حلقه مفقوده رفع مشکلات کشور

نویسنده: فرزین رحمتی گیلوائی، دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای

دیپلماسی ایرانی: کنت والتز، پایه گذار نظریه نئورئالیسم (نوواقع گرایی) یا همان ساختار – کارگزار اشکالاتی را نسبت به تعریف نظریه سیستم ها مطرح می کند که با در نظر گرفتن یکی از آنها سعی داریم تا حلقه مفقوده رفع مشکلات کشور را تبیین و توصیف کنیم.

به اعتقاد والتز یکی از ایرادات وارده بر نظریه سیستم ها این است که خودِ سیستم از الگوی در حال تعامل اجزاء سیستم جدا نیست، به عبارت دیگر سیستم با اجزاء خود معنی پیدا می کند و بدون آنها دارای معنا نیست!

وی برای رفع اشکالات مطرح، تعریفی جدید از سیستم ارائه می دهد. طبق نظر والتز: سیستم عبارت است از شرایط محدود کننده! به عنوان مثال: دولت ها به عنوان اجزاء در حال تعامل در درون ساختار نظام بین الملل وجود دارند، ساختار نظام بین الملل به عنوان سیستم روی آنها تأثیر می گذارد، اما از آنها تأثیر نمی پذیرد و خود مجزاست!

صرف نظر از بحث ماهوی این نظریه، با توجه به تعاریف فوق به نظر می رسد در ساختار موجود و در یک تعمیم تشبیهی با رویکردی عملی، مفهوم معکوس انتقاد والتز بر نظریه سیستم ها، حلقه مفقوده رفع مشکلات کشور باشد! به این معنا که اگر دولت (به مثابه اجزاء) از سیستم (یا نظام حاکمیتی) مجزا نباشد و بلکه در تعاملی همگرا قرار بگیرد، بر اثر یکپارچگی سیاست گذاری و اقدام، مشکلات کشور با توان بالایی رفع خواهند شد!

واضح است که هیچ ساختاری تمایل به مواجهه با چالش های متنوع را ندارد و همواره درصدد بهبود همه جانبه اوضاع است.

به نظر می رسد اگر سیاست های دولت و حکومت با یکدیگر منطبق شوند، در راستای چالش زدایی نتیجه بهتری حاصل خواهد شد؛ ایده آل ترین وجه این انطباق، هماهنگی اقدامات خُرد و کلان دولت با نظرات مقام معظم رهبری است، به این معنا که اگر رئیس جمهوری قدم به قدم تصمیمات خود را با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری انتخاب و در این راستا حرکت کند، بر اثر همسویی و هم افزایی سیستم و اجزاء، از موانع موجود یکی پس از دیگری عبور خواهیم کرد!

در نتیجه، با توجه به تشریح فوق منطقی می نماید که همگرایی ساختار و کارگزار، تحت عنوان حلقه مفقوده رفع مشکلات کشور، نظری واقع گرایانه باشد!