصول تشریفاتی خود عقب نشینی کردند. موجب شگفتی بسیاری از مقامات سیاسی فرانسه و حتی اتحادیه اروپا شد.
3- پذیرفتن اصول و ارزش های «این میهمان عالیقدر» به حدی مهم بود که برخی روزنامه های اتحادیه اروپا اعلام کردند، آقای ژاک شیراک سنت های فرانسه را زیر پا گذاشته است.
4- دولت فرانسه علاوه بر تبدیل این سفر به یک سفر رسمی دولت (State visit)، از خط قرمز های تشریفات خود عبور کرد و چندین حرکت جدید را که نشان از احترام فراوان برای جمهوری اسلامی ایران داشت انجام داد که عبارتند از:
الف) در هنگام ورود جناب آقای خاتمی به پاریس، به دلیل مه گرفتگی شدید، هواپیمای حامل ایشان برای یک ساعت و نیم در اطراف شهر پاریس در حال چرخش بود و در عین حال نخست وزیر وقت فرانسه که خود عازم سفر بود، منتظر ورود آقای خاتمی ماند و تنها پس از دیدار با آقای خاتمی سفر خود را آغاز کرد.
ب) آقای ژاک شیراک برخلاف سنت تشریفات دولت فرانسه دقیقاً در کف حیاط کاخ از جناب آقای خاتمی استقبال کرد و با ایشان دست دادند و عکس گرفتند. این جلو رفتن آقای شیراک به احترام آقای خاتمی حتی باعث ناراحتی مسوولان تشریفات دولت فرانسه نیز شد ولی آقای شیراک می دانست که این آقای خاتمی، نماد عینی ملتی سربلند و با افتخار است که زیر پرچم امام خمینی (ره) رشد یافته است.
ج) مجدداً آقای شیراک تمام سنن تشریفات دولت فرانسه را زیر پا گذاشته و دیدارهای روسای جمهور که طبق دفترچه تشریفات فرانسه 45 دقیقه طول می کشد، تا حدود 90 دقیقه طول داد و در بدرقه نیز ایشان را تا پای در همراهی کرد.
د) در طول سفر جناب آقای خاتمی به پاریس اتفاق دیگری نیز در برنامه ی دیگر نیز رخ داد که کم سابقه بود. اول حضور تجار بلندپایه فرانسه و اتحادیه اروپا و نیز دیدارها از نماد فرهنگی فرانسه که هر کدام جای شرح خود را می طلبد.
این بخشی از ناگفته هایی است که مردم شریف و آگاه جامعه اسلامی، از آن کمتر خبر دارند چرا که اینگونه نکات درباره تشریفات رسمی میان دولت ها کمتر وارد رسانه ها و نشریات می گردد والا اتفاقات بسیار زیبای دیگر هم وجود دارد که در جای خود بسیار برای ملت عزیزمان جذاب است. از جمله حضور ملک فهد پادشاه وقت عربستان صعودی در فرودگاه جده برای استقبال از جناب آقای خاتمی.
سفر باارزش جناب آقای خاتمی به ایتالیا، اجلاس سران کنفرانس اسلامی در تهران، مراسم سان دیدن از ارتش چین در میدان عظیم ملت در شهر پکن، سفر باارزش جناب آقای خاتمی به مالزی و تحولی که در دیدگاه مردم شرق آسیا درباره ایران رخ داد و... صدها خاطره دیگر که این یادداشت جای آن را ندارد.
نتیجه گیری:
سیاست خارجی دوران اصلاحات براساس جدیت و راسخ بودن در پیگیری سه اصل، «حکمت، مصلحت و عزت» عمق استراتژیک کشور را تا دورترین مرزهای جنوب شرق آسیا از یک طرف و تا دورترین مرزهای غرب اروپا و آفریقا نفوذ داد و نام جمهوری اسلامی ایران با سربلندی برده شد و ایرانیان هرجا که قدم بر می داشتند، میزبانان آنان با تبسم و افتخار آنان را می پذیرفتند.
نظر شما :