سفر پرابهام!

دیپلماسی ایرانی: در حالی محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی تمی از سفر قریب القوع تیم فنی آژانس بین المللی انرژی اتمی جهت حل‌وفصل مسائل پادمانی به ایران خبر داد که یک سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم به خبرنگاران گفت: «تیم فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تاریخ ۱۸ دسامبر  ۲۰۲۲(یکشنبه ۲۷ آذر) به دعوت ایران و با هدف رسیدگی به مشکلات پادمانی باقی‌مانده که پیش‌تر توسط گروسی، مدیرکل آژانس اتمی گزارش شده بودند، به تهران سفر خواهد کرد.» ب

ا رسانه ای شدن این خبر، دیروز شنبه اعضای فراکسیون راهبردی مجلس شورای اسلامی با حضور در سازمان انرژی اتمی و دیدار با رئیس، متخصصان و مدیران این سازمان از نزدیک در جریان پیشرفت های صنعت هسته‌ای و آخرین تحولات فنی و سیاسی در خصوص مذاکرات با طرف های خارجی و همچنین تاثیرات اجرای قانون اقدام راهبردی مصوب مجلس قرار گرفتند.

در ابتدای این دیدار میرتاج‌الدینی، رئیس فراکسیون در سخنانی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای هسته ای گفت: «با توجه به نزدیکی به ایام بررسی لوایح بودجه و برنامه و نگاه راهبردی اعضای فراکسیون به موضوعات کشور بر آن شدیم تا طی جلسه ای از نزدیک با پیشرفت ها و البته مطالبات و انتظارات سازمان انرژی اتمی آشنا شویم.» وی افزود: «با وجود تلاش دشمنان برای خاموش کردن مشعل فروزان دانش و فناوری هسته ای کشور، همه ساله شاهد ثمرات جدیدی در این صنعت به دست متخصصان داخلی هستیم و شهدای هسته ای با خون خود حق مسلم صنعت هسته ای صلح آمیز مارا اثبات کردند.»

نماینده مردم تبریز تاکید کرد: «ما از حق‌ هسته ای خود کوتاه نمی آییم و با وجود دشمنی ها و مانع تراشی های غرب و شرق دنیا، در راه کسب دانش و فناوری هسته ای با تلاش دانشمندان ایرانی به جایی رسیدیم که هم به دانش بومی و هم بازدارندگی دست پیدا کردیم.» در این نشست محمد اسلامی، معاون رئیس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: «قانون اقدام راهبردی قانون خوبی برای توسعه صنعت هسته ای بود و بخوبی اجرا شده است.» وی افزود: «اجرای این قانون غنی سازی را به سطحی رساند که در حال حاضر ظرفیت غنی سازی کشور به بیش از دو برابر کل تاریخ این صنعت رسیده است.» آنگونه که خانه ملت گرازش داد، معاون رئیس جمهور در این جلسه گفت: «سند جامعی برای پیشرفت صنعت و ایجاد ظرفیت بومی در سطح صنایع کشور تدوین شده است که بر اساس آن برنامه های سازمان پیش می‌رود.» و

ی با بیان اینکه انرژی هسته ای و تولید برق اتمی صرفه جویی اقتصادی زیادی برای کشور داشته و در کاهش مصرف سوخت فسیلی و تجدید ناپذیر و مشکلات محیط زیستی موثر است، تاکید کرد: «در صورت توجه به این موضوع می توان منابع خوبی برای توسعه دانش هسته ای و کمک به بخش های دیگر نظیر پزشکی و کشاورزی تأمین کرد. البته توجه به سهم بودجه عمرانی سازمان که سال ها مغفول مانده است در فصل بودجه نیز یکی از مطالبات ما از دولت و مجلس محترم است.»

بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی نیز در نشست با فراکسیون راهبردی مجلس که در محل سازمان انرژی اتمی برگزار شد، در خصوص آخرین دستاوردهای فنی و تاثیر آن در مذاکرات و اجرای قانون اقدام راهبردی خاطر نشان کرد: «قانون اقدام راهبردی شرایط خوبی را برای کشور ایجاد کرد و امروز غنی سازی ما بر اساس این قانون و به طور رسمی به ۶۰ درصد رسیده است و در کنار تحقیق و توسعه مستمر و بدون وقفه، تکامل ماشین‌های سانتریفیوژ نسل جدید در بهترین شرایط قرار دارد.»

وی با اشاره به اظهارات رسانه‌ای گاه و بی‌گاه غرب در خصوص دیگر گزینه ها عنوان داشت: «این یک واقعیت روشن است که این‌گونه حرف‌ها فقط کاربرد رسانه‌ای و تبلیغاتی دارد و بی‌تردید ظرفیت‌ها و توانایی‌های هسته‌ای ایران واقعیت‌ها را بر آنها تحمیل می کند.» محمد قنادی، معاون برنامه‌ریزی هسته‌ای و نظارت راهبردی سازمان انرژی اتمی هم با اشاره به برنامه راهبردی طولانی مدت سازمان انرژی اتمی در نشست با اعضای فراکسیون راهبردی مجلس گفت: «در دوره اخیر و با مدیریت جدید تلاش بر این شد که دانش بومی هسته‌ای که حاصل تلاش متخصصان داخلی است در مسیر صنعتی سازی و استفاده برای مردم در آید و سازمان از یک مجموعه تحقیقاتی به یک مجموعه صنعتی و کار آمد برای کشور تبدیل شود.»

وی تصریح کرد: «ورود به حوزه تامین دارو برای بیماری‌های مختلف از جمله سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی، دفع آفات کشاورزی، پرتو دهی مواد غذایی برای افزایش ماندگاری و حفظ خواص محصولات کشاورزی و کاهش فسادپذیری از جمله گام‌های نوین در عرصه عمومی برای استفاده مردم از دانش هسته‌ای است، همچنین توسعه نیروگاهی و تولید انرژی با به کارگیری صنعت هسته‌ای و طراحی و ساخت رآکتور بومی از برنامه‌های اصلی سازمان است تا مردم طعم شیرین دانش هسته ای را بچشند.» بنا بر گزارش خانه ملت،‌ در این جلسه آقایان عمویی و شریعتی نمایندگان تهران، داوودی نماینده سراب، متفکر آزاد نماینده تبریز، پاکمهر نماینده بجنورد، اسحاقی نماینده قائنات، فیروزی نماینده نطنز و وحیدی نماینده بجنورد به بیان نظرات، دغدغه‌ها و نکات خود با مسئوولان و متخصصان سازمان انرژی اتمی ایران پرداختند.

تمرکزی روی برجام هست؟

اقدام تهران برای موافقت با حضور نمایندگان آژانس از یک سو با واکنش مثبت پکن و مسکو مواجه شد و در سوی دیگر هنوز باعث شکستن مواضع دیپلماتیک اروپایی ها و به خصوص ایالات متحده نشده است و کماکان دولت بایدن تاکید دارد که تمرکزی روی برجام ندارد، هم چنانی که معاون سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا با بیان اینکه «دولت بایدن متعهد به عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است» تاکید داشت: «اما به صراحت گفته‌ایم که در حال حاضر روی برجام متمرکز نیستیم.» ودانت پاتل با این جمله خود روی دیگر موضوعات ایران مانور داد.

معاون سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در نشست خبری هفتگی خود با اعلام دوباره حمایت واشنگتن از ناآرامی‌های اخیر در ایران ادعاها درخصوص نحوه برخورد با افراد حاضر در این ناآرامی‌ها را تکرار کرد. بنابر گزارش وب سایت وزارت امورخارجه آمریکا، وی در ادامه ادعاهای خود گفت: «ما به شدت درخصوص گزارش‌های مربوط به دستگیری‌های دسته‌جمعی، محاکمه‌های ساختگی و در حال حاضر صدور احکام اعدام برای معترضان و همچنین اجرای آن نگران هستیم. واضح است که اکنون چشم جهان به ایران و حقوق بشر است. آنچه که دولت ایران بر مردم خودش تحمیل کرده، نباید بدون پاسخ بماند.»

پاتل با اشاره به اقدامات خصمانه آمریکا علیه ایران در طول ماه‌های گذشته به بهانه ناآرامی‌ها در کشورمان افزود: «ایالات متحده از زمان مرگ مهسا امینی برای رسیدگی به نقض حقوق بشر در ایران اقدامات قاطعی انجام داده است، ازجمله تحریم دستگاه‌های امنیتی، تحریم افراد خاص، تحریم نهادهای داخلی ایران و صدور مجوزهایی که سبب شد مردم ایران دسترسی بهتری به جریان آزاد اطلاعات داشته باشند.» وی همچنین گفت: «ما ابزارهایی در اختیار داریم که نه تنها حکومت ایران را پاسخگو خواهد کرد، بلکه به مردم ایران نیز در تلاش‌هایشان کمک می‌کند. دولت آمریکا به این اقدامات خود ادامه خواهد داد.»

این دیپلمات آمریکایی درباره موضع اسرائیل درقبال برنامه هسته‌ای ایران اظهار داشت: «همان‌طور که می‌دانید رئیس جمهور بایدن و وزیر امورخارجه او از زمان روی کار آمدن این دولت آشکارا گفته‌اند که هرچه در توان داشته باشند برای اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای انجام خواهند داد اما اکنون باید به‌طور شفاف بگویم که در حال حاضر تمرکز ما روی برجام نیست و ما کماکان نسبت به هر چیزی که در این رابطه از سوی تهران انجام می‌گیرد بسیار بدبین هستیم، چه در ارتباط با مسائل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد و چه موضوعات دیگر.»

معاون سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا همچنین درباره نشست پیش روی شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با قطع نامه ۲۲۳۱ این شورا و گزارش مربوط به آن با تاکید بر این‌که «این گزارش هنوز به‌طور علنی منتشر نشده است»، مدعی شد: «ما همان‌طور که قبلا گفته‌ایم خرید پهپادهای ساخت ایران توسط روسیه  به‌طور جدی با قطع نامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل که محدودیت‌هایی برای انتقال فن‌آوری‌های مرتبط با موشک به یا از ایران ایجاد می‌کند، در تضاد است و به طور خاص، وقتی صحبت از انتقال این پهپادها شد به دلیل نوع و برد این پهپادها بوده است.» در مقابل این موضع واشنگتن، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در گفت‌وگویی از سفر مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران استقبال کرد.

به گزارش خبرگزاری تاس، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در گفت‌وگو با این خبرگزاری گفت که مسکو از رایزنی‌های آتی میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران استقبال می‌کند، اما اولیانوف در ادامه به نکته مهمی اشاره کرد و صراحتا عنوان داشت که با وجود دیدار دو طرف (ایران و آژانس)، کسی انتظار هیچ گشایشی را ندار که مویدی بر گزارش پنج شنبه هفته گذشته «شرق» است. اولیانوف در ادامه مصاحبه با خبرگزاری تاس بیان داشت: «رایزنی‌های تهران و آژانس قرار است در نیمه دوم ماه نوامبر (اواخر آذر) انجام شود، اما قطع نامه بدموقع و غیرسازنده از سوی آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه که اخیرا علیه ایران در شورای حکام آژانس با هدف اعمال فشار بر ایران صادر شد، این گفت‌وگوها را به تعویق انداخت.

به دنبال این موضع گیری مسکو، چین هم در پی پاسخ مثبت تهران به آژانس، توپ را در زمین واشنگتن انداخت. چهارشنبه هفته گذشته، وانگ ونبین سخنگوی وزارت امور خارجه چین با بیان اینکه ایران اخیرا در خصوص برخی از مسائل باقی‌مانده حسن نیت و انعطاف انجام داده است، خواستار پاسخ مثبت آمریکا به این موضوع و یافتن راه‎هایی دیپلماتیک برای بازگشت به برجام در سریع‌ترین زمان ممکن شد. 

با توجه به مجموعه نکاتی که در دو گزارش پنج شنبه هفته گذشته و دیروز شنبه روزنامه «شرق» مطرح شد باید دید که  سفر تیم فنی آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران نهایتا با حل‌وفصل مسائل پادمانی همراه خواهد شد یا خیر؟ اما حتی در یگ نگاه خوش بینانه این اختلافات پادمانی تهران و اژانس حل شود، یکی از موانع برای ازسرگیری مذاکرات هسته ای برداشته می شود، این در حالی است که موضوعات دیگری در سیاست خارجی عملا سایه سنگینی روی مذاکرات هسته ای دارند تا جایی که واشنگتن کماکان بر عدم تمرکز روی گفت و گوهای احیای برجام تاکید دارد.

با اینحال حتی اگر اختلافات ایران و آژانس حل شود، تاثیرات مخرب مقولاتی چون ارسال پهپاد و حقوق بشر هم بر سیاست خاجی ایران کاهش یابد، به دنبالش واشنگتن هم به سمت تعدیل و انعطاف در مواضع گام بردارد و نهایتا مذاکرات وین هم ازسر گرفته شود، باز این نکات به معنای حصول توافق و احیای برجام نیست./شرق