ابرقرارداد گازی قطر با چین

نویسنده: سیمون واتکینز Simon Watkins

دیپلماسی ایرانی: قطر یک قرارداد عظیم و درازمدت دیگر هم برای تامین گاز طبیعی مایع با چین می بندد. در چارچوب این تازه ترین قرارداد، قطر سالانه چهارمیلیون تن ال ان جی را برای مدت 25 سال به چین می فروشد. شرکت ملی نفت چین هم پنج درصد از سهام یک خط ال ان جی در حوزه شمالی قطر را در اختیار می گیرد.

باتوجه به اینکه عربستان سعودی در یک سو و ایران در سوی دیگر این حوزه گازی قرار دارند، قطر دیرزمانی است که درگیر یک بازی حساس موازنه ساز دیپلماتیک میان این دو قدرت بزرگتر خاورمیانه ای و ابرقدرت های حامی آنها بوده است. آمریکا دهه هاست که ابرقدرت حامی عربستان است و ایران هم تحت حمایت ابرقدرت های روسیه و چین قرار دارد. اخیرا و پس از آشتی ایران – سعودی با میانجیگری چین، در واشنگتن این نگرانی وجود داشت که ممکن است قطر شدیدا به مدار چین و روسیه کشیده شود و تفاهم غیررسمی آمریکا و قطر در پی یورش فوریه 2022 به اوکراین، مختل شود. در چارچوب این تفاهم قطر همچنان عرضه حیاتی گاز به غرب را بعنوان جایگزینی برای گاز روسیه ادامه می دهد. به گفته منابع نزدیک به مجموعه های امنیت انرژی اتحادیه اروپایی، قطر اکنون در حال بستن یک قرارداد عظیم و درازمدت تامین گاز مایع با چین است.

این توافق تازه از دو بخش شکل می گیرد. نخست یک توافق 27 ساله توسط قطر به عنوان بزرگترین صادرکننده گاز مایع طبیعی یا ال ان جی، با شرکت ملی نفت چین است برای تامین سالانه چهارمیلیون تن گاز مایع. بخش دوم این ابرقرارداد، واگذاری پنج درصد سهم خطوط گاز مایع شرکت انرژی قطر در توسعه پروژه حوزه شمالی است.

در پی تهاجم روسیه به اوکراین، قطر به نامزد اصلی تامین نیازهای گازی اروپا تبدیل شد چرا که با حدود 872 تریلیون فوت مکعب، سومین دارنده ذخایر گازی جهان پس از روسیه و ایران است و نیز هیچ سرسپردگی ویژه ای هم به هیچ یک از قدرت های خاورمیانه ای مجاور یا به چین یا به روسیه ندارد. این است که در ماه می 2022، قطر یک تفاهم نامه همکاری انرژی را با آلمان به امضا رساند با این هدف که تامین کننده کلیدی ال ان جی آلمان باشد. این محموله های گاز مایع قطر از گذر مسیرهای وارداتی موجود که با زیرساخت های تازه ای تقویت شدند، وارد آلمان می شود. از جمله اینها، دو تاسیسات بندری  در سواحل شمالی آلمان و دو ترمینال دائمی دریایی است که در دست توسعه بودند. این طرح ها به موازات طرح های قطر برای تامین حجم های عظیمی از گاز مایع برای آلمان از گذر ترمینال گلدن پاس در ساحل خلیج تکزاس اجرا می شد. شرکت انرژی قطر، هفتاد درصد سهام این پروژه را در ختیار دارد و بقیه آن هم متعلق به اکسون موبیل آمریکاست. ظرفیت صادراتی ترمینال گلدن پاس طبق برآوردها، حدود 18 میلیون تن در سال است و انتظار می رود که در سال 2024 عملیاتی شود.

در پی این تحولات، در دسامبر 2022 هم دو توافق فروش میان قطرانرژی و شرکت کونوکون فیلیپس آمریکا برای صادرات ال ان جی به آلمان برای یک دوره دست کم 15 ساله به امضا رسید تا از راس لفان در قطر به ترمینال گاز مایع "برونز بویتل" در شمال آلمان صادر شود. شروع اجرای این قرارداد هم سال 2026 است. این قراردادها میان برلین و دوحه سالانه دو میلیون تن ال ان جی را از راس لفان برای آلمان تامین می کند. سعد الکعبی، مدیر ارشد اجرایی قطرانرژی به اهمیت سیاسی این توافق ها تاکید دارد.

همه چیز مناسب حال طرح های آمریکا برای تبدیل قطر به یک تامین کننده کلیدی گاز اروپا در چارچوب نظم تازه بازار جهانی انرژی پیش می رفت تا اینکه در نوامبر 2022، یک توافق شصت میلیارد دلاری میان قطرانرژی و شرکت چینی سینوپک بسته شد تا از سال 2026، سالانه چهارمیلیون تن گاز مایع را برای بیست و هفت سال روانه چین کند. این طولانی ترین قرارداد تامین ال ان جی چین و یکی از بزرگترین حجم های خریدش به شمار می رفت و نیز نخستین قرارداد عرضه گاز از حوزه گازی شمال شرق قطر. الکعبی در آن زمان گفت که قطر از بابت این قرارداد با چین بسیار خوشحال است چرا که روابط دیرینه قطر- چین را به سطوح بالاتری سوق می دهد.

این قرارداد درازمدت ال ان جی با قطر، سه امتیاز کارساز برای چینی ها دارد: نخست، آنها برای تامین دسترسی به منابع گازی منطقه نقشی حیاتی خواهند داشت. دوم بازار جهانی نفت و گاز یک "بازی با حاصل جمع صفر" است و چنین حجمی از دسترسی چین به منابع گازی قطر، دسترسی اروپا را کاهش خواهد داد. سوم هم اینکه کنترل چین بر بزرگترین ذخایر گازی جهان محکمتر خواهد شد چرا که حوزه شمالی گاز قطر، نیمی از بزرگترین میدان گازی جهان را در بر می گیرد که ذخایر آن بالغ بر 1800 تریلیون فوت مکعب یعنی 51 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی و دست کم پنجاه میلیارد بشکه میعانات گازی برآورد می شود. نیمی دیگر از این ذخایر گازی هم حوزه پارس جنوبی ایران است. چین کنترل عملی این حوزه را هم در کنار دیگر بخش های نفت و گاز ایران در چارچوب توافق همکاری های جامع 25 ساله با ایران که در سال 2018 بسته شد، در اختیار دارد.

منبع: اویل پرایس / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11