ضرورت و محدودیت های سیاست خارجی پس از ترامپ از نگاه ریچارد هاس (بخش اول)

دیپلماسی ایرانی: یک نامزد موفق برای ریاست جمهوری ایالات متحده گزینه های زیادی برای انتخاب دارد. او می تواند معاون رئیس جمهوری، اعضای کابینه و متن سخنرانی تحلیف خود را انتخاب کند. او همچنین می تواند درباره صدور دستورهای اجرایی تصمیم بگیرد، اولین سفر خارجی را داشته باشد و تصمیم بگیرد چه کسی را به ایالات متحده دعوت کند. با این وجود، چیزی که رئیس جمهوری جدید نمی تواند انتخاب کند، صندوق نامه هایی است که در انتظار اوست.

رئیس جمهوری منتخب، جو بایدن در زمان ورود به دفتر بیضی با یک صندوق نامه روبه رو می شود که تنها واژه مناسب برای توصیف آن، دلهره آور است. نامه های موجود در این صندوق شمار نامحدودی از چالش های داخلی و بین المللی است که توجه او را جلب خواهد کرد. این سوال که چه کاری باید انجام شود و به چه ترتیبی، اجتناب ناپذیر است چرا که روسای جمهوری وقت و منابع محدودی در اختیار دارند. آنها باید اولویت های مشخصی را تعیین کنند که ارزیابی آنها از فوریت، فرصت و واقعیت را منعکس کند.

در دین یهود مفهومی وجود دارد که به معنای «ترمیم جهان» است. این مفهوم دستورالعمل فردی برای زندگی به شمار می رود و مسئولیت هر فرد برای اصلاح دنیای در هم شکسته و سعی در تبدیل آن به مکانی بهتر و تلاش برای افزایش رفاه خودمان و دیگران است. اما این مفهوم می تواند همچنین دستورالعملی برای اداره یک دولت باشد. این جهان نیاز مبرم به ترمیم دارد و این روندی است که طول می کشد و ممکن است نتیجه موفقیت آمیز نباشد. اما ترمیم با ساختن تفاوت دارد. ترمیم یعنی استفاده از آنچه وجود دارد، اما خراب است؛ ساختن به ایجاد چیزی جدید چه برای دستیابی به اهداف موجود و چه برای دستیابی به اهداف جدید اطلاق می شود. ترمیم باید رویکرد شش یا نه ماه ابتدایی دولت بایدن در زمینه سیاست خارجی باشد و تنها پس از آن است که فرصت ساختن فراهم و در برخی زمینه ها ضرورت می شود.

صندوق نامه پر شده

شرایط در داخل آمریکا به شدت وخیم است. تا روز تحلیف، همه گیری کووید 19 احتمالا جان 300 هزار آمریکایی را گرفته است. از حالا تا آن زمان، احتمالا روزی 100 هزار مورد به موارد جدید ابتلا افزوده می شود. نرخ بیکاری احتمالا به محدود 6 تا 7 درصد خواهد رسید. میلیون ها آمریکایی قادر به پرداخت اجاره یا رهن خانه خود نخواهند بود.

اما چالش های داخلی پیش روی این کشور فراتر از سلامت جسمی و اقتصادی آن است. ایالات متحده دچار چند دستگی شده است. بیش از 70 میلیون آمریکایی به دونالد ترامپ رای دادند و بسیاری از آنها به روایت تخریب کننده او مبنی بر دزدیده شدن آراء انتخاباتی اعتقاد دارند و بایدن را یک رئیس جمهوری نامشروع می دانند. جامعه آمریکا درباره نابرابری ثروت، نژاد و تحصیلات دچار تفرقه شده است. دو حزب دموکرات و جمهوری خواه حتی در ساختار درونی یکپارچه نیستند و با یکدیگر در موضوعات مختلفی از مالیات گرفته تا اصلاحات پلیس و مراقبت های بهداشتی سر اختلاف دارند. ممکن است دولت هم دچار چند دستگی شود چرا که جمهوری خواهان بخت خوبی برای حفظ کنترل سنا دارند و حاشیه کنترل دموکرات ها در مجلس نمایندگان کاهش یافته است.

اگرچه چالش های داخلی درصد زیادی از وقت و منابع بایدن را می گیرند، اما دنیای خارج هم با حوصله منتظر نمی ماند تا او امور را در خانه مرتب کند. صندوق نامه های بین المللی در دلهره آور بودن دست کمی از صندوق نامه های داخلی ندارد.

تا اندازه زیادی می توان دلیل این مشکل را سیاست های دولت دونالد ترامپ دانست. در برخی زمینه ها دولت ترامپ اوضاع را سر و سامان داده است: اقدام در برابر چیین به دلیل اقدامات تجاری آن، تامین اوکراین با سلاح های کشنده، انعقاد یک توافق تجاری به روز شده با کانادا و مکزیک، کمک به عادی سازی روابط بین اسرائیل و چند کشور عربی از این دست است. اما موارد دیگری وجود دارد که دولت ترامپ به شدت اشتباه پیش رفته است: تضعیف اتحادهایی که برای 75 سال بستر ثبات بین المللی بودند و به نوبه خود سوالاتی درباره قابل اطمینان بودن ایالات متحده در میان دوستان و دشمنان ایجاد کردند، خروج از توافقنامه ها و نهادهای بین المللی بدون اینکه جایگزین بهتری برای آنها در نظر بگیرد، ایجاد روابط صمیمانه با رهبران اقتدارگرا در چین، کره شمالی، روسیه و ترکیه، نقض مکرر هنجارها و سیاست های دموکراتیک مانند جدا کردن فرزندان مهاجر از والدین و ممنوعیت سفر برای بسیاری از کشورها با اکثریت جمعیت مسلمان هیچ کدام کمکی به وجهه آمریکا در جهان نکردند.

اما مقصر دانستن رئیس جمهوری پیشین در همه یا بیشتر چالش های بین المللی که در انتظار بایدن است، می تواند خوانش اشتباه از تاریخ باشد. بسیاری از این چالش ها به مدت ها پیش از ترامپ مربوط می شوند و تا مدت ها پس از خروج او از دفتر بیضی ادامه خواهند داشت: روسیه و چین نوظهور و مدعی که به استفاده از نیروی نظامی و توانایی های سایبری برای پیشبرد اهداف خود تمایل دارند، کره شمالی با قابلیت های فزاینده هسته ای و موشکی بالستیک، ایران متعهد به اجرای یک استراتژی امپراطوری در خاورمیانه آشفته (اشاره به گسترش نفوذ ایران در منطقه)، تغییرات نگران کننده آب و هوایی، دولت های ضعیف و ناکارآمد در بیشتر کشورهای در جهان حال توسعه و یک بحران مستمر پناهجویان از مشکلات دیرینه جهانی به شمار می روند. صرف معکوس کردن اقدامات ترامپ اگرچه در بسیاری موارد مورد استقبال قرار می گیرد، اما مشکلی را حل نمی کند. 

تریاژ (اولویت بندی در شرایط بحرانی)

اولین اقدام در زمینه ترمیم همواره طبق تصور برخی به مساله امنیت ملی مربوط نمی شود و این مرتبه، بهداشت و سلامت عمومی است. دولت باید روند ترمیم را با رسیدگی به مساله کووید 19 در آمریکا آغاز کند. بدیهی است که کشف دارو، شیوه درمانی و واکسن موثر خواهد بود، اما زمان و اثربخشی آنها تا حد زیادی از عهده دولت خارج است. آنچه دولت می تواند انجام دهد، تبدیل یافتن آزمایشی سریع، دقیق، آسان و ارزان به اولویت ملی است. دولت بایدن همچنین می تواند کارهای بیشتری برای تشویق به رفتارهای مسئولانه به ویژه پوشیدن ماسک انجام دهد. پیشرفت در مهار همه گیری برای احیای اقتصاد، بازیابی اعتبار ایالات متحده و صلاحیت بخشیدن به دولت جدید برای مقابله با سایر مشکلات داخلی و بین المللی ضروری است.

دولت بایدن باید مجددا به سازمان بهداشت جهانی بپیوندد. برای پایان دادن به همه گیری و آمادگی برای شیوع اجتناب ناپذیر بیماری های مشابه در آینده و همچنین برای مقابله با بیماری های غیر واگیر دار مانند سرطان، دیابت و بیماری های قلبی که هنوز هم بزرگ ترین علل بیماری و مرگ در سراسر جهان به شمار می روند، باید از قدرت سازمان بهداشت جهانی استفاده کرد. ایالات متحده می تواند با همکاری شرکای همفکر خود در این سازمان به اصلاح آن کمک کند تا در موارد شیوع بیماری در آینده هیچ کشوری نتواند تحقیقات را تحت تاثیر قرار دهد یا توصیه های سازمان بهداشت جهانی را نادیده بگیرد یا از انتشار اطلاعات به مثابه چین در هفته های ابتدایی شیوع بیماری، خودداری کند. با این حال، بیشتر این کارها در محدوده زیرساخت ها قرار می گیرند و قدم اول صرفا پیوستن مجدد آمریکا به سازمان بهداشت جهانی و تلاش برای مقابله با همه گیری کنونی است.

ایالات متحده همچنین باید به تلاش های بین المللی برای تولید، ساخت، تامین بودجه، تخصیص و توزیع واکسن بپیوندد. این مشارکت می تواند به کسب اطمینان از استفاده ایالات متحده از واکسن هایی که ابتدا در دیگر کشورها کشف می شود، کمک کند. در رابطه با آن دسته از واکسن هایی که در ایالات متحده تولید می شوند نیز اگر دولت آمریکا بتواند آنها را به دیگر نقاط جهان برساند، این مساله به بهبود وضعیت آن در سطح جهانی و همچنین تسریع در بهبود اقتصادی و جسمی دیگر کشورها موثر خواهد بود که این به نوبه خود به نفع ایالات متحده است. (این مطلب ادامه دارد.)

منبع: فارن افرز / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34