تلاش بارزانی و صدر برای گرفتن ماهی از آب گل آلود عراق بعد از حمله موشکی سپاه

دیپلماسی ایرانی – با وجود آنکه حمله موشکی سپاه پاسداران به اربیل با موجی از واکنش های منفی شخصیت های عراق مواجه شد، اما در این بین به نظر می رسد که بیش و پیش از همه مقتدی صدر، رهبر جریان صدر و مسعود بارزانی، رئیس پیشین اقلیم کردستان عراق و رئیس فعلی حزب دموکرات کردستان عراق با مانورهای دیپلماتیک ضد تهران به دنبال گرفتن ماهی مطامع سیاسی خود از آب گل آلود عراق باشند.  

به هر حال در شرایطی که فضای دوقطبی بین صدری ها و چارچوب هماهنگی به عنوان بزرگ ترین مانع بر سر تعیین رئیس جمهور، نخست وزیر و کابینه آتی عراق عمل می کند و از طرف دیگر اختلافات و گسل درون کُردی بین دو حزب سنتی اقلیم (اتحادیه میهنی کردستان عراق و حزب دموکرات کردستان عراق) نیز به کاتالیزور دیگری در انسداد سیاسی عراق برای تعیین کلیددار کاخ السلام بغداد بدل شده و در عین حال اختلاف درون شیعی هم برای تعیین نخست وزیر و کابینه آتی روز به روز در حال افزایش است، عملا فضای کنونی پس از حمله موشکی سپاه در عراق می تواند فرصت مغتنم و بی بدیلی را در اختیار صدر و بارزانی قرار دهد تا پروژه قبضه قدرت عملیاتی کنند.

در این بین مقتدی صدر که در کشاکش یک رقابت و نبرد تمام عیار سیاسی با جریان چارچوب هماهنگی برای تصاحب قدرت به سر می برد سعی دارد از هر فضا و موقعیتی بیشتر و بهترین بهره برداری را در راستای منافع خود داشته باشد. پیرو این نکته به دلیل واکنش منفی طیفی از احزاب، جریان ها و شخصیت های عراقی ذیل حمله موشکی سپاه به اربیل، بستر لازم برای پیشبرد اهداف مقتدی صدر را شکل داده است.

لذا وی به سان سال های گذشته با موج سواری روی جریان ضدایرانی، هم به دنبال تعمیق نفوذ خود در جامعه سیاسی عراق است، هم خواهان ایجاد نوعی هم پیمانی میان این طیف ها با خود در جهت قبضه قدرت است و هم سعی دارد شرایطی را ایجاد کند که جریان چارچوب هماهنگی وجهه و اعتبار سیاسی داخلی خود را در میان جامعه عراق از دست دهد؛ به نحوی که جریان مذکور (چارچوب هماهنگی) حتی اعتبار سیاسی لازم را برای بازی کردن نقش اپوزیسیون هم از دست بدهد، خصوصا آنکه چارچوب هماهنگی از حمایت سیاسی تهران برخوردار است. از این منظر صدر با مانور بر برخی مسائل و کلیدواژه ها مانند حفظ تمامیت ارضی و استقلال عراق تحقق چنین هدفی را در سر دارد.   

اگرچه مقتدی صدر و جریان متبوعش با مقبولیت نسبی مردمی به دنبال مشروعیت بخشیدن هر چه بیشتر خود در ساختار قدرت رسمی کشور عراق است، اما در این بین فضای دوپاره کنونی پس از حمله موشکی سپاه به اربیل هم بر مشروعیت بخش صدر و صدری ها کمک شایانی خواهد کرد، کما اینکه در آن سوی داستان نیز با وجود انسداد و شکست های پی در پی بارزانی ها بعد از ناکامی هوشیار زیباری، عملا مسعود بارزانی و حزب دموکرات کردستان عراق با مانور روی حمله سپاه توانسته است با یک نعل وارونه، شرایط را به نفع خود مصادره کند.

با توجه به آن چه که عنوان شد چهارشنبه گذشته ائتلاف پارلمانی «انقاذ الوطن» یا ائتلاف نجات میهن متشکل از سه حزب دموکرات کردستان، فراکسیون صدر و ائتلاف السیاده پا به عرصه وجود گذاشت و در ادامه اقدام این ائتلاف نوپا برای معرفی ریبر احمد، وزیر امور داخلی اقلیم کردستان به عنوان نامزد پارتی برای احراز پست ریاست جمهوری و محمدباقر الصدر، کاندید جریان صدر برای احراز پست نخست‌وزیری عراق موید آن است که اقتضائات داخلی عراق بعد از حمله سپاه به اربیل سبب شده تا شاهد نفوذ صدر و بارزانی در جامعه سیاسی عراق باشیم تا جایی که فضای کنونی حتی حزب دموکرات کردستان عراق را بر آن داشت که ریبر احمد را به عنوان گزینه اصلی خود برای کلیداری کاخ السلام به پارلمان عراق معرفی کند؛ گزینه ای که به باور برخی احزاب عراقی از اتحادیه میهنی کردستان عراق گرفته تا ائتلاف فتح را به این یقین رسانده که نامزدی ریبر احمد برای تصدی منصب ریاست جمهوری جمهوری عراق از سوی ائتلاف سه گانه که در نهایت منجر به تشکیل ائتلاف نجات میهن شد نمایانگر بخشی از تلاش ها برای عادی سازی روابط با اسرائیل است.

در سایه نکته فوق اکنون بیم آن می رود که سازمان های اطلاعاتی اسرائیلی، نه تنها از طریق نامزدی ریبر احمد برای تصاحب منصب ریاست جمهوری عراق برای تحقق اهداف خود تلاش می کنند، بلکه از طریق برگزاری کنفرانس هایی در اقلیم سعی دارند سنجشی از نبض واکنش های عراقی در برابر عادی سازی روابط اربیل/بغداد با تل آویو را عملیاتی کنند.

علیرغم نکات یاد شده تایید صلاحیت ریبر احمد از سوی دادگاه فدرال عراق بر خلاف هوشیار زیباری شرایطی را رقم زده است که قطعه دوم پازل قبضه قدرت توسط ائتلاف سه گانه (صدر- بارزانی و السیاده) بعد از ریاست مجدد محمد الحلوسی در جایگاه هم پیمان مقتدی صدر به ریاست پارلمان عراق به دست آید. حال باید دید در صورت برگزاری جلسه امروز شنبه پارلمان عراق وزن ائتلاف نجات میهن برای به کرسی نشاندن حرف خود تا چه اندازه بالاست؟

اگر چه ریزان شیخ دلیر یکی از رهبران اتحادیه میهنی کردستان دیروز (جمعه) در گفت وگویی تلویزیونی عنوان داشت که ریبر احمد به دلیل تلاش برای عادی سازی روابط اقلیم با اسرائیل با مخالفت اتحادیه میهنی رو به رو است و نمایندگان این حزب (اتحادیه میهنی کردستان) در جلسه احتمالی امروز (شنبه) مجلس عراق برای انتخاب رئیس جمهوی این کشور شرکت نخواهند کرد، چرا که اتحادیه میهنی با شخصیتی که خواستار عادی سازی روابط اقلیم با اسرائیل باشد، مخالف است. اما در آن سوی داستان نباید سایه سنگین شرایط جدید بر وزن کشی های سیاسی داخلی عراق بعد از حمله موشکی سپاه به اربیل را هم نادیده گرفت که در مسیر مدنظر صدر و بارزانی عمل می کنند.

لذا اگر امروز شنبه شاهد برگزاری جلسه پارلمان عراق با دستور کار تعیین رئیس جمهور این کشور باشیم و نهایتا جلسه به انتخاب کلیددار کاخ السلام منجر شود بی شک بر ریل گذاری سیاسی عراق برای معرفی نخست وزیر و کابینه آتی این کشور تاثیر قابل توجهی خواد داشت. اما در این بین تحقق سناریوی جانشینی ریبر احمد به جای برهم صالح از آن دست سناریو هایی است که در صورت اجرایی شدنش می تواند صحنه تحولات سیاسی، دیپلماتیک و حتی امنیتی عراق را با محوریت روابط بغداد - تهران به کلی دگرگون کند. از این رو است که سفر فردا (یکشنبه) محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق به تهران معنی خاصی پیدا خواهد کرد.