درس هایی از نروژ برای ما

دیپلماسی ایرانی: نروژ پنج میلیون و سیصد هزار نفر جمعیت دارد. تولید ناخالص داخلی آن حدود ۵۱۵ میلیارد دلار بوده و از کشورهای آرام و بسیار پیشرفته جهان محسوب می شود. مساحت سرزمینی آن، 307860 کیلومتر مربع و مساحت آبی آن ۱۶۳۶۰ کیلومتر مربع است (مجموع ۳۲۴۲۲۰ کیلومتر مربع). منطقه غربی نروژ مجموعه ای از فرورفتگی  (indentation)یخچال های طبیعی (Glaciers)، آب دره (Fjord) و جزیره است. این کشور حدود ۶۵۰۰۰ دریاچه دارد.

هم اکنون اگر شهروندی بخواهد از جنوبی ترین ساحل به شمالی ترین ساحل نروژ سفر کند، حدود ۲۱ ساعت طول می کشد و باید ۷ بار نیز از کشتی های حمل کننده اتومبیل استفاده کند. با توجه به اینکه ۶۰ درصد تولیدات نروژ در مناطق ساحلی انجام می گیرد، سیستم حمل و نقل در توسعه ملی و افزایش یادگیری مناطق استانی از یکدیگر نقشِ تعیین کننده ای دارد. از این رو، دولت نروژ با اختصاص ۴۷ میلیارد دلار پروژه یکپارچه کردن جاده ای از جنوب به شمال را در ۱۱۰۰ کیلومتر آزاد راه از ۲۰۱۸ آغاز کرده است  Route E39.

در این پروژه ده ها پروژه کوچکتر تعریف شده است که دو مورد کلیدی آن عبارتند از:

１-    یک تونل معلق زیر آب ۲۷ کیلومتری است که به کف دریا ستون نمی خورد بلکه آویزان است. وزنه های سازه روی آب خواهند بود. این شاهکار مهندسی نظیری در جهان ندارد. 

２-    پل ۵ کیلومتری که بر دو ستون استوار خواهد بود که هر یک 150 متر از برج ایفل هم بلندتر است. طول این پل، سه برابر Golden Gate سانفرانسیسکو و در عین حال بلندترین و طولانی ترین پل جهان خواهد بود .

نکته حائز اهمیت این است که سه دانشگاه همکار این پروژه هستند و ۵۰ دانشجوی دکتری در مهندسی، تز خود را پیرامون بخش های مهم این آزاد راه انجام می دهند. پیش بینی می شود بخش های مهم این آزاد راه تا سال ۲۰۲۶ آماده شوند.

این پروژه به لحاظ مهندسی گفته می شود از تونل زیر کفِ اقیانوس میان فرانسه و انگلستان که در سال ۱۹۸۸ آغاز و در سال ۱۹۹۴ پایان یافت پیچیده تر است. تونل بین فرانسه و انگلستان، سفر ۴۵۴ کیلومتری میان پاریس و لندن را از حدود شش ساعت به ۲ ساعت و ۱۵ دقیقه سفر با قطار تقلیل داد. در این پروژه، ۱۵ میلیارد یورو هزینه شد؛ ۱۵۰۰۰ کارگر کار کردند؛ ۵ بانک و ۶ شرکت ساختمانی مشارکت داشتند تا تونلی حداقل ۱۱۵- ۷۵ متر زیر کفِ اقیانوس بسازند؛ ایده ای که مهندس فرانسوی Albert Mathieu-Favier ابتدا در سال ۱۸۰۲ (۲۱۸ سال پیش) مطرح کرد.

پروژه آزادراه نروژ سفر از جنوب به شمالی ترین نقطه کشور را از ۲۱ ساعت به ۱۰ ساعت تقلیل می دهد ضمن اینکه ۵۰ کیلومتر از مسیرهای جاده – کشتی فعلی نیز می کاهد. اداره راهِ نروژ چالش های زیر را در تکمیل پروژهٔ پیش روی خود می بیند:

مدیریت دیجیتالی کل پروژه؛

مدیریت برق تونل معلق؛

محاسبات وزش های شدید باد و یخبندان فصل زمستان؛

حداقل استفاده از سوخت فسیلی (نروژ بالاترین نرخ اتومبیل های برقی را دارد)؛

طراحی های سازه ای که مشمول رسوبات و فرسایش سیمان نشود؛

پیامدهای رشد و توسعه اقتصادی آزاد راه؛

پیامدهای اجتماعی و خدمات عمومی آزاد راه؛

درآمد ناشی از عوارض طی ۲۰ سال.

معمولا پزشکان برای معاینه اولیه از شاخص هایی مانند فشار خون و تب استفاده می کنند. در علوم اجتماعی یکی از اولین شاخص های ارزیابی یک جامعه این است که: آن جامعه چگونه اختلافات میان دولت و جامعه را حل می کند؟ در نروژ ملاک حل اختلاف میان دولت و جامعه، مصلحت عامه (Public interest) است. هر فکری، سیاستی، برنامه ای، طرحی، بودجه ای با این شاقول (Benchmark)  سنجیده می شود: آیا برای مردم مفید است؟ دولت نروژ که فقط ۴ درصد از درآمد صنعت نفت و گاز خود را در بودجه جاری استفاده می کند، در سال ۱۹۹۰ صندوق رفاه یا نفت را تشکیل داد و از آن تاریخ درآمد نفت خود را در اقصی نقاط دنیا سرمایه گذاری می کند و برای روز مبادا برای هر شهروند نروژی پس انداز می کند. صندوق رفاهِ نروژ هم اکنون از سرمایه یک تریلیون دلاری برخوردار است.

در سال ۱۲۸۷ شمسی، میرزا یوسف خان تبریزی (مستشار الدوله) حکمرانی را در کتاب "یک کلمه" خود خلاصه کرد: قانون. قانونِ مصلحت عامه نه تنها در دولت و در میانِ مردم نروژ رعایت می شود بلکه در ناخودآگاهِ عمومِ آنها نیزحک شده است. نروژی ها چون راستگو هستند، سریع به نتیجه، قانون و مصلحتِ عامه می رسند. عموم پروژه های دولت نروژدر چارچوب مصلحت عامه هستند.