آقای گروسی فرصت را دریاب

نویسنده: هادی محمدی، دکترای روابط بین‌الملل

دیپلماسی ایرانی: اخیرا منابع آگاه به خراسان گفتند سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی قطعی شده و وی جمعه شب به وقت تهران وارد کشورمان می شود. این سفر در حالی انجام می شود که مذاکرات هسته ای عملا شش ماه است که متوقف شده و در آستانه تشکیل نشست زمستانی شورای حکام آژانس در هفته آینده هستیم.

گروسی در هفته های اخیر بارها به صورت تلویحی یا صریح یا از طریق منابع رسانه ای اش اشتیاق خود برای سفر به تهران را بیان کرده بود که هر بار با پاسخ منفی ایران مواجه می شد. منطق ایران روشن بود و می گفت آمدن مدیرکل باید آورده و مبنایی برای حل بن بست موجود داشته باشد و نه یک نمایش بی فایده.

با این حال طرف مقابل در راستای سیاسی کاری و خروجش از عملکرد حرفه ای آژانس در هفته های اخیر همزمان با درخواست های انجام سفر چند موضوع فنی را بهانه برای فشار به ایران قرار داد از جمله تغییر آرایش سانتریفیوژها در فردو یا غنی سازی 84درصدی و ... تا به خیال خود ایران تحت این فشارها دست ها را بالا بگیرد و تسلیم خواست آژانس و پشت پرده غربی آن شود. به رغم این فضا سازی چنین اتفاقی نیفتاد و به جای آن قرار شد با حضور «آپارو» معاون پادمانی گروسی، موضوعات در گفت وگو حل و فصل شود. معاون آژانس هفته قبل به تهران آمد و در چند دور مذاکره با طرف ایرانی موضوعات ایجاد شده در هفته های اخیر که ناشی از شیطنت و بازی سیاسی آژانس بود حل شد. چنان چه در گزارش اخیر برجامی آژانس نیز اگرچه به صورت دو پهلو اما طوری که رضایت ایران را جلب کند، درج شد .

حالا مدیرکل آژانس انرژی اتمی در حالی راهی تهران شده که بیشترین نگاه ها به گزارش پادمانی اوست که در ماه های اخیر همواره با ادعاهایی درباره سه مکان در ایران که ذرات اورانیوم غنی شده کشف شده، سعی در فشار بر ایران داشت تا جایی که به عنوان عامل اصلی توقف مذاکرات هسته ای امروز عنوان می شود. گروسی در چند سال اخیر نشان داده همان قدر که در گزارش های  خود در قبال ایران سیاسی کاری و غیر حرفه ای گری را اعمال می کند در اجرای دیکته نوشته شده کشورهای غربی استاد است و بر همین اساس درخواست سفر به تهران از سوی او و حتی تلطیف در گزارش اخیر آژانس را می توان پالسی از سوی اروپا و آمریکا برای رونق دادن به فضای مذاکراتی توصیف کرد، هرچند در ظاهر چنین حرفی زده نشود یا حتی افرادی همچون ندپرایس و مورا همچنان بر این طبل بکوبند که برجام در دستور کار نیست.

با این حال به نظر می رسد این فرصت جدید که از سوی تهران به مدیرکل داده شده باید از سوی آژانس و کشورهای غربی قدر دانسته شود تا اگر واقعا نگران پیشرفت خیره کننده هسته ای ایران هستند با راهکاری دیپلماتیک و استفاده از ابزار دیپلماسی که تنها راه و گزینه موجود است و هیچ گزینه دیگری به غیر از آن وجود ندارد موضوع فیصله یابد و برجام احیا شود. همان طور که گزارش اخیر آژانس می گوید ذخایر غنی شده ایران 18 برابر برجام است همچنین ایران ذخایر مناسبی از اورانیوم غنی شده 20درصد و 60درصد دارد تا جایی که به گفته معاون وزیر دفاع آمریکا، راه 12 ماهه ایران تا ساخت بمب اتم در دوران برجام امروز به 12 روز رسیده است.

همه این تحولات هسته ای که می تواند برای طرف مقابل ایران نگران کننده باشد در یک سو و اعلام علاقه ایران به گفت وگو و راه دیپلماتیک برای حل موضوع در سوی دیگر نشان دهنده یک فرصت مهم و بزرگ برای رافائل گروسی است تا این بار به دور از اقدامات غیر حرفه ای که در این مدت کم از او ندیدیم به نقش بزرگ خود در حل و فصل تنش هسته‌ای موجود بیندیشد. گروسی و تیم همراهش از آژانس می دانند که راه حل های موضوع سه مکان ادعایی قبلا در تفاهمات انجام شده پیدا شده و اگر بخواهد و اراده سیاسی در کار باشد به سرعت قابل حل است اما نکته مهم همان اراده ای است که ظاهرا هنوز ایجاد نشده، هرچند انجام این سفر می تواند امیدوار کننده باشد.

گروسی که شنبه شب از تهران به وین بازگردد باید گزارش پادمانی خود درباره ایران را منتشر کند، مضامین آن گزارش باید به گونه ای باشد که هم بهانه به طرف های اروپایی و آمریکا ندهد و هم راه تعامل با ایران را نبندد همچنین رفتار طرف مقابل در نشست شورای حکام ، به ویژه حرکت نکردن به سمت تصویب قطعنامه جدید حتما پیام مثبتی برای تهران دارد که همچنان به فرصت دادن به دیپلماسی ادامه دهد تا توافق نهایی به دست آید. این یک بازی برد-برد برای همه است ، فقط اراده سیاسی لازم دارد و دور شدن از فضاهای رسانه ای موهوم پیرامون ایران و مسائل داخلی آن./خراسان