سفری برای تنظیم مناسبات امنیتی

مهدی بازرگان، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق، روز گذشته در رأس هیئتی امنیتی وارد تهران شد. دفتر اطلاع‌رسانی مشاور امنیت ملی عراق با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد این سفر به دستور فرمانده نیروهای مسلح عراق (محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق) در راستای بررسی تدابیر لازم برای حفظ امنیت مرزهای عراق و ایران انجام می‌‎شود.

پیش از این، وبگاه العربی الجدید در گزارشی اعلام کرده بود قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق، روز دوشنبه به ایران سفر کرده و دیدارهایی با مقامات ایرانی برای بررسی تحولات امنیتی مرزها و ارزیابی اجرای توافق‌نامه امنیتی امضاشده میان دو کشور در مارس گذشته خواهد داشت. شبکه کُردی رووداو نیز این سفر را با هدف بررسی تأمین امنیت مرزهای ایران و عراق در چارچوب توافقات دو کشور ارزیابی کرده بود. پیش از حضور الاعرجی در تهران، مشاور امنیت ملی عراق صبح روز شنبه در رأس هیئتی راهی سلیمانیه شده بود.

البته به نظر می‌رسد بروز برخی اتفاق‌ها مانند آنچه در مراسمی که حزب دموکرات کردستان عراق 21 اردیبهشت سال جاری به مناسبت افتتاح موزه بارزان در منطقه شمال عراق برگزار کرده بود و با حضور برخی از اعضای احزاب تجزیه‌طلب کُرد ایرانی همراه بود نیز در انجام این سفر الاعرجی بی‌تأثیر نباشد؛ اتفاقی که با واکنش شدید هیئت کنسولگری ایران در اربیل همراه شد که در نهایت منجر به ترک مراسم شد. به دنبال این اقدام تحریک‌آمیز حزب دموکرات کردستان عراق، سفیر کشور عراق در تهران به وزارت خارجه فراخوانده شد.

متعاقب فراخوان سفیر در 25 اردیبهشت هیئتی بلند‌پایه متشکل از اعضای دفتر سیاسی حزب دموکرات کردستان عراق به نمایندگی از طرف مسعود بارزانی، رئیس حزب و نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم شمال عراق و آقایان فاضل میرانی، هوشیار زیباری، سیداد بارزانی و زاگرس فتاح در محل سرکنسولی ایران در اربیل حاضر شدند. در همین راستا، سلام عارف، معاون دفتر نمایندگی اقلیم شمال عراق در تهران، در تماسی با رئیس اداره اول خلیج فارس وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، مراتب اعتذار کاک‌مسعود بارزانی را تقدیم مقامات ایرانی کرد.

اما مهم‌ترین قسمت این سفر به دیدار دیروز قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق، با علی‌اکبر احمدیان، دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی ایران باز‌می‌گردد. هر‌چند عنوان شد که محور دیدارها بر روابط دوجانبه و تحولات امنیتی جدید در پی اعتراضات ایران مبنی بر عدم اجرای مطلوب توافق‌نامه امنیتی از سوی اقلیم کردستان تمرکز دارد، اما علی‌اکبر سعیدی به‌عنوان کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با «شرق» باور دارد که محور اصلی این سفر، علاوه بر هماهنگی بیشتر مناسبات امنیتی تهران - بغداد، با تمرکز روی حضور و فعالیت گروهک‌های کُردی تجزیه‌طلب در اقلیم کردستان عراق به باز‌تنظیم و بازتعریف مناسبات امنیتی ایران و عراق در دوره جدید شورای عالی امنیت ملی پس از کنار‌رفتن علی شمخانی و روی کار آمدن علی‌اکبر احمدیان باز‌می‌گردد. از این منظر، تحلیلگر مسائل منطقه‌ای تأکید دارد بازتنظیم مناسبات امنیتی دو کشور به‌خصوص در دوره جدید بعد از احیای روابط ایران و عربستان حائز اهمیت است.