ایران و آژانس به‌دنبال راهکاری دیگر
در آستانه سفر محمود احمدی نژاد به ترکیه برای شرکت در اجلاس کميته دائمی همکاری‌های اقتصادی و تجاری سازمان کنفرانس اسلامی، از طرح جدیدی سخن گفته می‌شود که ترکیه را مستقیما وارد همکاری‌های هسته‌ای با ایران می‌کند.
بر اساس این طرح که ابتکار محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی است، ایران می‌تواند مستقیما اورانیوم کمتر غنی شده خود را به جای انتقال به روسیه یا نگهداری در داخل برای غنی سازی بیشتر، به ترکیه منتقل کند.
بر اساس گزارش شبکه خبری بلومبرگ امریکا، البرادعی هدف از این طرح را تنها حذف تنش‌های شکل گرفته در موضوع هسته‌ای ایران و رفع این شائبه که برنامه هسته‌ای ایران جهت گیری تسلیحای و نظامی دارد، عنوان کرده است، او گفت: " با آنها [ایرانی‌ها] تماس خواهم گرفت، آنها می‌گویند مایلند اورانیوم را در سرزمین خودشان نگاه دارند، اما من گفتم هدف کلی فرونشاندن بحران است و این اقدام چنین هدفی را با شکست مواجه خواهد کرد. لازم است این مواد [اورانیوم] خارج شود تا این تصور از بین برود که شما ممکن است تسلیحات هسته‌ای تولید کنید".
این تصور که ایران و ترکیه به ویژه در دوران فعالیت محمود احمدی نژاد روابط گسترده تری نسبت به گذشته با یکدیگر یپدا کرده‌اند و می‌توان از این روابط گسترده در جهت ارتباط ایران و غرب یا حل و فصل اختلافات دو طرف در موضوع هسته‌ای تهران بهره گرفت؛ اولین بار در ذهن البرادعی نقش نبست بلکه در یک سال گذشته بارها سخن از میانجی‌گری ترکیه بین ایران و امریکا و ایران و غرب در موضوع هسته‌ای به میان آمده که البته تهران بارها میانجی‌گری آنکار در موضوع هسته‌ای و آنکارا، تلاش برای میانجی‌گری بین ایران و امریکا را تکذیب کردند.
به نظر می‌رسد که پیشنهاد یا ابتکار جدید البرادعی در زمانی علنی شده است که آژانس از وارد شدن مجدد پرونده هسته‌ای ایران به بن بست نگران شده و امیدها برای پاسخ مثبت ایران به پیشنهاد این نهاد بین المللی نیز کاهش یافته است، این در حالی است که طرح پیشنهادی آژانس به طور کامل از سوی دیگر طرف‌های ایران یعنی امریکا، فرانسه و روسیه مورد پذیرش و توافق قرار گرفته و کلیه طرف‌ها تنها برای اجرای پیشنهاد به انتظار پاسخ ایران هستند.
تهران چندین بار زمان ارائه پاسخ را به تاخیر انداخت و بطور ضمنی با انتقال اورانیوم کمتر غنی شده خود به خارج مخالفت کرد اما طرف‌های غربی همچنان در انتظار پاسخ رسمی و علنی ایران ماندند و اواخر هفته گذشته مهلت دو روزهای را برای کسب پاسخ تعیین کردند که بی نتیجه ماند.
به گفته علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس که پیشتر در مورد انتقال اورانیوم به خارج و دریافت سوخت ابراز تردید و نگرانی کرده بود،" غربی‌‌ها نمی‌‌توانند زمانی تعيين کنند و ما پايبندی به حرف‌های آنها نداريم. "
او همچنین اظهار کرده است که "بنا نيست از سوخت 1200 کيلويی توليد شده چيزی به طرف مقابل برای دريافت سوخت 20 درصد داده شود و اين کار چه به صورت مقطعی و چه به صورت دفعی انجام نمی‌‌گيرد و منتفی است".
بعید نیست که این اظهارات موضع نهایی تهران در مورد پیشنهاد آژانس باشد که این بار از زبان بروجردی بیان شده است، به این ترتیب در حالی که تهران به طور کلی با انتقال اورانیوم از کشور مشکل دارد، غرب و آقای البرادعی تنها راه برون رفت از بحران فعلی و بن بست طولانی مدت هسته‌ای را در خارج ساختن اورانیوم از ایران می‌دانند و در صورتی که دو طرف در این مورد به هیچ راه حل مرضی الطرفینی دست نیابند، اولین گام توافقات هسته‌ای میان ایران و غرب- دریافت سوخت برای راکتور تهران- در ابتدای راه متوقف می‌شود و بررسی سایر ابعاد همکاری‌های هسته‌ای با مشکلات جدی مواجه خواهد بود.
حالا البرادعی در آخرین روزهای فعالیت در آژانس تلاش دارد راهکاری برای خاتمه بحران و پایان بن بست ارائه دهد تا شاید پس ازاتمام مسئولیت، شاهد برقراری روال عادی همکاری ایران و آژانس و کشورهای مختلف در بحث هسته‌ای باشد.
البرداعی در مصاحبه با شبکه سی ان ان نیز در این ارتباط گفت: " ایران به ترکیه بسیار اعتماد دارد و دولت اوباما با این پیشنهاد موافقت خواهد کرد چرا که ایالات متحده هم با ترکیه بسیار راحت است".
هنوز البرادعی طرح خود را با دولت ترکیه در میان نگذاشته و اخباری در مورد رایزنی او با تهران در این مورد منتشر نشده است اما اطمینان البرادعی در مورد همکاری ترکیه و رضایت امریکا، همچنین عمق روابط تهران و آنکارا زمینه مناسبی برای امکان تحقق این ایده فراهم می‌کند.
اما تنها پذیرش تهران، کلید قفل همکاری‌هاست. در عین حال منوچهر متکی، وزیر خارجه ایران روز جمعه اعلام کرد که تهران در حال آماده کردن جزییات بیشتری از پاسخ خود به پیشنهادات قدرت‌های بزرگ برای تامین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران است.
از نظر او که به نمایندگی از دولت ایران سخن می‌گوید سه راه برای ادامه همکاری‌ها وجود دارد؛ اول این که تهران خود غنی سازی را ادامه و سوخت هسته‌ای را تولید کند، دوم آن که سوخت را از خارج خریداری کند و سوم، مبادله اورانیوم با سوخت است. میان این سه راهکار پیشنهادی ایران و دیدگاه غرب برای خارج کردن اورانیوم از ایران باید راه حلی یافت تا طرفین را برای ادامه همکاری‌ها تشویق کند.
نظر شما :