«میدان» تعیین کننده آینده روابط ایران و عربستان

دیپلماسی ایرانی: دیپلماسی در ماه‌های اخیر هم به صورت علنی و هم محرمانه در خلیج فارس فعال شده است. در نتیجه این فعالیت های دیپلماتیک اطلاعاتی در زمینه سیاسی و امنیتی به بیرون درز کرده است. 

در سطح امنیتی وزرای کشور و امور خارجه عراق به ریاض سفر کردند و رئیس ستاد ارتش عربستان به بغداد سفر کرد و مدیر دستگاه اطلاعات عربستان با همتای ایرانی خود به صورت محرمانه دیدار کرد. گمان می رود این دیدارها پس از هدف قرار گرفتن استان شرقی عربستان با استفاده از پهپادها و موشکها از جنوب عراق در راستای کمک به حوثی ها برای فرسایش عربستان در دو جبهه جنوب و شرق صورت گرفت.

در سطح سیاسی نیز تعدادی از وزرای امور خارجه شورای همکاری به بغداد سفر کردند. سپس مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق به عربستان رفت. میان دوحه و ریاض نیز سفرهایی در سطوح بالا انجام شد. حرکت هایی از سوی ایران نیز صورت گرفت از جمله وزیر امور خارجه این کشور به مسقط، دوحه، کویت و بغداد سفر کرد. این تلاش ها با مصاحبه محمد بن سلمان، ولی عهد عربستان اوج گرفت.

عربستان کشور مهمی در خاورمیانه و جهان اسلام است که هیچ جنگ یا صلحی بدون این کشور در منطقه صورت نخواهد گرفت و هرگونه رفتار سیاسی و نظامی حساب نشده‌ای احتمالا جایگاه و اعتبار عربستان را خدشه دار می‌کند. 

از این رو این سوال مطرح می شود که آیا زمان مصاحبه بن سلمان به ویژه سخنان او درباره ایران و حوثی‌ها مناسب بود. با توجه به این مسئله که تمام ابتکارعمل‌های پیشین این کشور مورد قبول حوثی‌ها قرار نگرفت. ایران نیز با سردی از سخنان آشتی‌جویانه عربستان استقبال کرد.

ایران در سطح داخلی و خارجی به ویژه پس از درز فایل صوتی محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در وضعیت خوبی قرار ندارد. این کشور با غرب در مذاکرات وین درخصوص مسئله هسته‌ای درگیر است و فضای انتخاباتی در سطح داخلی بر این کشور سیطره دارد و میان اصلاح طلبان و اصولگرایان درگیری  وجود دارد. 

در ایران دو جریان حضور دارد: نخست جریانی که از سوی مردم انتخاب می‌شود و قدرت مانور محدودی در ترسیم سیاست خارجی و روابط بین المللی دارد و دوم: ساختار موازی دولت یعنی نهادهای امنیتی و نظامی یا همان «میدان» به گفته ظریف است. سفارتخانه‌های ایران در سراسر جهان مملو از این گروه است و حرف آخر را در کشور می‌زند. دعوت عربستان را کدام یک از جریان ها دریافت و با آن برخورد می‌کند، پرسشی است که در اینجا مطرح می‌شود.

ارائه ابتکارعمل های متعدد در وضعیت جنگ و درخواست آتش بس ضعف مطرح کننده را القا می کند. عربستان درباره یمن در 22 مارس 2021 ابتکار عملی ارائه داد که با مخالفت حوثی‌ها روبه رو شد. هفته گذشته نیز ولی عهد در مصاحبه تلویزیونی خود ابتکارعمل دیگری مطرح کرد. پس از پایان این مصاحبه حوثی‌ها پهپادهایی را به سمت جنوب عربستان و شهر جده به نشانه مخالفت با این دعوت ارسال کردند.

حوثی‌ها در جبهه‌های جنگ تا زمانی پیروزی کسب می‌کنند که نیروهای دولت عبد ربه منصور هادی که مورد حمایت ائتلاف به رهبری عربستان است، با کمک نیروهای ائتلاف نتوانند به سمت مواضع این شبه نظامیان پیشروی کنند و از این طریق بازدارندگی ایجاد کنند. از این رو دعوت آتش بس از سوی عربستان با پاسخ مثبت مواجه نمی‌شود.

این میدان است که آتش بس را محقق می‌سازد. از این رو باید نیروهای ائتلاف عربستان پیروزی‌های فوری در میدان‌های نبرد به دست آوردند. در غیر این صورت بزرگترین بازنده خواهند بود.

منبع: العربی الجدید / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11