ایالات متحده قدرت نرم خود را از دست داده است

نویسنده: پل آر. پیلار

دیپلماسی ایرانی: همه گیری کووید 19 تفکر مجدد درباره تهدیدها، قدرت و امنیت ملی را در پی داشت. بحران بهداشت عمومی نشان داد که احتمال دارد شمار زیادی از آمریکایی ها در معرض تهدیدی قرار بگیرند و بمیرند که هیچ ارتباطی با قدرت سختی که محور مباحثات امنیت ملی است، ندارد. ویروس فراملی ترین نوع امنیت است که هیچ مرزی نمی شناسد و هیچ کشوری با اقدام به تنهایی در برابر آن موفق نمی شود. قدرت نظامی هم در برابر آن تاثیری ندارد. حتی قدرت اقتصادی کشورهای توسعه یافته هم اگرچه در برخورد با یک بیماری همه گیر مزیت هایی دارد، اما موجب آسیب پذیری هم می شود؛ شاخصه های اقتصادهای پیشرفته از جمله سفرهای هوایی بین المللی سرعت انتقال ویروس را افزایش داده است. در پی کووید 19، اقتصادهای پیشرفته از جمله ایالات متحده در معرض رکود اقتصادی قرار گرفته اند. احتمالا کشاورزان و آنهایی که در مناطق دورافتاده زندگی می کنند، کمتر در معرض خطر هستند.

یک مساله مرتبط و عمومی تر به اهمیت نسبی قدرت سخت و نرم در پیشبرد منافع ایالات متحده و تامین امنیت و رفاه مردم آمریکا مربوط می شود. قدرت سخت از جمله قدرت نظامی برخلاف تصور عمومی، ارتباط چندانی با آن اهداف ندارد. سلامت آمریکایی ها هرگز آنطوری که امروز در نتیجه شیوع ویروس در معرض تهدید قرار گرفته، از سوی یک ارتش خارجی تهدید نشده بود و خطر آلودگی با یک ویروس و تغییرات جوی در سال های آتی به مراتب بیشتر می شود. در مقابل، قدرت نرم هنوز اهمیت دارد. قدرت نرم آنطور که جوزف نای سال ها پیش آن را توصیف کرده، به ترغیب مردم به انجام کاری که ما خواستار آن هستیم به جای وادار کردن آنها به انجام آن کار، اطلاق می شود. قدرت نرم همواره مزیت های کم هزینه و تاثیرگذار بودن را داشته است. وقتی دیگران به همکاری با ما تمایل داشته باشند، دستیابی به اهداف ارزان تر و آسان تر خواهد بود و آسیب های جانبی کمتری خواهد داشت تا اینکه بخواهیم از قدرت نظامی برای وادار کردن آنها به همان کار استفاده کنیم.

ماهیت خطرناک تهدیدهای امروزی سبب می شود که همکاری به اجبار ارجحیت داشته باشد. مواجهه با یک بیماری ویروسی همه گیر جهانی یک نمونه برجسته لزوم همین همکاری هاست.

به علاوه، رقابت امروزی بین ایالات متحده و چین به دورانی نزدیک به جنگ سرد بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی مربوط می شود؛ از نظر تاکتیکی شرایط مشابه است، اما رقابت تسلیحاتی بخشی از آن نیست. با رشد ناگهانی اقتصاد چین و تبدیل شدن آن به یکی از قدرت های برتر جهانی، مزیت رقابتی ایالات متحده تنها می تواند در حوزه قدرت نرم باشد. این مزیت به حفظ ماهیت لیبرال دموکراسی آمریکا در تقابل با چین، مربوط می شود. اما ایالات متحده این مزیت را از دست داده و رهبران چین این مساله را می دانند.

فروپاشی وجهه عمومی

خسارت وارد آمده در نظرسنجی ها کاملا آشکار است؛ در قیاس با دولت باراک اوباما، بسیاری در دوره دونالد ترامپ اعتماد خود را به رئیس جمهوری ایالات متحده از دست داده اند. 

از بین رفتن قدرت نرم آمریکا بعضا به اقدامات این کشور در رابطه با سایر کشورها مربوط می شود. یکی از ویژگی های مهم سیاست خارجی ترامپ بازنگری یا عقب نشینی از توافق های بین المللی است که به وضوح بر اعتماد دیگران به آمریکا و تمایل آنها به همکاری تاثیر منفی داشته است. به علاوه، دولت ترامپ بیش از اندازه از مجازات های اقتصادی برای تحمیل خواسته های خود به سایر کشورها استفاده می کند. قدرت نرم آمریکا در نتیجه نقش ویژه دلار در اقتصاد و تجارت بین المللی به دلیل تمایل دیگران به استفاده از دلار ایجاد شده بود و نه اجبار آنها در این زمینه. استفاده بی رویه دولت ترامپ از تحریم ها سبب شده بسیاری از کشورها و تجارت ها به دنبال جایگزینی برای دلار باشند.

یکی دیگر از دلایل از بین رفتن قدرت نرم ایالات متحده ماهیت وجودی آن و کاهش تمایل خارجی ها به الگوبرداری از این کشور مربوط می شود. اقدامات نامناسب ایالات متحده در رسیدگی به بحران کووید 19 و ناتوانی آن در ایجاد و حفظ زیرساخت های منطقی فیزیکی و اجتمای به شدت به وجهه آن آسیب زده است. نقص های این زیرساخت ها آشکار است و دلیلی برای الگوبرداری از آنها وجود ندارد.

دور شدن از ارزش ها

عدم پایبندی ایالات متحده به ارزش های لیبرال دموکراسی یکی دیگر از دلایل کاهش قدرت نرم آن است. سراسر جهان استفاده از قوانین انتخاباتی برای سرکوب رای دهندگان، شدت عمل علیه اقلیت ها، خشونت های تبعیض نژادی، حمله رئیس جمهوری به مطبوعات آزاد، نادیده گرفتن یک بیماری همه گیر و ترغیب شهروندان به رای دهی و موارد اینچنینی را شاهد هستند. خشونت ها علیه تظاهرات کنندگان و سرکوب آنها و استفاده از نیروهای امنیتی بدون مدارک شناسایی همه رفتارهایی هستند که پیشتر از ناآرامی ها در کشورهای استبدادی انتظار می رفتند.

ایالات متحده هنوز قدرت خود را از دست نداده و می تواند بر گفتار و رفتار دولت های خارجی تاثیر بگذارد. اما زمانی که تحسین و اعتماد از بین برود، جای چندانی برای نفوذ باقی نخواهد ماند. یک تصویر که نشان دهنده عمق فاجعه رخ داده برای ایالات متحده است، سکوت طولانی جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، در واکنش به سوال یک خبرنگار درباره وقایع اخیر در مرزهای جنوبی کشورش است؛ او آشکارا داشت تقلا می کرد بین نیاز به صداقت در اظهار نظر و خودداری از توهین به حاکمان فعلی کشور همسایه واژه هایی بیابد. وقتی ترودو نهایتا سخن گفت، به «وحشت و بهت و حیرت» کانادایی ها در مشاهده وقایع در ایالات متحده اشاره کرد. وقتی این اظهارات از سوی رهبر یکی از کشورهای نزدیک به ایالات متحده بیان می شود، معنایش این است که آمریکا دیگر چندان نمی تواند روی قدرت نرم حساب کند.

منبع: ریسپانسیبل استیت کرفت / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34