کشورهای منطقه به فکر حل و فصل مشکلات دو جانبه افتاده اند

نویسنده: عبدالله أحمد آل علی

دیپلماسی ایرانی: عقب نشینی ایالات متحده آمریکا از افغانستان در آگوست گذشته یک تحول استراتژیک در منطقه اوراسیا یا صفحه شطرنج بزرگ به گفته برژینسکی و نظریه پرداز جغرافیای سیاسی، به وجود آورد.

به عقب نشینی از افغانستان باید در چارچوب آنچه به خروج یا عقب نشینی آمریکا از خاورمیانه شناخته می‌شود، نگاه کرد. در اواخر سال جاری ممکن است شاهد اجرای سیاست آمریکا مربوط به عقب نشینی از خاورمیانه به شکل کامل باشیم و این سیاستی است که در عمل با خروج از افغانستان و توافق با دولت عراق برای عقب نشینی کامل از عراق پیش از پایان سال اجرا شد. در خصوص نظامیان آمریکایی در سوریه باید گفت که تعداد آنها از 900 نظامی فراتر نمی رود و قرار است تعداد آنها تا حد زیادی کاهش یابد.

این تحرک استراتژیکی امنیتی یا تجدید آرایش ایالات متحده در اوراسیا و خاورمیانه با واکنش منطقی و واقع بینانه شرکای تاثیرگذار آن در نظام منطقه ای عربی روبه رو شد تا بخشی از خلاء امنیتی استراتژیکی را پر کنند که قدرت آمریکا به جا گذاشته و سیاست های خارجی آنها به طور محدود از تکیه بر استراتژی توازن قوا به تکیه بر توازن منافع در منطقه تبدیل شده است.

این تغییر در استراتژی سیاست خارجی کشورهای منطقه و در راس آنها کشورهای امارات، عربستان سعودی و ترکیه را می توان تغییر ریشه ای یا تجدید ساختار سیاست ها و رفتارهای خارجی آنها توصیف کرد.

در واقع این خلاء امنیتی استراتژیکی، سبب باز گذاشتن دستان بازیگران جدید در منطقه شده و چه بسا این امر اصلاح مسیر روابط بین الملل باشد. شاید نکته مهم در اینجا این باشد که کشورهای عربی خلیج (فارس) بهتر از دیگران به چالش های مربوط به خود و چگونگی مقابله با آن آگاه باشند.

در برهه کنونی ملاحظه کردیم که ابتکار سیاسی خارجی امارات در قبال کشورهای منطقه برخی از ویژگی‌های توازن منافع با شرکا و طرف های تاثیرگذار را از طریق سفرهای ماراتنی به بغداد، دمشق، آنکارا، دوحه و تهران به منصه ظهور رساند که این مساله بر جدی بودن این ارتباط مستقیم و گفت وگوی مبتنی بر منافع مشترک تاکید کرده و زمینه محکمی را پدید می آورد که سبب تحقق اهداف استراتژیک می‌‎شود.

باید از این فرصت فراهم شده و جدی برای زمینه سازی جهت گشودن پرونده هایی بهره برد که در راستای منافع منطقه قرار دارد از جمله حل اختلافات و به صفر رساندن مشکلات و تشریک تمام دیدگاه ها در مسائل بحرانی استفاده کرد. تشدید بحرانها ممکن است سبب دخالت های خارجی برای مدیریت این پرونده ها به شکل کاملا متفاوت شود.

کشورهای منطقه باید فرصت ژئو استراتژیکی را با در پیش گرفتن ابتکار اخیر دولت امارات غنمیت بدانند، به عنوان مسیر منطقی و واقعی مدیریت پرونده های استراتژیکی منطقه با محورهای اصلی امنیتی، سیاسی و اقتصادی و نیز حل اختلافات نه فقط از منظر توازن قوا بلکه با واقع بینی و تاثیرگذاری بیشتر با هدف توازن منافع تا منافع متقابل برای کشورهای منطقه محقق شود.

منبع: الخلیج / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11