اگر بوش و اوباما به پوتین واکنش نشان می دادند به اوکراین حمله می کرد؟

دیپلماسی ایرانی: پس از وقفه ای یک ساله، امسال با تماس هایی که با سرکیس نعوم، روزنامه نگار مشهور لبنانی داشتیم مجددا توانستیم یادداشت های او را دریافت کنیم. به دلیل پاندمی کرونا، وی سال گذشته به ایالات متحده سفر نکرد و برای همین سلسله یادداشت هایش در دیدار از امریکا را نیز منتشر نکرد. او گفت بعد از بیست سال سفر مداوم به امریکا برای نخستین بار وقفه ای در این سفر ایجاد شد که مسببش کرونا بود. وی در پیامی که سال گذشته به سردبیر دیپلماسی ایرانی داد گفت که کرونا به قدری دست و پا گیر بود که حتی امکان سفرهای بین ایالتی نیز وجود نداشت برای همین هیچ کدام از برنامه هایش برای این سفر تحقق نیافت و برای همین از اساس سفر را لغو کرد. اما امسال با فروکش کردن کرونا، او به ایالات متحده رفت و توانست با مقامات سابق و فعلی امریکایی گفت وگو کند. قبل و بعد از سفر با او در تماس بودیم و با توافقی که با هم داشتیم سلسله یادداشت های مربوط به ایالات متحده اش را در اختیار ما قرار داد.  

به این ترتیب این یازدهمین سال است که دیپلماسی ایرانی سلسله یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. در ادامه بخش یازدهم آن را می خوانید:

از یکی از مسئولان مهم سابق در یکی از وزارتخانه های مهم امریکایی که به دلایل متعدد قبل از سن بازنشستگی از دولت امریکا کناره گیری کرد، درباره تقاضای کشورهای فنلاند و سوئد برای پیوستن به پیمان آتلانتیک شمالی، بعد از اعلام جنگ روسیه به اوکراین در 24 فوریه گذشته، پرسیدم، جواب داد: "اوکراین از سال ها پیش خواهان پیوستن به پیمان آتلانتیک شمالی بود، اما بدون بحث و مجادله، به عبارتی می خواست عضو ناتو شود بدون این که نیروی ناتو جای نیروهایش را بگیرد. آیا تقاضای فنلاند و سوئد به سرعت پذیرفته می شوند؟ با وجود تمایل این دو کشور، پیوستنشان به پیمان آتلانتیک شمالی سخت است. چرا که این به آن معناست که صحنه ویرانی فعلی گسترده تر شود و جاهای دیگر را هم پوشش دهد. برای این که 1300 کیلومتر مرز زمینی میان روسیه و اوکراین بعد از پیوستن سوئد به ناتو به 2600 کیلومتر افزایش یابد و این یعنی این که روسیه باید بر آن هم کنترل داشته باشد، چرا که عضویت سوئد در ناتو تهدید بزرگی برای آن محسوب می شود. و این چیزی است که مسکو نمی پذیرد.» 

نظر دادم: «فکر می کنم امریکایی ها به تهدیدهای روسیه و رفتارهای خصمانه اش قبل از اشغال اخیر اوکراین توجه نمی کردند. در سال 2008 پوتین، رئیس جمهوری روسیه عملیات نظامی طراحی کرد و ارتش روسیه آن را اجرا کرد و به موجب آن دو منطقه مهم در جنوب گرجستانِ سابقا کمونیست، یعنی آبخازیا و اوستیا را تصرف کرد، و اعلام کرد این دو جمهوری های مستقلی هستند و آنها را تحت الحمایه کشورش کرد. در سال 2014 پوتین مطالبات اوکراینی های روسی الاصل را اجابت کرد و مناطق آنها را از اوکراین جدا کرد و به کمک رهبران و احزاب متمایل به مسکو کنترل اوکراین بر این مناطق را تضعیف کرد. شاید هم او آنها را به این کار تحریک کرد، به آنها کمک های گوناگون و لازم نظامی داد و ارتش روسیه را به کمک عملی به آنها به وسایل گوناگون تشویق کرد، در آخر هم موفق شد دو منطقه دونتسک و لوهانسک یا لوهان را از اوکراین جدا کند و آنها را با کمک های نظامی و حمایت مستقیم ارتشش حفظ کند. در همان سال 2014 پوتین شبه جزیره کریمه را اشغال کرد و بعد آن را به خاک کشورش ضمیمه کرد با این توجیه که این جزیره اصالتا روسی است اما رهبران وقت شوروی آن را به اوکراین در داخل محدود اتحاد جماهیر شوروی هدیه داده بودند. سوال من در اینجا این است که آیا جورج بوش پسر بر سر جدایی دو منطقه از گرجستان و بعد از او، باراک اوباما بر سر جدایی دونباس و سپس کریمه "پالس" ندادند که او این گونه برداشت کرد که آنها با جدایی این سه منطقه موافقند؟ آیا این سبب نشد که روسیه و رئیس جمهورش پوتین به این باور برسند که امریکا توانایی رویارویی و پشتیبانی از متحدانش را ندارد یا تمایلی به انجام این کار ندارد، و این سبب شد در فوریه سال جاری جنگ اوکراین را شروع کند و تلویحا بگوید که می خواهد پیمان ناتو را از مرزهایش دور کند و همچنین آمادگی دارد دوباره جمهوری هایی که اسمشان اتحاد جماهیر شوروی بود را دوباره تحت تسلط خود بیاورد؟»

مقام سابق در وزارت امریکا در پاسخ به این سوال گفت: «آنچه می گویی صحیح است و این چیزی است که واقعا اتفاق افتاده و واقعیت این است که اتفاقات نظامی تاریخی که روسیه انجام داده را ایالات متحده هیچ واکنش نظامی یا حتی سیاسی در قبالشان از خود نشان نداده است. اما باید وضعیت رئیس جمهور بوش پسر را در دوران ریاست جمهوری اش ارزیابی کرد تا فهمید که چرا از انجام هر گونه واکنشی نسبت به دشمنی روسیه علیه یک کشور مستقل یعنی گرجستان که متمایل به غرب به رهبری امریکا بود، خودداری کرد. بوش پسر در سال 2008 در آستانه پایان دوران دوم ریاست جمهوری اش و تحویل کاخ سفید به پیروز انتخابات، باراک اوباما بود. عملیات "طوفان صحرا" در اوجش بود. همچنین باید به وقتش وضعیت اوباما را هم ارزیابی کرد. رئیس جمهوری سیاه پوست که برای نخستین بار به بالاترین سمت در امریکا منصوب می شد. برای همین از هر گونه دخالت ارتش کشورش در هر گونه ماجراجویی نظامی در جنگ با روسیه بر سر دو منطقه دونباس و شبه جزیره کریمه اجتناب کرد. اوباما همین موضع را نسبت به حوادث خشونت آمیز در لیبی (انقلاب یا بهار عربی) که مناطقی از آن یا سه ایالت آن را در برگرفت و می رفت با برخورد معمر قذافی در ابتدای امر به یک جنگ داخلی منجر شود، اتخاذ کرد. اما اوباما بعد از پافشاری ایتالیا و شاید هم بریتانیا گفت: «ارتش امریکا علیه نهادهای نظامی در داخل لیبی بمباران هوایی انجام می دهد.» اما تحولات سبب شد تا دولت لیبی استعفا دهد و کشور به سمت فروپاشی برود و رئیس آن کشته شود. و لیبی دچار حالتی شد که امروز در آن به سر می برد، دولتی در آن نیست و به دسته بندی های داخلی سیاسی و اسلامی و سلطه طلبانه و منطقه ای دچار شده است. به نظر نمی رسد وضعیتش بهبود یابد یا به سمتی برود که بتواند نهادهای دولتی را بازیابد و در نتیجه ثبات ملی و سیاسی و امنیتی و اقتصادی خود را بیابد.»

ادامه دارد...