بزرگترین تهدیداتی که ایران با آن مواجه است

نویسنده: محمدحسین بنی اسدی

دیپلماسی ایرانی: در این برهه حساس که پیرامون ایران را موجی از ناامنی و بی ثباتی فراگرفته در ایران همه از تهدیدات فرامرزی با کشورمان صحبت می کنند در حالی که اگر به تاریخ ایران در چند صد سال گذشته نظری گذرا بیفکنیم بدون اینکه نقش عامل خارجی را منکر شویم می توانیم به عوامل و عناصر سرنوشت ساز دیگری پی ببریم که همیشه از چشم حکام به دور مانده است؛ اصولا گروه حاکم بر ایران تا زمانی که در راس قدرتند عموم مردم را رعیت شمرده و نقش و جایگاهی برای آنان قائل نیستند لذا همیشه صدا و فریاد خیرخواهانه و حق طلبانه مردم را نادیده گرفته و تنها زمانی که کار از کار گذشته به آن اعتراف کرده اند. در این مختصر به برخی از عناصر و عواملی که طی چند دهه گذشته در کشورمان نادیده گرفته شده اشاره می رود.

۱_ بی اعتمادی بین ملت و دولت: این عامل باعث یاس و ناامیدی و نارضایتی بین دولت و ملت گشته که در برهه هایی نقش خود را در خالی کردن پشت حکومت ایفا کرده و حکومت وقت را به سقوط کشانده است. خلقیات ایرانیان باعث شده که همیشه بین دل و زبان مردم هزاران فرسنگ فاصله باشد و از سوی دیگر حکام نیز بعد از استقرار در مسند قدرت؛ توان مردم را نادیده گرفته و برای آنان جایگاه بایسته قائل نباشند؛ در نتیجه اغلب بین حکام و ملت "رعیت" هیچ گونه همدلی حاکم نبوده و در عوض با حفظ ظاهری هر کدام درصدد پیشبرد برنامه های خود بوده اند و سرانجام‌ با فرا رسیدن روز واقعه  فرصتی برای ترمیم  باقی نمی گذارد؛ یادمان باشد که شاه در واپسین لحظات اقرار بر شنیدن صدای ملت کرد که کار از کار گذشته بود.

۲_ شکاف بین مرکز و پیرامون (داخلی): این عامل تخم تبعیض، بی عدالتی، بدبینی و تفرقه و گریز از مرکز را می پراکند و  چون آتش زیر خاکستر در زمان و برهه مقتضی خود را  نمایان می کند. در طول تاریخ کشورمان، متاسفانه شکاف بین مرکز و پیرامون حاکم بوده؛ از این رو بعضا به اعتراض و شورش پیرامون علیه مرکز  منجر شده که مرکز نیز به جای رفع این شکاف با گسیل نیرو از مرکز یا توسل به اقوام محلی وابسته تنها در فکر سرکوب بر آمده است. با ظهور صفوی و رسمیت یافتن تشیع به عنوان مذهب رسمی؛ اهل تسنن که حاضر به تغییر عقیده خود نبودند به پیرامون رانده شدند و از طرف دیگر با بهره وری از نفوذ هم مسلک های خود در مناطق برون مرزی بعضا با مرکز ایران در چالش و تقابل بوده اند و در مقاطعی به خصوص در نتیجه تحریک بیگانگان به تغییر مرزهای کشورمان و از دست دادن مناطقی از خاک ایران منجر شده که جدایی بحرین و هرات از آن نمونه است.

۳_ مشکل معیشت مردم و احساس عقب افتادگی: زمانی که مردم با مشکل معیشت مواجه شده و خود را عقب مانده تر از همسایگان احساس می کنند و زمامداران را بی توجه به ملاحظات خود می پندارند در این صورت عوارض خطرناکی در کمین کشور قرار می گیرد؛ این مورد نیز بر اساس خلقیات ایرانیان تا حدی از طرف مردم تحمل شده ولی سرانجام در زمان بحران و وخامت اوضاع، از جمله گرانی افسار گسیخته و قحطی در زمان مقتضی سرباز کرده و تغییرات خون‌باری را در کشور رقم زده است.

۴_نادیده گرفتن هویت و غرور ملی: مردم ایران با پیشینه تاریخی و فرهنگی انتظار دارند که هویت و غرور ملی آنها توسط دولتمردان پاس داشته شود و شاهد سربلندی خود در مجامع خارج از ایران باشند بدیهی است هر اقدام خلاف آن مردم را به نوعی شکست هویتی و سرکوفت خفته مبتلا می کند که در بزنگاه های حساس، مردم در تقابل با اراده حکام قرار گرفته و سرنوشت نامیمونی رقم خورده که  برای حکام غیر قابل جبران است.  

۵_سنگین کردن تعهدات نسبت به امکانات برون مرزی: زمانی که اوضاع مالی و معیشتی مردم در داخل کشور در حد مطلوبی نباشد ایجاد تعهدات بیش از امکانات، بار سترگی است بر دوش مردم و مستمسکی برای انتقاد و اعتراض آنان فراهم می کند؛ از سوی دیگر چالش منطقه ای و بین المللی برای کشور به ارمغان می آورد که در مجموع به نابسامانی اوضاع داخلی می انجامد.

جمعبندی: از پنج مورد فوق همگی تولید داخل و ناشی از سیاست‌های داخلی است و دشمن خارجی در آن ‌نقش تعیین کننده ندارد؛ گرچه این موارد می تواند مستمسکی برای اعمال نفوذ و دخالت بیگانه فراهم کند. در واقع این عوامل پنجگانه مانند موریانه، درخت تنومند ملت - دولت در ایران را دچار پوسیدگی می سازد که در این حالت نیازی به تندباد حوادث نیست و تنها در زمان مقرر با نسیم  ملایمی از سوی دشمن خارجی این درخت تناور دچار شکنندگی و در نتیجه عوارضی ناگوار برای کشور در پی می آورد، لذا منافع دراز مدت ملی ایجاب می کند که موانع راه همدلی و وحدت ملت - دولت  که می تواند تمامیت ارضی و یکپارچگی ملی را مورد تهدید قرار دهد با درایت و هوشیاری مدیریت و  بر طرف شود؛ در این صورت هیچ قدرت بیگانه قادر به اعمال نفوذ و دخالت در امور داخلی ایران نیست.