حواشی و پیامدهای دیداری که تکذیب شد

دیپلماسی ایرانی:روز پنجشنبه، 22 اکتبر (30 مهر)، روزنامه اسرائیلی هاآرتص گزارش کرد که ماه گذشته، ملاقاتی بین علی اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، و مئیراو زفری - ادیز، مدیرکل سیاستگزاری و کنترل تسلیحات کمیسیون انرژی هسته‌ای اسرائیل، در چند جلسه با یکدیگر ملاقات و درباره غیراتمی کردن منطقه خاورمیانه مذاکره کردند.

یک هفته قبل از انتشار گزارش این روزنامه اسرائیلی، روزنامه ایج (The Age) چاپ استرالیا پرده از این خبر برداشت و در گزارشی عجیب مدعی شد که ماه گذشته میلادی مقامات استرالیایی مقامات هسته‌ای ایران، استرالیا، اردن و ترکیه را در نشستی در قاهره گرد هم آورده و آنها بر سر خلع سلاح هسته‌ای خاورمیانه با یکدیگر گفت و گو کرده‌اند.

مذاکرات مذکورچند روز پس از اعلام تهران مبنی بر راه‌اندازی مرکز اورانیوم غنی سازی جدید در نزدیکی قم آغاز و سه روز ادامه داشته و در آن مقامات مصر، اردن، ترکیه و دیگر کشورهای منطقه نیز حضور یافته‌‌اند.

براساس این گزارش‌ها نماینده ایران در این مذاکرات علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در سازمان انرژی اتمی طرف مذاکره کننده بوده و از طرف اسرائیل نیز معارو زفری ادیز مدیر سازمان انرژی اتمی این رژیم شرکت داشته است. همچنین شالومو بن آمی مشاور وزیر امور خارجه اسرائیل نیز به عنوان یک مقام غیر دولتی در این نشست حضور یافته است. این گزارش می‌افزاید در روز آخر جلسات نماینده ژاپن نیز به جمع حاضران جلسه اضافه شده است.

دیدارهای خانم زفری - ادیز و آقای سلطانیه در روزهای 29 و 30 سپتامبر در هتل "فور سیزنز" قاهره و در جریان نشستی به میزبانی کمیسیون بین المللی منع گسترش تسلیحات و خلع سلاح اتمی - آی سی ان ان دی - صورت گرفت.

گفته می‌شود که در این نشست طرف ایرانی اعلام کرده تا زمانی که اسرائیل به تولید و گسترش تسلیحات هسته‌ای دست می‌زند و تلاش دارد تکنولوژی هسته‌ای در منطقه صرفا در اختیار آن باشد، خاورمیانه همچنان در تهدید به سر خواهد برد. ایران تاکید کرده که اسرائیل تنها رژیم در خاورمیانه است که دست به تولید سلاح هسته‌ای می‌زند.  

 در صورت انجام  گفت و گوهای رو در روی میان نمایندگان ایران واسرائیل که پیشتر یعنی طی سی سال گذشته بی‌سابقه بوده است باید به اثرات و دلایل این مذاکرات و عدم خودداری نمایندگان دو کشور متخاصم ایران و اسرائیل از حضور در این گفت و گو بیشتر توجه داشت.

نکته مهم این است که گرچه سوالات و اظهارات تبادل شده میان طرفین در این گفت و گوها بطور مشخص از سوی چند رسانه منعکس شده، اما مقامات ایرانی به طور کل ماهیت و وجود این گفت و گو را تکذیب کرده و پس از آن اشاره یا تحلیل در این ارتباط در رسانه‌های داخلی به چشم نمی‌خورد، اما با تکذیب یک خبر نمی‌توان آثار و تبعات آن را ناپدید کرد. در این مورد هر چند هدف از گفت و گوها در قاهره، تعقیب طرح پاکسازی خاورمیانه از تسلیحات هسته‌ای و جنگ‌افزارهای کشتار جمعی عنوان شده بود و بسیاری از تحلیل‌گران پیش‌بینی کردند که این جلسه بتواند زمینه‌های لازم را برای تلاش‌های بان کی مون دبیر کل سازمان ملل برای پاکسازی خاورمیانه از تسلیحات هسته‌ای فراهم آورد اما اهمیت ویژه این جلسه برای دو کشور ایران و اسرائیل، نگرانی ها و اهدافی است که پای آنها را به میز مذاکره کشانده است، در واقع می‌توان احتمال توافق ایران و امریکا، پیشرفت دیپلماسی هسته‌ای ایران و برنامه اتمی این کشور در خاورمیانه و الگو قرار گرفتن ایران میان کشورهای عربی و غیر عربی منطقه را فاکتورهای اصلی برای نگرانی طرف اسرائیلی دانست که تل آویو را برای گفت و گویی رو در رو برای طرح و بررسی نگرانی‌هایش با ایران در قاهره مجاب کرده است.

اما در طرف دیگر تهران هم می‌توانست در این فرصت از اقدامات تسلیحاتی و هسته‌ای فرا پادمانی اسرائیل به عنوان بهانه‌ای برای گوشزد کردن وظایف آژانس و ضرورت اقدامات محافظه کارانه از سوی قدرت‌هایی که برنامه هسته‌ای ایران را موجب اختلال در امنیت و ثبات خاورمیانه می‌دانند، استفاده کند.

به گزارش هاآرتص، مکالمات نمایندگان ایران و اسرائیل در جریان سه جلسه تبادل نظر گروهی صورت گرفت که یکی از آنها به موضوع اصلی مورد نظر آی سی ان ان دی، یعنی اعلام خاورمیانه به عنوان یک منطقه عاری از تسلیحات اتمی اختصاص داشت و با وجود بررسی طرفین بر روی این سر فصل، نماینده اسرائیل و علی اصغر سلطانیه در خارج از جلسه مذاکرات ملاقاتی نداشتند. این یعنی که حاضرین در این مذاکرات تنها آمدند تا از سر فصل گفت و گوها برای بهره برداری مورد نظر خود استفاده کنند.

در عین حال روزنامه اسرائیلی هاآرتص مدعی شده که سلطانیه در این گفت و گوها اطمینان داد که زرادخانه موشکی ایران تدافعی است، ادعاهای این روزنامه تنها به این مورد محدود نشد و در بخش دیگری از گزارش خود آورده است که در طول جلسه تبادل نظر گروهی، علی اصغر سلطانیه به طور مستقیم نماینده اسرائیل را مخاطب قرار داده و پرسیده است که "آیا شما دارای اسلحه اتمی هستید یا نیستید؟" که نماینده اسرائیل در واکنش، تنها تبسم کرد و به این سئوال پاسخی نداده است.

و باز هم بر اساس گزارش‌ها و ادعاهای رسانه‌هایی که خبر این دیدار و گفت و گوها را منتشر ساخته‌اند، نماینده اسرائیل گفته است که اسرائیل به طور اصولی، از پیشنهاد غیر اتمی شدن خاورمیانه حمایت می‌کند اما قبل از آن‌که برای ورود به چنین بحثی آمادگی داشته باشد، لازم است امنیت منطقه‌ای تقویت شود، توافق‌های امنیتی مشخص به دست آید و موافقتنامه‌های صلح به امضا برسد چراکه به استناد او کشورش در شرایط پیچیده ژئو پلتیک منطقه‌ای زندگی می‌کند و در خلال سه دهه اخیر، چهار کشور یعنی عراق، ایران، لیبی و سوریه در منطقه تعهدات خود در چارچوب پیمان منع گسترش جنگ افزارهای هسته‌ای را زیر پا گذاشته‌اند، اما در مقابل علی اصغر سلطانیه در این جلسه از سیاست هسته‌ای کشورش دفاع و گفته است که دولت او در صدد دستیابی به تسلیحات اتمی نیست و خطری را متوجه اسرائیل نمی‌کند. او همچنین اظهار داشته که اسرائیلیان نگرش و ایدئولوژی نظام حکومتی ایران را درک نمی‌کنند و در توضیح این نگرش و ایدئولوژی جمهوری اسلامی ایران را از لحاظ سیاسی با صهیونیسم مخالف می داند و این مخالفت شامل حال یهودیان نیست.

نمی‌توان این ادعاها را ملاک تحلیل قرار داد اما با توجه به انتشار خبر برگزاری این جلسه در رسانه‌های مختلف با محتوای یکسان، تنها می‌توان پیش بینی کرد که نگرانی از آینده برنامه هسته‌ای ایران و آینده هسته‌ای منطقه به تدریج در حال اوج گیری است و کشورهای منطقه را به تامل بروی راهکارها واداشته است هرچند انعکاس این خبر در رسانه‌های خارجی به نوعی با جهت‌گیری در تنگنا قرار دادن ایران انجام شده و این رسانه‌ها تلاش داشتند رویکرد ایران در این جلسه را رویکردی توضیحی و دفاعی نشان دهند.

تکذیب در غیاب شفاف سازی

با وجود این که هیچ اطلاعاتی در مورد محتوای جلسه قاهره فارغ از حضور و گفت و گوی نمایندگان ایران و اسرائیل در داخل ایران ارائه و تحلیل نشد اما شاهد بودیم که این خبر به مانند بسیاری از اخبار حساس دیگر بلافاصله پس از انتشار از سوی مقامات ایران تکذیب شد.

علی شیرزادیان، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، در واکنش به انتشار خبر این جلسه آن را دروغ محض دانسته و گفت: "این دروغ نوعی عملیات روانی برای تاثیرگذاری بر موفقیت مستمر دیپلماسی پویای ایران در نشست‌های ژنو و وین طراحی شده است."

شیرزادیان افزود: "جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست اصولی اش، نه فقط رژیم صهیونیستی را به رسمیت نمی شناسد بلکه آن را رژیمی جعلی و غیرمشروع می داند."

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفت که هیات اعزامی ایران در نشست ماه گذشته قاهره "با موضعگیری قاطع، نه فقط زرادخانه هسته‌ای رژیم صهیونیستی را عامل ناامنی در خاورمیانه دانست بلکه خوی اشغالگری و کشتار روزانه زنان و کودکان فلسطینی از سوی آن را خطری برای امنیت بشریت عنوان کرد." آقای شیرزادیان در این مورد که واکنش نماینده اسرائیل در نشست قاهره به این اتهامات تند چه بوده است اظهار نظری نکرد.

هر چند گفته می‌شود که از ابتدای برگزاری این جلسه قرار بوده محتوای مذاکرات به دور از جنجال‌های رسانه‌ای پیش رود اما سرانجام این خبر به رسانه‌ها درز کرده و سخنگوی کمیسیون انرژی هسته‌ای اسرائیل و سخنگوی دولت این کشور کلیات گزارش رسانه‌ها را در این مورد تایید کردند و این اهمیت نشست قاهره را برای تل آویو نشان می‌دهد.