بایدن هم به دنبال اجرای سیاست «چماق و هویج» است؟

نویسندگان: یان تالی و بنویت فاکُن

دیپلماسی ایرانی: به گفته مقامات آمریکایی، دولت جو بایدن قصد دارد یک کارزار تحریمی علیه قابلیت های در حال توسعه ایران در زمینه حملات دقیق با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین و موشک های هدایت شونده اعمال کند. مقامات امنیتی غرب می گویند این قابلیت ها را تهدیدی بزرگ تر از برنامه های غنی سازی هسته ای و موشک های بالستیک ایران علیه منافع آمریکا و ثبات خاورمیانه می دانند.

ایالات متحده در سال های گذشته برخی از برنامه های موشکی ایران را تحریم کرده، اما ظاهرا این مرتبه قصد دارد شبکه های تدارکات از جمله تامین کنندگان قطعات مورد استفاده برای ساخت هواپیماهای بدون سرنشین و موشک های هدایت شونده را هدف بگیرد تا به طور موثر در فعالیت های ایران اختلال ایجاد کند. یک مقام ارشد آمریکایی گفت: «این، بخشی از یک رویکرد جامع تر است. بنابراین، ما با همه جنبه های تهدید ایران سر و کار داریم.»

مقامات ارشد نظامی و دیپلماتیک مدعی هستند که ایران استفاده از موشک های هدایت شونده و هواپیماهای بدون سرنشین علیه نیروهای آمریکایی و متحدانش را افزایش داده است. یکی دیگر از مقامات آمریکایی گفت: «هواپیماهای بدون سرنشین ایران به تهدیدی فزاینده برای متحدان ما در منطقه تبدیل شده است.»

کارزار برنامه ریزی شده علیه ایران در حالی است که دولت جو بایدن در نظر دارد برای تحت فشار گذاشتن تهران در تسهیل موضع آن در مذاکرات متوقف شده در وین، اجرای تحریم های نفتی را با جدیت بیشتری پیگیری کند. ظاهرا اقدامات برنامه ریزی شده علیه هواپیماهای بدون سرنشین و موشک ها بخشی جداگانه از سیاست واشنگتن در قبال تهران است. 

دولت بایدن پیشنهاد کرده در ازای بازگشت تهران به تعهدات توافق هسته ای 2015، تعدادی از تحریم ها را لغو کند. دولت ایران اعلام کرده است که تنها در صورت لغو همه تحریم های آمریکا مجددا به برجام پایبند خواهد شد. دولت بایدن می گوید که بسیاری از این تحریم ها خارج از محدوده توافق هسته ای هستند و در همین راستا، قصد دارد به فشارهای آمریکا علیه حمایت ایران از درگیری های منطقه ای و برنامه موشک های بالستیک آن ادامه دهد.

از آنجا که ایالات متحده بسیاری از تحریم ها علیه برنامه موشکی ایران را مرتبط با توافق هسته ای نمی داند، تشدید تحریم ها در این زمینه را نیز تلاشی برای ترغیب به ازسرگیری مذاکرات متوقف شده در وین قلمداد نمی کند. 

از جمله اولین نشانه ها دال بر برنامه گسترش تحریم ها علیه ایران می توان به مجموعه ای از تحریم های اخیر وزارت خزانه داری آمریکا علیه حوثی ها در یمن و متحدانش اشاره کرد که متحد ایران به شمار می روند و عمدتا از هواپیماهای بدون سرنشین و موشک ها در حملات خود استفاده می کنند. مقامات آمریکایی به این مساله اشاره کرده اند که عربستان سعودی، دشمن و رقیب دیرینه ایران به عنوان هژمون منطقه ای، در ماه های اخیر بیش از 100 مرتبه در حملات موشک های بالستیک، سامانه های هوایی بدون سرنشین، پهپادهای کوچک و موشک های کروز شلیک شده توسط حوثی ها هدف گرفته شده اند و این در حالی است که آمریکا و عربستان، هر دو، به حوثی ها به عنوان نیروی نیابتی ایران می نگرند.

مقامات و تحلیلگران امنیتی اسرائیلی هم مدعی شده اند که جنبش حماس در جریان درگیری ماه مه از فناوری پهپادهای ایرانی استفاده کرده است.

موسسه بین المللی مطالعات راهبردی مستقر در واشنگتن در ارزیابی قابلیت های موشکی و هواپیماهای بدون سرنشین ایران در اوایل سال جاری میلادی توضیح داده که این کشور در مواجهه با کارزارهای متوالی تحریم های آمریکا یک پایگاه تولیدات داخلی هواپیماهای بدون سرنشین ایجاد کرده است. با این حال، این اندیشکده معتقد است که ایران قطعات و اجزای هواپیماهای بدون سرنشین به ویژه موتورها و قطعات کوچک الکترونیک را از طریق کانال های غیرقانونی وارد می کند. احتمالا آن دسته از شرکت ها که در ارسال این قطعات و اجزا به ایران دست دارند، و شرکت های مرتبط با آنها، هدف تحریم های جدید خواهند بود. روبرت چولدا، استادیار متخصص در امور ایران در دانشگاه لودز لهستان گفت: «این امر به طور قابل توجهی زنجیره تامین دفاعی ایران را به ویژه در زمینه واردات از روسیه و چین، مختل خواهد کرد.»

مقامات می گویند استفاده از فشار مالی برای ایالات متحده یک گزینه دیپلماتیک جایگزین حملات نظامی است چرا که بایدن می خواهد از رویارویی با ایران و نیروهای متحد آن در یمن، سوریه و عراق حذر کند. اما منتقدان سیاست های دولت دموکرات آمریکا در قبال ایران معتقدند که اعمال فشارهای مالی کافی نیست و باید اقدامات بیشتری انجام شود.

توانایی روزافزون ایران در حملات دقیق تا حدی به دلیل تمرکز دارایی های استراتژیک غرب در منطقه و به این دلیل بوده است که این موشک های هدایت شونده و پهپادها گزینه هایی کم هزینه و با خطر اندک و تاثیرگذاری بالقوه بالا هستند. به علاوه، امکان استفاده از راه دور از هواپیماهای بدون سرنشین و موشک های هدایت شونده وجود دارد. ایران پیشتر اعلام کرده است برخی از هواپیماهای بدون سرنشین آن برد حمله 4400 مایلی دارند. مقامات آمریکایی و غربی بسیاری از ادعاهای نظامی ایران را مبالغه آمیز می پندارند، اما این اعلان ایران را رد نکرده اند.

منبع: وال استریت ژورنال / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34