عراق، قطعه گمشده استراتژی ایالات متحده در خاورمیانه

نویسنده: مینا العریبی

دیپلماسی ایرانی: یکی از موضوعات مهم سیاست خارجی که تقریبا به طور کامل در از مباحثات انتخاباتی ایالات متحده غایب بود، عراق و نقش ایالات متحده در خاورمیانه است.

جایگاه ایالات متحده در جهان در 17 سال گذشته به شدت تحت تاثیر حضور آن در عراق بوده است. جورج دابلیو. بوش، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، یک سری تصمیمات گرفت که به شروع «جنگ های ابدی» در افغانستان و عراق انجامید. رئیس جمهوری باراک اوباما در دولت بعدی، روی باز گرداندن نیروهای آمریکایی به خانه متمرکز شد. او توانست تا پیش از دسامبر 2011 بیشتر سربازان آمریکایی در عراق را به خانه باز گرداند و این در حالی بود که اوباما و جو بایدن، معاون وقت رئیس جمهوری و نامزد کنونی دموکرات ها در انتخابات، ادامه درگیری های داخلی در عراق را در روند تصمیم گیری های خود نادیده گرفتند. اما این مساله چندان طول نکشید چون چشم پوشی از اتفاقات در عراق برای مدت طولانی میسر نبود: تا 2014، نیروهای آمریکایی این مرتبه برای جنگ با داعش، دوباره به عراق برگشتند.

امروز، ایالات متحده باز هم سعی دارد شمار نیروهای خود را در عراق تا پایان سال جاری میلادی از 5200 به 3000 کاهش دهد. چه ترامپ و چه بایدن در انتخابات پیروز شود، بعید است که شمار نیروها در عراق افزایش یابد مگر آنکه بار دیگر تحول بزرگی مانند ظهور یک سازمان تروریستی بین المللی که به بی ثباتی در منطقه تهدید کند، ظهور یابد.

اما ایالات متحده برای ادامه حضور در عراق نه، البته نه لزوما به صورت نیروهای نظامی، دلایل دیگری هم دارد. ایالات متحده به رغم گذشت نزدیک به دو دهه از زمان رهبری ائتلاف جهانی برای سرنگون کردن رژیم صدام حسین در عراق در سال 2003، همچنان از نفوذ زیادی در این کشور برخوردار است و این مساله می تواند نقطه کانونی در هر استراتژی ایالات متحده در خاورمیانه باشد؛ به ویژه اینکه عراق با ایران، اردن، کویت، عربستان سعودی، سوریه و ترکیه مرز مشترک دارد. به علاوه ، عراق یکی از بزرگ ترین ذخایر سوخت فسیلی در جهان را داراست و جریان آزادانه آن در رشد اقتصادی جهانی در سال های آینده می تواند حیاتی باشد.

بیشتر عراقی ها بر این باورند که ایالات متحده می تواند به آنها کمک کند تا به سال ها بی ثباتی، درگیری داخلی و فساد پایان دهند. چنین باوری واقع بینانه باشد یا نباشد، واشنگتن می تواند با بغداد همکاری کند و از آن پشتیبانی سیاسی و اقتصادی کند و آن را به سمت تکثر سیاسی و سیاست های بازار لیبرال مورد نیاز خاورمیانه سوق دهد.

عراق نه تنها به دلیل پتانسیل اقتصادی و استراتژیک، که به دلیل همسایگی آن با ایران، اهمیت زیادی دارد. سیاست های ایالات متحده در قبال ایران، چه خوب و چه بد، به عراق سرایت می کند. وقتی واشنگتن تحریم ها علیه تهران را تشدید کرد، فشار اقتصادی ایران بر عراق هم تحمیل شد. به علاوه، اگر ایالات متحده امیدوار است بتواند شبکه نیروهای شبه نظامی و گروه های مسلح متحد ایران را در منطقه محدود کند، باید این کار را از عراق آغاز نماید.

دونالد ترامپ و جو بایدن، روسای جمهوری بالقوه ایالات متحده، گفته اند که به دستیابی به یک توافق گسترده با ایران تمایل دارند و هیچ شکی نیست که ماهیت این توافق بر عراق تاثیر می گذارد. بسیاری از عراقی ها نگران این مساله هستند که یک دولت بایدن بدون توجه و صرف وقت برای محدود کردن بیشتر فعالیت های متحدان شبه نظامی ایران در عراق، به توافق هسته ای برگردد. به همین ترتیب، آنها نگران این مساله هستند که دولت دوم ترامپ در عجله نشان دادن برای هر توافقی با ایران تقریبا به هر قیمتی، سرنوشت عراق را به کل نادیده بگیرد. چنین توافق هایی در نهایت به ضرر عراق خواهند بود و در بلند مدت، منافع استراتژیک ایالات متحده را نیز به خطر می اندازند.

منبع: فارن پالسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34