احتیاط روسیه در تعامل با اسرائیل

دیپلماسی ایرانی: از زمان آغاز درگیری میان رژیم صهیونیستی و فلسطینیان در اکتبر گذشته، اقدامات نظامی تل آویو علیه نوار غزه موجی از محکومیت و اعتراضات جهانی را با خود به دنبال داشته است. حجم اعتراضات بین المللی علیه اقدامات رژیم صهیونیستی تا جایی پیش رفت که آفریقای جنوبی شکایتی را در ارتباط با جنایات گسترده رژیم صهیونیستی و اقدام به نسل کشی فلسطینیان به دادگاه لاهه ارائه داد. یکی از دلایل اصلی برای طرح این شکایت در دیوان بین المللی دادگستری، واکنش نظامی نامتناسب رژیم صهیونیستی و نیز تعداد بالای غیرنظامیان کشته شده در نوار غزه بوده است.

براساس گزارش های سازمان ملل، حملات بی وقفه رژیم صهیونیستی به این باریکه تاکنون بیش از 27 هزار کشته بر جای گذاشته که حدود 70 درصد از آنها را زنان، کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند.

در این میان، روسیه به دلایلی درخصوص مناقشه میان رژیم صهیونیستی و فلسطینیان بسیار محتاطانه عمل کرده است. اولین مورد، به جنگ روسیه علیه اوکراین و بمباران این کشور باز می گردد و عامل دوم نیز آن است که روسیه روابط بسیار نزدیکی با رژیم صهیونیستی دارد که باعث شده تا محکومیت علنی اقدامات این رژیم برای کرملین امری بسیار دشوار باشد. این درحالی است که علیرغم بحران جاری در منطقه خاورمیانه و تشدید تنش های میان رژیم صهیونیستی و فلسطین، مسکو و تل آویو طی این مدت ضمن تقویت روابط دوجانبه خود، همواره بر اهمیت ادامه همکاری های مشترک در زمینه هایی چون توسعه حوزه های اقتصادی، تجاری، علمی و فرهنگی تاکید بسیاری داشته اند.

موضع روسیه در قبال مناقشه اخیر رژیم صهیونیستی و فلسطین

پس از حملات 7 اکتبر، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، ضمن ابراز همدردی با خانواده کشته شدگان اسرائیلی، نسبت به تشدید خشونت ها و نیز جلوگیری از بروز فاجعه انسانی در نوار غزه هشدار داد.

وی همچنین در همان روزهای نخست شروع جنگ، طرف اسرائیلی را از نکات کلیدی مطرح شده در تماس های تلفنی خود با سران فلسطین، مصر، ایران و سوریه مطلع ساخت. علاوه بر این، پوتین طی این مدت بر تعهدات کشورش به منظور پایان دادن به مناقشه اسرائیل_فلسطین و دستیابی به یک راه حل مسالمت آمیز از طریق راهکارهای سیاسی و دیپلماتیک نیز تاکید داشته است. همچنین موضوع منازعه فلسطین و رژیم صهیونیستی و نیز شرایط فاجعه بار انسانی در غزه از برجسته ترین محورهای گفت‌وگوی میان پوتین و سران برخی از کشورهای منطقه همچون عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ایران و مصر در دسامبر گذشته بود.

جنگ غزه؛ فرصتی تازه برای افزایش نفود روسیه در منطقه

به نظر می رسد خاورمیانه در حال تبدیل شدن به عرصه جدیدی برای تقابلات ژئوپولیتیکی است. بسیاری از کارشناسان روس و محققان حوزه خاورمیانه بر این باورند که از زمان شروع درگیری های در هفتم اکتبر، کرملین فعالانه تلاش کرده تا در چارچوب حل و فصل مناقشه اخیر، روابط خود را با کشورهای سراسر منطقه خاورمیانه تقویت کرده و بهبود بخشد. آندری آنتیکوف، کارشناس روس در امور خاورمیانه، معتقد است که اگر اروپایی ها و امریکایی ها واقعا مصمم به حل مناقشه فلسطین از طریق راه حل دوکشوری هستند، باید بر رهبران رژیم صهیونیستی فشار بیاورند.

دیمیتری ماریاسیس، محقق و عضو برجسته دپارتمان مطالعات اسرائیل در موسسه مطالعات آسیایی دانشگاه علوم روسیه، نیز در این خصوص می گوید: “در حالی که بخشی از رهبران سیاسی همچنان بر ایده تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی متعهد هستند، برخی دیگر بر این باورند که فرصت و زمان تحقق این امر از بین رفته است. اگرچه بسیاری از مسائل به نتیجه جنگ جاری بستگی دارند، اما حل و فصل سیاسی بحران فلسطین تا حد زیادی به خواست و اراده فلسطینیان و اسرائیل وابسته خواهد بود”.

بر پایه گزارش روزنامه ایزوستیای روسیه، بسیاری از کارشناسان روس بر این باورند که هدف مسکو در میانه این بحران یافتن حمایت و شرکای جدیدی در رویارویی خود با غرب و به ویژه اوکراین است. در 28 دسامبر سال گذشته، سرگی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه در اظهاراتی از نتانیاهو به دلیل عدم انتقاد از “عملیات نظامی ویژه” روسیه در اوکراین تقدیر و تشکر کرد. لاوروف همچنین در اظهارات خود مدعی شد که اهداف روسیه در “غیرنظامی سازی” و “نازی زدایی” در اوکراین درست مشابه اهداف رژیم صهیونیستی برای از بین بردن افراطی گرایی در نوار غزه است.

آیا روابط روسیه و رژیم صهیونیستی در سایه جنگ غزه دچار تزلزل خواهد شد؟

در 12 ژانویه سال جاری، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، طی یک کنفرانس مطبوعاتی در مسکو با اشاره به تحولات اخیر پیرامون بحران غزه، نسبت به تلفات سنگین و گسترده غیرنظامیان در دور جدید تشدید تنش های میان رژیم صهیونیستی و فلسطینیان ابراز تاسف کرد.

وی همچنین با غیرقابل قبول خواندن هرگونه خشونت هدفمند علیه غیرنظامیان و تخریب عمدی تاسیسات پزشکی و سایر زیرساخت های غیرنظامی، اعلام کرد که کشورش خواستار رعایت دقیق قوانین بین المللی و ایجاد آتش بس فوری مطابق با تصمیمات شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل متحد است. اظهارات اخیر سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در حالی صورت می گیرد، که وی چشمان خود را بر روی عواقب و پیامدهای ناشی از جنگ روسیه علیه اوکراین به طور کامل بسته است؛ جنگی که در 24 فوریه سال 2022 آغاز شده و تاکنون نیز ادامه یافته است.

به طور کلی باید گفت که روسیه در چند سال اخیر روابط قابل توجه و چندجانبه ای را با رژیم صهیونیستی برقرار کرده و در برهه کنونی نیز کرملین صرفا به دنبال ارائه کمک هایی به منظور کاهش درد و رنج غیرنظامیان فلسطینی و کاهش تنش هاست.

در طی این مدت، رئیس جمهور و مقامات روسیه در اظهارات خود صرفا به تکرار مواضع پیشین این کشور در خصوص اهمیت جلوگیری از پیامدهای وخیم و جدی برای غیرنظامیان در حین مبارزه با افراطی گرایی بسنده کرده اند و به نظر نمی رسد که در آینده ای نزدیک شاهد تلاش و موضع گیری جدی تری از سوی کرملین درخصوص بحران غزه یا وارد آمدن خدشه ای به روابط قدیمی و بسیار نزدیک میان روسیه و رژیم صهیونیستی باشیم.

منبع: مدرن دیپلماسی/تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱