خطیب زاده: سفر گروسی به تهران موفق بود/خروج روسیه از برجام گمانه‌زنی رسانه‌ای است

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) ۱۶ اسفند ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت و به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.

خطیب‌زاده به سفر علی اصغر خاجی مشاور وزیر امور خارجه به دمشق و دیدار با بشار اسد و دیگر مقامات سوری و هچنین دیدار سرلشکر علی مملوک، رئیس دفتر امنیت ملی سوریه با حسین امیرعبداللهیان و گفت‌وگو درباره اوضاع سوریه اشاره کرد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی و تاثیر آن بر مذاکرات وین گفت: سفر گروسی در چارچوب توافقات در حوزه فنی بین ایران و آژانس انجام شده بود. در سفر گروسی که مقدمه آن گفت وگوهایی در وین صورت گرفته بود همکاری‌های جامع فنی بین ایران و آژانس توافق شد که یک توافق چند مرحله‌ای خواهیم داشت. سؤالاتی از سوی آژانس درباره برخی اماکن در ایران مطرح شده بود که ایران پاسخ داد که توافقی صورت گرفت که طی یکی دو ماه آینده همه سؤالات با همکاری فنی بین ایران و آژانس پاسخ داده خواهد شد. رابطه مستقیمی بین بسته شدن این سؤالات و توافق در وین است. این توافق باید به صورت همزمان و جزئی از آن توافق حاصل شود.

این دیپلمات ارشد ایرانی درباره اظهارات لاوروف مبنی بر این که تحریم‌های غرب علیه روسیه نباید بر مراودات روسیه و ایران تاثیر بگذارد نیز گفت: اظهارات لاوروف را در رسانه ها دیدیم و منتظر هستیم از مجاری دیپلماتیک جزئیات آن را بشنویم. گفت‌وگوها در وین در مسیر خودش در حال پیگیری است. همکاری‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران نباید محدود و تحت تاثیر هیچ تحریمی قرار بگیرد از جمله همکاری های صلح آمیز ایران با روسیه و چین. در همین بستر این اظهارات را می‌‌فهمیم. رویکرد روسیه رویکردی سازنده برای رسیدن به توافق دسته جمعی در وین بوده است. منتظریم در وین جزئیات بیشتری را اگر دارند به ما بدهند. مردم ایران می‌دانند مذاکره کنندگان در وین و دولت ایران در راستای حداکثرسازی منافع ملت قدم برداشته و در همین راستا کارش را جلو خواهد برد.

خطیب‌زاده بیان کرد: توافقی که در وین انجام می‌شود توافقی است که مسیر بازگشت آمریکا را در ازای پایبندی کامل تعیین می‌کند و این مسیر یک شبه برای آمریکا نخواهد بود و بستر زمانی برای آن تعریف شده است. آنچه در تهران بین ایران و آژانس تعریف شده این است که همکاری جامع فنی صورت بگیرد. آنچه بین ایران و آژانس توافق شده حداکثر زمانی دارد و اگر آژانس آماده باشد زودتر حل و فصل کند مانعی نخواهد داشت.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره مذاکرات وین بیان کرد: ما در مذاکرات سختی قرار داریم. در روزهای مختلف برخوردهای مختلفی را از سوی کنشگران مختلف دیدیم. از مواضع کشورها چه کشورهایی که قبلا برخی مواضعی را اعلام کردند و اینکه این روزها می‌شنویم شگفت زده نمی‌شویم. مسیر وین کاملا روشن است. دستورکار آن رفع تحریم‌های غیرمرتبط با برجام است. طی چند ماه گذشته حداکثر تلاش را کرده‌ایم این پرونده از پرونده‌های دیگر بین‌ا‌لمللی با فاصله معناداری حرکت کند. ما برخی اعضای ۱+۴ پرونده‌های جدی داشتیم. هر اظهارنظر یا هر موضع مذاکراتی باید در وین باید بیاید و به معنای مذاکراتی در وین تبدیل شود.

خطیب‌زاده همچنین در پاسخ به سؤالی اظهار داشت: نکات اختلافی باقیمانده از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر است. ما هیچ زمانی را به عنوان ضرب الأجل نمی‌پذیریم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سؤال که آیا چین مطالبه جدیدی روی میز گذاشته است؟ اظهار داشت: نمی توانم آنچه در پشت درهای بسته در وین رخ می‌دهد را اینجا بیان نکنم. موضع چین یکی از سازنده‌ترین مواضع بوده و موضع حمایتی از گفت وگوهای وین و موضع حمایتی از درخواست‌‌های مشروع ایران بوده و فکر می‌کنیم در همین بستر با چین جلو خواهیم رفت.

این دیپلمات ارشد کشورمان درباره مذاکره مستقیم با آمریکا نیز اظهار داشت: موضع ایران یک موضع تداوم دار بوده و انقطاعی در آن نبوده است. چه زمانی که ترامپ درخواست ملاقات و گرفتن عکس داشت و چه امروز که دولت جدید است. موضع حاکمیت این است که ما براساس رفتار آمریکا تصمیم می‌گیریم نه براساس پیام‌های غیرشفاف و این‌که بدانیم در نتیجه چه اتفاقی رخ داده است. برجام اعضایش مشخص است آمریکا از آن خارج شده و تعهداتی که باید بپذیرد برای ما و ۱+۴ روشن است. تا به امروز هیچ تغییری در رفتار آمریکا در میدان ندیدیم همان فشار حداکثری ادامه داشته است و چشم انداز هر حرکتی براساس منافع ملت ایران تصمیم گرفته می‌شود.

به گزارش فارس، وی در پاسخ به سؤالی در خصوص اظهارات ولی‌عهد سعودی درباره مذاکرات با ایران و رویکرد مثبت نسبت به ایران نیز خاطرنشان کرد: وزیر امور خارجه موضع ایران را بیان کرده و نقطه نظرات خودش را در اظهارات اختصاصی گفت. همانطور که گفت عربستان یک کشور مهم در جهان اسلام و منطقه است و پرونده‌های اختلافی نباید باعث شود حداقلی از روابط معنادار را با هم داشته باشیم. منتفعان اصلی این روابط مردم منطقه و دو کشور هستند. فنگوها در بغداد در فضای خوب و محترمانه در چهار دور گذشته انجام شده و نتایج ملموسی از این گفت‌وگوها تا به امروز به دست نیامده و حداقل نتایج کم و محدود بوده است باید در دور پنجم تلاش کنیم از مفاهمه‌ای که در برخی حوزه‌ها داشتیم ترجمان نتیجه بکنیم. تاریخ دور پنجم هنوز قعطی نیست. ولی دو طرف به دنبال برگزاری نشست بعدی هستند و اگر نتیجه حاصل شود ایران آمادگی دارد حداکثر سرعت را به برقراری روابط ببخشد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره معرفی سفیر جدید ایران در یمن نیز بیان کرد: هنوز در خصوص سفیر جدید تصمیم قطعی گرفته نشده است و زمانی مشخص شود اعلام خواهد شد.

وی درباره افغانستان نیز بیان کرد: روابط ما با مردم در افغانستان  و دولت و کشور افغانستان روابط خویشاوندی است همانطور که همه ما صدای فردوسی را در گوشمان داریم همین نگاه را در روابط با برداران و خواهران در افغانستان همواره داشتیم و نسبت خویشاوندی باعث شده میزبان جمع کثیری از مردم در افغانستان باشیم و بستری را آماده کرده که گفت‌وگوهای جامع الاطراف افغانستان را در ایران میزبانی کنیم. در سفر هیات حاکمه تلاش می‌کنیم به تشکیل دولت فراگیر در افغانستان کمک کنیم ولی پیش از همه اراده مردم افغانستان و همفکری و همکاری گروه‌های افغانستانی و رفتار مسئولانه هیات حاکمه سرپرستی افغانستان مطرح است که دولت مسؤول در افغانستان با همه ترکیب‌های قومیتی داشته باشیم تا آن زمان ما به کمک خود ادامه می دهیم.

وی در پاسخ به پرسش دیگری درباره درخواست اخذ تضامین از سوی روسیه اظهار داشت: روسیه یکی از اطراف مذاکراتی در گفت‌وگوها در وین است و درخواست‌ها را در چارچوب وین و میز مذاکراتی باید دریافت و بررسی کنیم. این چیزی که در فضای رسانه‌ای دیدیم باید ترجمان آن را در میز مذاکراتی ببینم. همکاری‌های صلح آمیز ایران با کشورهای دگیر از جمله روسیه نباید محدود و مقید به هیچ تحریمی شود به ویژه اگر آن تحریم تحریم‌های خودخوانده و بدون مجوز سازمان ملل باشد.

خطیب‌زاده دربارها اقدامات رژیم صهیونیستی در خصوص مذاکرات وین بیان کرد: مخاطب اقدامات رژیم صهیونیستی پایتخت‌های اروپایی و ۱+۴ است رژیم آپارتایدی که در سرزمین‌های اشغالی است سیاست و روش آن هراس افکنی ترساندن و خرابکاری و دستکاری در هرگونه راه‌حل های دیپلماتیک برای مساسل بین المللی است و چیز غریب و مخفی نیست و مطمئن هستیم دوستان در روسیه و مسکو می‌دانند و هم نخبگان می‌دانند میزان دشمنی این رژیم با آرامش در فضای بین المللی را می شناسند ما از لفاظی‌های این رژیم نگرانی نداشیتم مهم این است که این کشورها بدانند با چه ساختاری حرف می‌زنند و همکاری‌ می‌کنند.

وی درباره مذاکرات کنونی وین و تفاوت آن با ۶ دور قبلی بیان کرد: آنچه امروز در وین رخ می‌دهد با دو مشخصه و مولفه تداوم و تغییر قابل شناسایی است. نه تغییر کامل بوده و نه تداوم کامل. تا روزی که توافق شود که متن آن را در اختیار مردم قرار بدهیم می‌توانم بگویم آنچه امروز اتفاق می‌افتد در راستای حداکثرسازی منافع ملت با رعایت تمامی خطوط قرمز و دستورالعمل‌هایی است که برای وزارت امور خارجه داده شده و ما با این جدیت جلو می رویم که بتوانیم منافع ملت را حداکثر کنیم.

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی خاطرنشان کرد: سیاست خارجی ایران و وزارت امور خارجه به عنوان دستگاه متولی امر دیپلماسی این بوده که صدای مظلومان عالم باشد. همواره تلاش کردیم صدای مردم مظلوم یمن و سوریه باشیم. سیاست ایران رعایت حقوق بین الملل طابق النعل بالنعل و در نظر گرفتن حقوق بشردوستانه و معاهدات بین‌المللی بوده است. درباره آنچه در اوکراین رخ می دهد صریحا موضع خود را اعلام کردیم. آنچه در اوکراین اتفاق می‌افتد رفتار توسعه طلبانه از سوی ناتو با محوریت آمریکا بوده است، اقدامات آمریکا در این حوزه‌ها بسیار مافیایی بوده و ما تلاش کردیم این جنگ از روز اول اتفاق نیفتد و تلاش دیپلماتیک غیرآشکاری را صورت دادیم و از ابتدای جنگ هم همه را به آرامش و گفت‌وگو دعوت کردیم که در بستر دیپلماتیک نگرانی‌های دو طرف برطرف شود.

وی درباره موضع ایران درباره نظامی گری ناتو نیز بیان کرد: ما تشریک مساعی می‌کنیم با دوستان در روسیه و در ارتباطاتی که با طرف‌های دیگر داریم که مذاکرات فوری به یک آتش بس دراوکراین بینجامد. نگرانی‌های جدی در روسیه نسبت به اقدامات تحریک آمیز آمریکا و ناتو وجود دارد. توافق بین روسیه سابق و شوروی با ناتو نادیده گرفته شده و باید به آن پرداخته شود ولی جنگ راه حل اینها نیست و مردم باید از منازعات دولت‌ها برکنار بمانند.

اعزام جنگجو از حوزه بالکان و کرواسی به اوکراین سؤال دیگری بود که در این نشست پرسیده شد و خطیب‌زاده بیان کرد: اخبار پراکنده‌ای به ما هم رسیده است و این اخبار البته باید راستی آزمایی شود. مهمترین نکته این است که همه تلاش کنیم این بحران از کنترل خارج نشود، اوراسیا به اندازه کافی بحران داشته و تلاش‌هایی که داشتیم این بحران به حل و فصل دیپلماتیک منجر شود.

وی درباره بحث تهدید خروج روسیه از برجام نیز اظهار داشت: من از صبح سعی کردم این موضوع را شفاف کنم. موضع رسمی ایران را وزیر امور خارجه و سخنگو اعلام می‌کنند. تحولات رسانه ای احتیاج به موضع گیر‌ی‌های دستگاه دیپلماسی ندارد. دستگاه دیپلماسی با آرامش و بلوغ کار خود را انجام می دهد ما براساس منافع مردم ایران قدم برداشته و سکوت کرده و حرف می‌زنیم و تلاش کردیم صدای تمدنی مردم ایران باشد و این تریبون سعی کرده همین کار را انجام دهد. در حوزه فرمایش های نمایندگان ملت مجلس یکی از نهادهای مردمسالاری در ایران است. اظهارات برخی نمایندگان مجلس نشانگر مطالبه گری نمایندگان مردم است طبیعی است صداهای مختلفی از مجلس شنیده شود. صبح امروز امیرعبداللهیان با کمیسیون تلفیق گفت وگو داشت. بستری که مذاکره می‌شود رئیس مجلس در چارچوب شورای عالی امنیت ملی حضور دارد و با دستورکار مشخصی جلو می‌رود و تمامی ابهاماتی که می‌شنوید پاسخ دارد و روزی که گفت‌وگوها را بتوانیم به صورت عمومی توضیح دهیم باقری و تیم مذاکراتی توضیحات را ارائه خواهند داد. ما خبری درباره خروج روسیه نداریم. گمانه زنی رسانه‌ای است. روسیه عضو مسؤول برجام بوده است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی در خصوص بازگشت مذاکره کنندگان سه کشور اروپایی و بازگشت هیأت ایران از وین گفت: مذاکرات در وین در جریان است و در هفته‌ای که گذشت در حوزه پادمانی و موضوعات دیگر پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است و خبری نداریم که قرار است هیأت ایران بازگردد، ما در آن جا هستیم در چارچوب دستورالعمل‌هایی که داریم. 

وی همچنین گفت: مذاکرات ایران و آمریکا درباره تبادل زندانیان پیشرفت‌هایی داشته و منتظر هستیم جمع بندی شود و اگر طرف آمریکای به تعهاتش عمل کند و شب اجرا عقب نشینی نکند می‌توانیم یکی از پرونده‌های انسانی که اولویت‌های ایران بوده را ببندیم.

وی درباره وضعیت ایرانیان مقیم اوکراین نیز بیان کرد: پروازی دیروز برگشت و رئیس ستاد بحران اوکراین وزارت امور خارجه با پرواز به لهستان رفت و مرزها را بازدید کرد و به جامعه ایرانیان سر زد. الان می‌توانیم بگوییم ورود ایرانی‌ها به کشورهای همجوار اوکراین به حداقل رسیده است در روزهای اول جوانان و دانشجویان بودند الآن خانواده ها و مقیم‌ها برمی‌گردند. کم هستند و از آنها خواستیم اعلام محل کنند که کجا هستند. تا به امروز اقدامات و تمهیداتی که وزارت امور خارجه اندیشید جواب داد و بسیاری از ایرانیان را در کمترین زمان توانستیم از اوکراین خارج کنیم. در شهرهای جنگی به ندرت افرادی وجود دارند و یک بار دیگر از همه ایرانیان مقیم اوکراین درخواست می‌کنم در اولین فرصت ممکن با ما تماس بگیرند و اوکراین را به مقصد کشورهای همسایه ترک کنند و بازگشت آنها از سوی دولت هموار است.

وی گفت: دانشجویان مشکلی ندارند و می‌توانند در ایران بمانند. آنهایی که سرباز هستند و مشکل خدمت دارند مشکلی نخواهند داشت. اینجا محل امنی برای آنها خواهد بود تا روزی که فضا آمده شود و بتوانند برگردند.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی مبنی بر این‌که آیا توافق در وین تا خرداد انجام می‌شود یا خیر؟ اظهار داشت: توافقی که در وین صورت می‌گیرد یکی از بندهای آن حل و فصل سؤالاتی بوده که منشا آن سیاسی بوده و به آژانس داده شده است. سفر گروسی به تهران موفق بود و گفت‌وگوهای خوبی بود و همکاری جامع فنی برای نقشه راه بسته شدن سؤالات بین دو طرف صورت گرفت. البته زمانبندی‌هایی که در توافقی که در وین در حال انجام است به نوعی است که بسته شدن سؤالات پیش از آنها انجام می‌شود. دو مسیر متفاوت فنی بوده است ولی با این دانستن که آنهایی که قطعنامه را در ژوئن ۲۰۲۰ در آژانس مطرح کردند کسانی بودند که الان در وین در حال مذاکره هستند. مذاکرات در وین همچنان ادامه دارد و مادامی که موضوعات کلیدی باقیمانده و محدود به سه چهار موضوع باقیمانده حل نشود نمی‌توانیم بگوییم به توافق رسیده‌ایم.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره احتمال قطع صادرات گاز روسیه به اروپا و این‌که این فرصتی برای ایران بوده است نیز اظهار داشت: منطق بازار منطق خودش است و منطق سیاسی نیست. در حوزه‌های مختلف همکار روسیه هستیم و در حوزه انرژی و حوزه‌های دیگر کار خود را جلو بردیم.

وی درباره سفر امیرعبداللهیان به آفریقا هم گفت: ‌آقای امیرعبداللهیان این سفر را در برنامه دارد اگر برنامه‌های دیگر اجازه دهد.