دستاوردهای دفاعی و تسلیحاتی کشور باید رسمیت حقوقی بین المللی پیداکند

لزوم بهره برداری از کنشگری هایِ به بلوغ رسیدۀ بین المللی ایران

۱۵ بهمن ۱۳۹۹ | ۱۱:۰۰ کد : ۱۹۹۹۶۲۷ نگاه ایرانی خاورمیانه
بهاء الدین بازرگانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: کنشگری هایِ به بلوغ رسیدۀ بین المللی ایران، دیگر باید راه بیشتری به عرصه های عمومی پیدا کند و راهبردنویسان و اندیشکده های کشور باید به چنین مقولات ملی ورود کنند و تولید فکر و راهبرد کنند. اینگونه به آب زدن های بین المللی خود یک فرصت است و هرگز تهدید نیست و تا همیشه نمی‎توان از آن متواری بود.
لزوم بهره برداری از کنشگری هایِ به بلوغ رسیدۀ بین المللی ایران

دیپلماسی ایرانی: تصویر بالا، فقط یکی از گورستان های تانک های ارتش شوروی ی فروپاشیده است. زمانی در دوران جنگ سرد، دولتمردان آلمانی در دفاع از استقرار موشک های اتمی ایالات متحده در خاک آلمان، که با اعتراضات انبوه مردمی و دانشجویی، مخصوصا در دهه هفتاد میلادی همراه بود، همیشه با نگرانی تهدیدات شوروی را دلیل می آورند و می‌گفتند که روس‎ها هر وقت اراده کنند تانک های ارتش سرخ، ظرف فقط 48 ساعت به سواحل راین، بیخ گوش پایتخت آلمان غربی می رسند. تانک که زمانی در جنگ ها حرف تمام کننده را می زد، اینک ابزار جنگی تعیین کننده ای نیست و سرنوشت جنگ ها به اشکال کاملا متفاوتی رقم می خورد.

حتما راهبردپردازان نظامی ما، امروز، دپوهای حجیم و سنگین موشکی کشور را با دینامیسم روزآمد فنی و بازدارندگی تطبیق و هرآینه آنها را توسعه می دهند. حتما ضداطلاعات دفاعی – تسلیحاتی ما از پیچیدگی جنگ های مدرن و سرّی آینده، عینا، مطلع می شوند و سرمایه گذاری ها را بهینه تخصیص می دهند و فنآوری های دفاعی را چندین وجهی ارتقا می بخشند."حتما". حتما!؟ اما هنوز هم بسیاری در کشور حتی از میان مسئولان و متخصصان، حداقل از "کلیات" حملۀ مرموز چندی پیش به سایت نطنز و عملیات تروریستی در آبسرد دماوند آگاه نیستند.

با توجه به اقتدار نظامی و فنآورانۀ کشور مخصوصا در عرصه موشکی، طرح این سوال دیگر نباید همچنان یک تابو تلقی شود که: درست! توان موشکی و دفاعی ما قابل مذاکره و معامله نیست. ولی اگر روزگاری انباشت و توسعۀ این توان، ترجیحا و منفعتا به سطح مذاکراتی رسید (مثل تمام مذاکرات تسلیحات استراتژیکی بین المللی) و اگر قرار باشد تا همیشه فقط موشک و پهپاد انبار نکنیم، واقعا، کیفیت این تعامل چه باید باشد؟ تمهیدات سیاسی، امنیتی، دفاعی و منطقه ای آن کدام است؟ جلوتر، اصلا متن و مفاد و دستور کار چه باید باشد؟ مطالبات امنیتی و تسلیحاتی ما باید چگونه فورموله شود و تضمین های بین المللی در زمینه خلع تسلیحات غیرمتعارف منطقه ای چگونه باید میسر شود تا هم، ائتلاف نظامی – تسلیحاتی قدرت های خارجی به هزینه و میزبانی ممالک همجوار علیه امنیت و تمامیت کشورمان شکل نگیرد و تسلیحات هرچه مدرن تر انباشت نشود و هم اینکه، کشور به یک قدرت نظامی مشروع و تولید کنندۀ مسئولیت‌پذیر تسلیحات تبدیل شود و با دست های باز حقوقی در عرصه های گستردۀ تسلیحاتی – تجاری عمل کند؟ 

این گونه کنشگری هایِ به بلوغ رسیدۀ بین المللی ایران، دیگر باید راه بیشتری به عرصه های عمومی پیدا کند و راهبردنویسان و اندیشکده های کشور باید به چنین مقولات ملی ورود کنند و تولید فکر و راهبرد کنند. اینگونه به آب زدن های بین المللی خود یک فرصت است و هرگز تهدید نیست و تا همیشه نمی‎توان از آن متواری بود. آمریکایی ها الآن کاملا به این نتیجه رسیده اند که اصرار دیرباز پیونگ یانگ برای مذاکرات هسته ای – امنیتی مستقیم با آمریکا، چیزی جز فرصت جویی برای توسعه و تکمیل توان تسلیحاتی هسته ای کره نبوده است.

بعد از بیش از یک دهه کش و قوس، اینک برجام به یک فرصت بین المللی برای کشور تبدیل شده است. سوای از حواشی و مغلطه های سیاسی داخلی، توافق هسته ای یک تصمیم راهبردی درست و عقلانی از سوی کلیت نظام بود و مجموعا نشان داد که ایران به موازات دستیابی به اقتدار بازدارندگی فعال، به دوران مسئولیت‌پذیری، مصالحه اندیشی و تعهدمندی جهانی نیز رسیده است. در بعد تسلیحاتی، حداقل دنیا شاهد بود که تمام تلاش دولت ترامپ و متحدانش، اخیرا برای تمدید تحریم تسلیحاتی کشور چگونه از دریچه همین برجامِ نصف و نیمه، به درهای بستۀ بین المللی خورد و ناکام ماند. همینطور، غنی سازی و سایر حقوق هسته ای صلح آمیز کشور پس از بیش از یک دهه امتناع کامل غربی ها، چگونه حداقل تأئید و به رسمیت شناخته شد و همکاری های فنی نهادهای بین المللی با آن تامین و نهادینه شد. در چارچوب همین رسمیت یافتن‎ها و فعالیت های نظارت شده و مجاز بود که بر خلاف تصوی بسیاری در داخل کشور دائر بر گویا پلمپ و مهروموم شدن تمام فعالیت ها، ایران توانست ظرف چند روز کاهش تعهدات برجامی را عینا و به سرعت عملی کند و با تجهیزات مدرن شده تر، در سایت های هسته ای دست به پیشروی بزند.

به نظرم این خود نکته ای است که دنیاهای غربی در این عصر فرامدرن، گاهی هم از سرِ قدرتِ خودافزای علم و فنآوری و تنوع بخشی دائم و سیستماتیک به فنآوری‎شان، دچار غرور و خوداتکایی مخاطره آمیزی هم می شوند و با گشادگی تمام و البته با محاسبه منفعت اقتصادی، آنها را در سراسر دنیا توزیع می کنند و در همان حال با اعتماد به نفس باورنکردنی و با اتکا به قدرت نهادسازی و ائتلاف و ادغام های علمی جهانی، هرآینه  فنآوری های تازه و نو به نو را جایگزین می سازند و چرخۀ رو به پیشرفت و مهارشده ای را در دنیا ساماندهی و هدایت می کنند. بدون تردید اگر مثلا فنآوری های مدرن و مبنایی امروزی غربی ها، توسط امثال چین و ماچین (سوپرپاورهای فردا!) توسعه پیدا کرده بود، بدون تردید تقدیر و تاریخ علم، فنآوری و صنعت به گونه کاملا دیگرگونه ای رقم می خورد و امثال القاعده و داعش و مافیا و برخی دول دیگر، نمی توانستند مثلا با استفاده از همین اینترنت، به این همه فرصت و امکانات در اجرای منویات خود دست پیدا کنند.

اجمال کلام اینکه در حال حاضر، هم برجام بعد از سنگ اندازی شکست خوردۀ آمریکای ترامپ، می تواند به یک داشته و یک کارت تعامل قوی برای کشور تبدیل شود و هم منافع نظامی و قدرت تسلیحاتی و دغدغه های امنیتی کشور یک بار برای همیشه به رسمیت شناخته شود و ایران نهایتا بتواند به همکاری های فنی و توسعه ای دفاعی – تسلیحاتی در سطوح جهانی و در عرصه های تجاری آن بپردازد.

مترجم و پژوهشگر و متخصص امور اروپا

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: ایران جمهوری اسلامی ایران توان نظامی ایران


( ۷ )

نظر شما :

محمد ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ | ۱۲:۱۳
ترتیبات بین المللی فقط به نفع قدرت ها رقم می خوره چون بر اساس منافع اون ها شکل گرفته. حالا هر قدرتی به میزان توانش سهم داره. برخی اینقدر توی توهم غرق هستن که در سال 2021 هم متوجه نیستن تنها عنصر و تضمین برای یک کشور توانمدی های داخلی به ویژه قدرت نظامی اون کشوره. ولی دست و پا زدن برای توجیه مذاکره در خصوص توانمندی نظامی و تابو شکنی در این خصوص تهوع آور ترین نوع حماقت یک ملت به حساب میاد.
خسرو ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ | ۱۴:۰۶
برجام و قدرت موشکی ایران می تواند به کارت تعامل تبدیل شود تا از امتیازات و سپس از منافع آن بهره مند شویم ، ولی چگونه ؟ به نظر من هنوز از شور وشوق اولیه دستیابی به تکنولوژی هسته ای و موشکی و پهپادی و بازوهای منطقه ای قدرت( مانند حزب الله لبنان و انصارالله یمن و ... ) خارج نشدیم که به فکر استفاده از آنها به مثابه کارت منافع و بهره وری برای کشورمان بیافتیم ، نیاز به تعیین اولویتها با استراتژی های واقع بینانه برای بدست آوری حداکثر منافع احساس میشود ودر ضمن سرمایه گذاری روی تکنولوژی های نوین تسلیحاتی مقدمه قبول تعامل از طرف بازیگران دیگر است
ناراضی وضع موجود ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ | ۲۰:۱۰
آقا جان لطفا زمینه سازی برای مذاکره بر سر توان موشکی و نفوذ منطقه ای ممنوع!!!!!!!
احسان ۱۶ بهمن ۱۳۹۹ | ۱۴:۲۰
یکی از راهکارهای ایجاد ناامیدی ایجاد تشکیک است از این پس و پیش از هر گونه مذاکره ای که البته در پیشانی کار نیاز به آماده سازی ذهنی جامعه دارد از این دست مقالات برای کم اهمیت جلوه دادن حوزه های قدرت زیاد خواهیم دید از نقد موشک ها تا نفوذ منطقه ای همانگونه که پیش از برجام مقالاتی که در تحقیر و تکفیر و کم اهمیت جلوه دادن حوزه هسته ای به کرات به چاپ رسیدند تجربه کردیم. اما بیایید واقع بین باشیم البته که توسعه ناهمگون در حوزه نظامی امری مخرب است اما کسانی که اندک تجربه نظامی دارند خوب میدانند وقتی امکان توسعه حوزه های دیگر به لحاظ تحریم ها و البته انحصار گرایی نیست چاره ای جز پرداختن به حوزه ای سریع الوصول والبته چند وجهی جز پرداختن به قدرت موشکی نیست گرچه دیگر حوزه ها هم مورد توجه است اما استفاده از مثالی چون شوروی خود گواه نوع تفکر نویسنده است حقیقت این است در صورت ایجاد جنگ ایران حداقل به ۱۰ هزار عدد انواع موشک دارد زیرا جنگ پیش رو در منطقه ای وسیع و محافظت شده با انواع سیتم های پدافندی است و سرعت پاسخ نکته کلیدی جنگ های پیش روست در این سیستم بهترین راهکار برای شرایط فعلی ایجاد توان موشکی است و اگر این توان از دست برود یا به ضعف کشیده شود یا اسرار آن به عناوین مختلف از کشور خارج شود برای کشور گران تمام خواهد شد البته لزوم توسعه دفاعی و استفاده از تکنولوژی و همکاری دفاعی هم غیر قابل انکار اما نیازمند تمهیدات سختگیرانه ای است
موحدابطحی ۱۶ بهمن ۱۳۹۹ | ۲۱:۴۷
ابن نوشتار نکته ای خردمندانه و بالاتر از درک و فهم بسیاری از مسئولان خرد و کلان دارد. ادامه یابد.