نگاهی به طرح انسداد مرزهای شرقی کشور

دیپلماسی ایرانی: فرمانده آماد و پشتیبانی منطقه شمال شرق نیروی زمینی ارتش روز دوشنبه خبر داد که چهار گروه مهندسی مرز نیروی زمینی ارتش برای اجرای طرح انسداد مرزهای شرقی (افغانستان) وارد منطقه شده‌اند. به گزارش روابط‌عمومی منطقه شمال شرق نیروی زمینی ارتش، سرتیپ دوم ستاد حسن مکفی در مراسم نام‌گذاری اماکن و تأسیسات مجموعه شرکت آب و فاضلاب مشهد به نام شهید «ولی‌الله فلاحی» اظهار کرد که طبق اعلام وزیر کشور مبلغ سه میلیارد دلار اعتبار برای اجرای طرح انسداد مرز شرقی (مرز با افغانستان) اختصاص یافته است.

مکفی در تشریح جزئیات این انسداد به طرح دیوار بتونی چهارمتری، سیم خاردار، فنس و جاده اصولی اشاره کرد که به گفته او، از مواردی است که در بازه زمانی سه‌ساله اجرا می‌شود. وسعت این طرح انسداد طبق اظهارات این فرامده ارشد از منطقه شمال شرق و استان‌های مازندران، گلستان، خراسان رضوی تا خراسان شمالی، خراسان جنوبی و سمنان را در بر می‌گیرد که عملیات و لجستیک را باید در این استان‌ها اداره کنیم. فرمانده آماد و پشتیبانی منطقه شمال شرق نیروی زمینی ارتش این را هم قید کرد که مرز افغانستان نیز از مهر ماه ۱۳۹۷ به ارتش واگذار شد و در مرز مستقر هستیم.

البته بهمن ماه سال گذشته بود که امیر کیومرث حیدری، فرمانده نیروی زمینی ارتش، پیش‌تر از تصمیم ارتش برای ساخت دیوار مرزی با افغانستان خبر داده و گفته بود «همه کسانی که در جغرافیای مرزی با ما همسایه هستند، به حسن همجواری ما همیشه احترام گذاشته و ما هم احترام می‌گذاریم و هیچ زمانی جمهوری اسلامی قصد تهدید، تعدی، تجاوز و تصرف یک وجب از خاک و سرزمین کشورهای همسایه را نداشته و ندارد». امیر حیدری، مسدودکردن نوار مرزی ایران و افغانستان را از «مهم‌ترین طرح‌های ملی» دانست. فرمانده نیروی زمینی ارتش در حاشیه سفر زمستان سال گذشته خود به مرز ایران و افغانستان، نقطه آغازین طرح انسداد مرز با افغانستان را در قالب چهار عملیات عمرانی و از شمال شرق کشور اعلام کرده بود که به گفته او، تاکنون فنس‌کشی‌های آن انجام شده است که سپس زمینه‌سازی و جاده‌سازی آن آغاز خواهد شد.

به گفته این فرمانده ارشد ارتش، طرح انسداد مرزهای شمال شرق کشور به طول ۷۴ کیلومتر از طریق یگان‌های مهندسی در حال اجراست. فرمانده نزاجا ادامه داد که «یک بخش از امنیت پایدار، موضوع انسداد مرزی است و این طرح با توجه به وضعیت منطقه، این مهم را برای کشور به ارمغان خواهد آورد». امیر حیدری این را هم تصریح کرده بود که «حضور ارتش در مرزها به معنای ناامنی نیست؛ بلکه برای اشراف اطلاعاتی و آمادگی نظامی است». او اضافه کرد که «همه مرزهای کشور امن هستند و گاهی اوقات خطاهایی جزئی رخ می‌دهد که آنها نیز تهدیدی برای امنیت کشور نیستند».

فرمانده نیروی زمینی ارتش این را هم عنوان کرده بود که «اینکه ما می‌خواهیم در مرزهای‌مان امنیت ایجاد کنیم، تشخیص نظام مقدس جمهوری اسلامی است که چگونه می‌خواهد این کار را انجام دهد». به گفته حیدری «می‌خواهیم در مرزهای‌مان انسداد انجام دهیم و مبادرت به این کار هم داریم و این کار ظلم به کشورهای همسایه نیست؛ چراکه در تمام کشورها متداول است که با اختیار و طرح و برنامه خود انسداد مرز ایجاد می‌کنند و هیچ‌کس هم نمی‌تواند اعتراض داشته باشد که چرا شما در نزدیکی مرز ما این کار را انجام می‌دهید».

این سخنان سه ماه پیش امیر حیدری در واقع پاسخی به سخنان ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان، در همان بازه زمانی درباره طرح انسداد نوار مرزی بین ایران و افغانستان بود. ذبیح‌الله مجاهد، اجرای طرح انسداد مرزی را مشروط به توافق دو طرف دانسته بود. سخنگوی حکومت طالبان در صحبت با شبکه طلوع‌نیوز، بیان کرد که اکنون افغانستان «امن» است و از آن تهدیدی متوجه هیچ کشوری نیست. او گفت «زمانی که امنیت نبود، جنگ بود، اشغال بود و اگر چنین کاری می‌شد، یک توجیه می‌داشت. حالا نیاز به این اقدامات دیده نمی‌شود».

درباره طرح انسداد مرزی دو نگاه کلان بین کارشناسان وجود دارد که «شرق» قبل‌تر و به شکل مفصل به آن پرداخته بود. طیفی همان زمان در گفت‌وگویی با «شرق» و تحلیلی که درباره اقدام نیروی زمینی ارتش برای اجرای طرح انسداد مرزی بین ایران و افغانستان داشتند، بر این نکته تأکید کردند که این طرح باید زودتر و هم‌زمان با روی کار آمدن حکومت طالبان در همان دو سال پیش اجرائی می‌شد. این طیف با یادآوری حادثه تلخ تروریستی کرمان و دیگر عملیات‌های ایذایی در استان سیستان‌وبلوچستان، ضرورت اجرای طرح انسداد مرزی را یادآور شدند و تسریح کردند که «با توجه به نگاه و عملکرد حکومت طالبان در حمایت از گروه‌های تروریستی در خاک افغانستان و افزایش میزان تحرکات و ضربات گروه‌های تروریستی در خاک ایران باید طرح انسداد مرزی به شکل جدی در دستور کار قرار بگیرد».

در مقابل طیفی هم در گفت‌وگویش با «شرق»، ارزیابی کاملا متفاوت و حتی متضادی داشتند و معتقد بودند که «ساخت دیوار مرزی بین ایران و افغانستان چاره کار و راه‌حل برون‌رفت از مسائل ناشی از ورود مهاجران غیرقانونی افغان و گاهی تروریسم نیست؛ بلکه صرفا یک راه برای نادیده‌گرفتن واقعیات است». این طیف با اذعان به اوج‌گیری تروریسم و حمایت طالبان از گروه‌های تروریستی در دو سال گذشته پس از روی کار آمدن این حکومت (طالبان)، یادآور شده بودند که اگرچه ریشه این تروریسم و سرچشمه ناامنی‌های شرق کشور به عملکرد طالبان باز‌می‌گردد؛ اما نمی‌توان با ساخت دیوار مرزی به مشکلات کنونی فائق آمد./شرق