تقویت نیروی نظانی بوسنی‌وهرزگوین با پهپادهای ترکیه

دیپلماسی ایرانی: بر اساس اعلام سارایوو تایمز، نیروهای مسلح بوسنی و هرزگوین در حال خرید پهپادهای TB2  از شرکت سازنده ترکیه ای Bayraktar هستند. این پهپاد، یک وسیله نقلیه هوایی جنگی بدون سرنشین در ارتفاع متوسط با استقامت طولانی ست که به انجام عملیات پرواز از راه دور یا خودمختار قادر است. بزرگترین اپراتور هواپیماهای بدون سرنشین TB2 ارتش ترکیه است، اما نمونه صادراتی آن به ارتش تعدادی از کشورها فروخته شده است.

در ماه مه سال جاری، زمانی که چندین هیئت بوسنیایی از کارخانه سازنده این پهپادها دیدن کردند، اخبار و حواشی در مورد علاقه آنان به خرید این هواپیماهای بدون سرنشین منتشر شد. ارزش قرارداد و همچنین محتوای کامل آن، مانند سیستم های تسلیحاتی احتمالی که پهپادها به آنها مجهز خواهند شد، اعلام نشده است.

با این حال، علاوه بر سیستم‌ هواپیماهای بدون سرنشین (UAS)، خریداری سه ایستگاه زمینی نیز در دستور کار قرار گرفته است و همچنین دو تیم از نیروهای مسلح بوسنی و هرزگوین برای تمرینات لازم در ترکیه حضور دارند. شروع تحویل این هواپیماهای بدون سرنشین برای ژانویه 2025 برنامه ریزی شده است.

اخبار و اطلاعات پهپادها و شرکت های تولید کننده در کشورهای صاحب تکنولوژی تولید و بسیاری از کشورهایی که درخواست خرید آن ها را دارند، بخش قابل توجهی از گزارش ها و مقالات تحلیلی منابع رسانه ای جهان را به خود اختصاص می دهند.

خصوصیات و ویژگی های خاص و منحصر بفرد این پرنده های بدون سرنشین که قابلیت انجام عملیات های مختلف نظامی و غیر نظامی را در جغرافیای سایر کشورها را نیز دارند، برخورداری از توانایی و قدرت عملیاتی این پرندگان هوشمند را برای هر کشوری در زمره واجبات فناوری های علمی و پژوهشی قرار داده است.

ترکیه نیز در قالب طرح و برنامه های عمرانی و پروژه های کلان و خردی که در عرصه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و نظامی به عنوان راهبردهای اساسی در صحنه بین الملل برای خود ترسیم کرده، تلاش می کند تا هم به عنوان یک بازیگر قدر منطقه ای جلوه کند و هم منافع سرزمینی خود را حفظ کند، لذا تمرکز و کار جدی در صنعت توریسم، شبکه ی ایرلاین های گسترده، ایجاد زیرساخت های مناسب، زبان منعطف دیپلماسی فرهنگی، اسلام ترکی (معطوف به عرفان و تصوف)، فعالیت های علمی، آموزشی و دینی، ساخت و فروش تسلیحات نظامی از جمله هواپیماهای بدون سرنشین و... از عمده ی کارهای ترک ها قلمداد می شود که به لحاظ تاریخی در جمهوری بوسنی و هرزگوین نیز همواره اجراء و عملیاتی شده است و به نوعی از این مسیر تحقق اهداف استراتژیک و حتی بلندپروازی های نوعثمانی گرایانه خود را نیز ملحوظ و محفوظ داشته اند.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، همواره بر وجود عزم جدی خود بر ساخت و فروش حدود 800 فروند پهپاد پیشرفته به 50 کشور جهان تاکید داشته که اخبار اخیر حاکی از آن است که بوسنی و هرزگوین مشتری جدید نوعی از این پهپاد تاکتیکی با برد متوسط است که هم در نقش شناسایی و هم در نقش مسلحانه قابل استفاده است. 

ترکیه از این پهپاد به طور گسترده در حملات به اهداف حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و یگان‌های مدافع خلق (YPG) در عراق و سوریه استفاده کرده است. هواپیماهای بدون سرنشین Bayraktar توسط تعدادی از کشورهای دیگر در سراسر جهان در جنگ‌های مختلف مانند آذربایجان در جنگ دوم قره باغ، توسط نیروهای مسلح اوکراین در طول تهاجم روسیه به اوکراین و همچنین توسط نیروهای ملی اتیوپی به کار گرفته شده است. 

اخبار و حواشی جنجالی این هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه ای را در پی سانحه سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهوری کشورمان و همراهان ایشان را نیز شاهد بودیم که بر اساس گزارش خبرگزاری رسمی ترکیه: "یک پهپاد آکینجی و یک بالگرد با قابلیت دید در شب، علی‌رغم وضعیت نامساعد جوی و مه‌آلود و بارانی منطقه، توانست با دوربین حرارتی خود موقعیت دقیق لاشه بالگرد را شناسایی کند و پس از پایان ماموریت به پایگاه خود در ترکیه بازگردد که همزمان با عملیات جست‌وجو، خبرگزاری آناتولی ترکیه در حساب خود در شبکه اجتماعی ایکس، تصاویر زنده از دوربین پهپاد را به نمایش گذاشت".

با این تفاسیر، دور از ذهن نیست کشوری همچون بوسنی که همواره درد و رنج جنگ دهه 1990 میلادی را به دوش می کشد و در میان دریای ژرف مشکلات سیاسی و تنش های قومیتی غوطه ور است، به فکر تجهیز و به روز رسانی تسلیحات نظامی و دفاعی خود در مقابل دشمنان داخلی و خارجی دیرینه اش باشد، ولیکن از دوگانه های سیاسی قدرت های بزرگ غرب و شرق در این منطقه نمی توان غافل بود که همواره کشورهایی چون بوسنی و صربستان، خواه ناخواه در میدان جنگ نیابتی امریکا و روسیه، نقش برگ های بازی آنان را خواهند داشت. 

البته موضوع خرید پهپادهای ترکیه ای به بوسنی و هرزگوین ختم نمی شود، بلکه برخی از کشورهای منطقه بالکان و همسایگان بوسنی، مانند رومانی و کوزوو نیز در سال گذشته پهپادTB2  را خریداری کرده اند و خصوصا صربستان، همسایه ی دیوار به دیوار آن، که از زمان درگیری های تاریخی و ریشه دار بالکان تا به امروز، تنش های مکرری با او داشته است، سرمایه گذاری قابل توجهی در تجهیز و به روز آوری تسلیحات نظامی و همچنین ناوگان رو به رشدی از پهپادهای جنگی در رده TB2 و در قالب جنگ افزارهای CH-92 چینی را دارد. 

گمان بر این است، با تداوم جنگ فرسایشی روسیه و اوکراین، تاب آوری اوکراین در مقابل روس ها با حمایت اعضای ناتو، همراهی صرب ها با مقامات کرملین در مقابل امریکا، حمایت بوسنیایی ها از مردم اوکراین، اهم تحولات منطقه ی بالکان و تمرکز بیش از پیش غربی ها بر کشورهای این منطقه (خصوصا با سفر اخیر رئیس سازمان سیا امریکا به بوسنی و هرزگوین)، مشکلات لاینحل تقسیمات جغرافیایی و سیاسی کوزوو و صربستان و...، کشورهای کوچک و پیرامونی بالکان که همواره در صحنه های تاریخی از رویارویی قدرت های بزرگ در این منطقه آسیب های فراوان دیده اند را امروز به آن جایی رسانده است که باید تمام توان و تلاش خود را برای برخورداری از قدرت نظامی بازدارنده، با استفاده از تسلیحات و تجهیزات نظامی مدرن به کار گیرند.