جنگ اوکراین، فرصت طلایی انگلیس برای جبران خصومت با روسیه

دیپلماسی ایرانی: جنگ لندن با ولادیمیر پوتین از سال ۲۰۰۶ آغاز شد، زمانی که ترور شیمیایی مخالفان پوتین در خاک انگلیس شروع شد. بنابراین نباید گمان کرد اختلافات و دشمنی های انگلیس با روسیه محدود به جنگ اوکراین و تحولات بعد از آن است. بلکه سابقه ای عمیق تر دارد و باید رد آن را تا تحولات دهه اول هزاره جدید جست و جو کرد.  

در گزارشی سوال شده بود چرا مقامات انگلیس زودتر علیه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و کلا کرملین و سیاست های آن اقدام نکردند؟ خود انگلیسی ها پاسخ داده اند که در آن موقع اقدامی نکردیم برای این که شرایط بین المللی علیه روسیه فراهم نبود، حتی در برهه هایی که لندن در اعتراض به سیاست های خصمانه مسکو سفرای خود را از پایتخت روسیه فرا می خواند نیز چندان با همراهی جامعه جهانی مواجه نمی شد. بعد از آن دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق ایالات متحده امریکا و رفاقتی که او با پوتین داشت و همچنین ضدیتی که با ناتو نشان می داد، فضا بیش از پیش علیه اروپا و موافق مسکو بود، برای همین هر گونه ضدیت با مسکو با حمایتی مواجه نمی شد و انگلیس و اروپا تنها می ماندند. فراموش نکنیم، در هر حرکت دیپلماتیکی از سوی اروپا اعم از انگلیس یا هر کشور دیگری، آنها منتظر همراهی ایالات متحده می مانند، اگر امریکا همراهی نکند از دنبال کردن سیاست های خود منصرف می شوند. در دوران ریاست جمهوری ترامپ این سیاست را به روشنی از سوی اروپا می دیدیم، اروپایی ها می خواستند علیه روسیه وارد عمل شوند و حتی فشارهایی را به مسکو وارد می کردند اما چون همراهی ای از سوی واشنگتن نمی دیدند از پیگیری سیاست های خود علیه مسکو منصرف می شدند. اوج این ناامیدی زمانی نمایان می شد که ترامپ صحبت از خروج از ناتو می کرد بدون این که به هشدارهای اروپایی ها توجه کند که این کار قبل از همه به سود روسیه تمام می شود. گویی برای ترامپ مهم نبود تهدیدی از جانب روسیه متوجه اروپا شود. 

در واقع ناتو بازوی اجرایی انگلیس است و ربطی به آمریکا ندارد. ترامپ درصدد انحلال ناتو بود و جورج بوش پسر نیز در حمله به افغانستان و عراق اصلا به ناتو اعتنا نکرد و حتی از آن کمک نخواست. 

لندن با ترفند و در کمال زیرکی امریکا را رهبر ناتو معرفی می کند تا اعتراضات علیه تصمیمات لندن متوجه امریکا باشد. گویی لندن از نقطه ضعف واشنگتن که همواره تمایل به رهبری پیمان های جهانی دارد آگاه است و به این ترتیب تلاش می کند آن را فریب دهد تا در ضمن این تعارف دیپلماتیک منافع خود را دنبال کند.

لندن و واشنگتن در سه حوزه اتمی، اطلاعاتی و نظامی مراودات و همکاری های درهم تنیده ای دارند برای همین جو بایدن برای هم آهنگی با لندن قبل از حضور در نشست ناتو به انگلیس می رود.

باید به این موضوع واقف باشیم که آتش بیار جنگ علیه پوتین در اوکراین لندن است. لندن آن قدر صبر کرد تا فرصت حمله روسیه به اوکراین فرا رسید و از این فرصت نهایت استفاده را می برد تا هر آنچه از پوتین و دولت او از گذشته تا کنون در خاطره خود ذخیره داشته است را تلافی کند. 

چرا پوتین و کلا حاکمان روسیه این واقعت را درک نمی فهمند؟ احتمالا یا مثل خودمان هستند که در شناخت سیاست بین الملل سر در گم رفتار می کنند که البته بعید است چرا که به هر حال دست کم دو قرن میان روسیه و اروپا تعامل مستقیم بوده، جنگ سرد را تجربه کرده و از مزاج و فضای حاکم بر اروپا کاملا آگاه است. احتمال دیگر این است که روسیه در جنگ علیه اوکراین به قدری تحلیل رفته که دیگر توانی برای مقابله با انگلیس ندارد و اکنون تنها نظاره گر یکه تازی های لندن علیه خود است. شاید هم کرملین به این امید بسته است تا در روند جنگ فرسایسی پیش آمده در اوکراین و به دنبال آن، اروپا و غرب، فرصتی پیش آید تا بتواند ورق را علیه لندن و متحدان غربی اش برگرداند، اتفاقی که در زمان جنگ جهانی دوم افتاد و در نهایت غرب پذیرفت که اروپا را با روسیه تقسیم کند و سهم آن را به رسمیت بشناسد که آغازگر جنگ سرد شد.

فعلا آنچه مشاهده می شود این است که پوتین علی رغم ۲۲ سال حکومت بلامنازع در روسیه (بی شباهت به سلطنت) هر روز وضعش بدتر می شود و آینده موفقی برای خودش و روسیه قابل تصور نیست. شاید اگر خرد جمعی را می پذیرفت، از اندیشه دوران کمونیستی خود بیشتر فاصله می گرفت، سیاست بین الملل را بهتر درک می کرد و می توانست رفتارهای ناتو را تصحیح کند یا حداقل جلوی هجمه و پیشروی ناتو علیه خود و منافع روسیه را بگیرد. 

شاید بتوانیم بگوییم آنچه از مسکو تا کنون دیده ایم اشتباهاتی بوده که اجازه به پیشروی ناتو داده است.