آب شدن یخ روابط تهران و باکو

دیپلماسی ایرانی: مجموعه پیش رو رصد و تحلیل اخبار مرتبط با جمهوری اسلامی ایران در میان روزنامه ها،خبرگزاریها و پایگاهای خبری پربازدید و تاثیر گذار در جمهوری آذربایجان است. سرویس های خبری مذکور امروز فضای رسانه ای و نخبگانی جمهوری آذربایجان را در اختیار دارند و در جهت دهی افکار عمومی و تصمیم سازی در میان سیاست مداران باکو نقش غیرقابل انکاری را عهده دار هستند.

خبرگزاری ریپورت با اشاره به برگزاری انتخابات زود هنگام ریاست جمهوری ایران بعد از سانحه بالگرد حامل رئیس جمهوری فقید به بررسی مهمترین چهره های حاضر در رقابت برای تکیه بر مسند ریاست دولت آینده پرداخته است. ریپورت محمد باقر قالیباف از فرماندهان سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، رئیس سابق پلیس و رئیس مجلس ایران را مهمترین چهره حاضر در رقابت‌های انتخاباتی می‌داند. این خبرگزاری در این گزارش که پیش از نهایی شدن اسامی ثبت نام کنندگان تهیه شده، محمد مخبر، سرپرست کنونی ریاست جمهوری اسلامی ایران را که پیش از این توسط اتحادیه اروپا و وزارت خزانه داری آمریکا تحت برخی تحریم ها نیز قرار گرفته است را از دیگر چهره های شاخص کنونی انتخابات ایران می داند. سعید جلیلی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی و مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران بنا بر دیدگاه ریپورت از دیگر چهره های مهم حاضر در انتخابات ریاست جمهوری ایران است. این خبرگزاری از جلیلی به عنوان سیاستمدار تندروی نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی ایران نام برده که در جنگ ایران و عراق به مجروحیت از ناحیه پا نیز دچار شده است. 

موضوع دومین گزارش ستاد کل نیروهای مسلح ایران در مورد سانحه سقوط بالگرد حامل رئیس جمهوری و عدم وجود نشانه ای مبنی بر خراب کاری در وقوع این حادثه و همچنین مسدود شدن کانال یوتیوب وزیر امور خارجه ایران در پی عدم رعایت قوانین این پلتفرم به همراه اخباری از روند ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری از دیگر اخبار مهم ریپورت در حوزه ایران بود.

ینی مساوات نیز در خبری با اشاره به درگیری برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران در جلسه بررسی اعتبار نامه ها با انتشار ویدیوی این درگیری تصریح کرد، درگیری در مجلس ایران بر سر اختلاف میان نمایندگان مخالف و موافق غلامرضا تاجگردون نماینده منتخب گچساران رخ داد. مساوات در خبری دیگر به صحبت های  یاشگار گولر، وزیر دفاع ملی ترکیه مبنی بر تشکر ایران از این کشور به خاطر تلاش های ترکیه برای یافتن بالگرد حامل رئیس جمهور ایران اشاره کرده و افزوده: اگرچه گزارش شده بود بقایای بالگرد توسط پهپادهای ترکیه پیدا شده است، اما ستاد کل ارتش ایران اعلام کرد که پهپادهای این کشور بقایای این بالگرد را پیدا کردند. گولر در پاسخ به سوال  روزنامه حریت در این باره  به گفتن «ایران از ما تشکر کرد» بسنده کرد. خبر عزم محمود احمدی‌نژاد ریس جمهور سابق ایران برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری از دیگر اخبار مساوات در حوزه ایران بود. مساوات در این‌باره تصریح کرده اگرچه شورای نگهبان قانون اساسی ایران در دوره گذشته صلاحیت احمدی نژاد را برای شرکت در انتخابات تایید نکرد اما وی با انتشار ویدیویی تاکید کرد قصد خدمت به میهن و مردم را دارد.

برگزاری پنجاه و سومین نشست کمیسیون مشترک دائمی آذربایجان و ایران در زمینه استفاده از منابع آب و انرژی رودخانه ارس در تبریز از دیگر اخبار ینی مساوات در حوزه ایران بود. بر اساس این خبر در این نشست تعدادی از موضوعات در حوزه نحوه بهره برداری از آب رودخانه ارس، نحوه و پروتکل توزیع آب بین دو کشور مورد بررسی و توافق قرار گرفته است.

خبرگزاری سراسری آپا اما نیز در هفته گذشته در مطلبی با عنوان آب شدن یخ های روابط ایران و جمهوری آذربایجان به تحلیل آخرین وضعیت روابط دو کشور پرداخت. آپا در این مطلب با اشاره به تحولات مثبت اخیر بین دو طرف از جمله دیدار روسای جمهور و افتتاح سد قیز قلعه‌سی معتقد است حتی با وجود سانحه بالگرد حامل رئیس جمهوری ایران روابط ایران و جمهوری آذربایجان در مسیر مثبتی قرار گرفته است. این خبرگزاری افزوده روابط تهران و باکو تا همین اواخر در مسیر  مثبتی قرار نداشت و برای آن چندین دلیل معتبر وجود دارد. پیروزی آذربایجان در جنگ 44 روزه در سال 2020 و عدم ایفای نقش سازنده ایران در این روند و همچنین نقش ترانزیتی ایران در حمل و نقل سلاح به خاک ارمنستان و مواضع ایران در مورد کریدور زنگزور از جمله عوامل مهم در روند سرد شدن روابط تهران و باکو بود که اوج آن نیز حمله به سفارت آذربایجان در تهران و مسائل بعد آن بود. آپا در ادامه و با اشاره به صحبت های الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان در (کنفرانس بین المللی تشکیل ژئوپلیتیک بزرگ اوراسیا) مدعی شد ریس جمهوری آذربایجان در سخنرانی خود این پیام را به ایران داد که همه بالاخره باید بفهمند که زبان تهدید و ترور با آذربایجان کارساز نیست و تاکید کرد طرف مقابل هر چه زودتر این را بفهمد، زودتر نشانه‌های عادی‌سازی را می‌بینیم. بعد از این صحبت ها بود که طرف ایرانی به رویکرد سازنده با باکو بازگشت. این خبرگزاری در ادامه افزوده: یخ روابط دو کشور  پس از سفر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه فقید ایران به باکو در ژوئیه 2023 شروع به آب شدن کرد. طرف ایرانی تحقیقات جدی در خصوص اقدام تروریستی انجام شده علیه سفارت جمهوری آذربایجان انجام داد و حکم عامل این حادثه را صادر کرد. آپا یکی دیگر از کارهای مثبت ایران را توافق بر سر احداث پل های جاده ای و ریلی روی رودخانه ارس دانست که قلمرو اصلی آذربایجان را به نخجوان متصل می کند. مواضع مشترک اخیر دوکشور مانند عدم دخالت بیگانگان در مسائل منطقه و رویکرد مثبت دو طرف بر فرمت 3 به علاوه 3 از دیگر نشانه های نزدیکی تهران و باکو در هفته های اخیر بیان شده است. این مطلب در پایان افزوده با وجود همه این مسائل باید در نظر داشت، اگرچه اختلاف نظرها در برخی مسائل منطقه ای کمرنگ شده، اما به طور کامل از بین نرفته، یکی از  مسائل بین دو طرف اکنون این است که تهران  اقدامی برای استرداد برخی از رادیکال های تحت تعقیب آذربایجان به کشورمان انجام نداده است. آپا با این حال افزوده گام‌های سازنده ایران در رابطه با آذربایجان در ماه‌های اخیر، زمینه‌ای مثبت برای چشم‌انداز آینده روابط ایجاد کرده است. صحبت های ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران درباره چشم اندازه توسعه روابط تهران و باکو و همچنین از سرگیری مجدد فعالیت سفارتخانه جمهوری آذربایجان در تهران در آینده نزدیک نیز خبری بود که توسط آپا منعکس شد.

گزارش ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در باره عدم وجود نشانه ای از  خرابکاری در سانحه بالگرد حامل رئیس جمهوری ایران و همچنین تحریم مراسم یادبود رئیس جمهوری ایران در سازمان ملل متحد از سوی آمریکا از دیگر اخبار مهم آپا در حوزه ایران بود.