آیا بحران کرونا باعث افزایش محبوبیت دونالد ترامپ شده است؟!

گفت و گو از عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی 

دیپلماسی ایرانی - افزایش چشمگیر مبتلایان به بیماری کرونا در ایالات متحده آمریکا به ۱۵۰هزار نفر سبب شده است که این کشور اکنون مقام اول مبتلایان به بیماری کرونا را در جهان به خود اختصاص دهد. اکنون وضعیت ناگوار بهداشتی و سلامت در کشور آمریکا و نیز بحران اقتصادی ناشی از این بیماری که حتی باعث شد کاخ سفید بسته‌حمایتی بی‌سابقه ۲.۲ تریلیون دلاری را به تصویب برساند این ظن را تقویت کرده است که تداوم این وضعیت می تواند باعث شکست دونالد ترامپ در انتخابات پیش رو شود. دیپلماسی ایرانی برای بررسی این مسئله، گفت و گویی را با امیرعلی ابوالفتح، کارشناس و تحلیلگر مسائل آمریکا ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید:

شما در مصاحبه قبلی با دیپلماسی ایرانی بر این نکته تاکید داشتید در صورت تداوم و تشدید شیوع بیماری کرونا در ایالات متحده آمریکا و تاثیر مخرب آن بر اقتصاد ایالات متحده آمریکا این مسئله می‌تواند به عنوان یک پاشنه آشیل برای دونالد ترامپ در انتخابات قلمداد شود به گونه ای که حتی امکان دارد شکست وی در سوم نوامبر ۲۰۲۰ رقم بخورد. آیا در شرایطی که اکنون ایالات متحده آمریکا به طور گسترده با این بیماری دست به گریبان است و بر اساس تازه ترین آمارها اکنون نزدیک به ۱۵۰ هزار آمریکایی به کرونا مبتلا شده و ایالات متحده کاخ سفید بسته ۲.۲ تریلیون دلاری برای حمایت از آمریکایی ها را تصویب کرده است می توان گفت که تداوم این وضعیت شکست دونالد ترامپ در انتخابات را باعث خواهد شد؟

واقعیت این است که اکنون بسیار زود است که بتوانیم به صورت قاطع در خصوص این مسئله یک اظهارنظر و تحلیلی صریح داشته باشیم. اما طبق نظرسنجی ها میزان اعتماد آمریکایی‌ها به دونالد ترامپ در چند هفته اخیر افزایش پیدا کرده است. چراکه بر اساس یک واقعیت تاریخی، سیاسی و اجتماعی در ایالات متحده آمریکا هرگاه این کشور با یک بحران گسترده دست به گریبان است معمولاً میزان اعتماد عمومی به رئیس جمهوری وقت افزایش پیدا می‌کند. بر اساس همین رویه آنچه در نظرسنجی های چند روز اخیر مطرح شده نشان گر آن است افکار عمومی در ایالات متحده آمریکا رغبت بیشتری به دونالد ترامپ پیدا کرده اند. به عبارت دیگر هرگاه مردم ایالات متحده آمریکا احساس کنند که به طور خواسته یا ناخواسته با یک جنگ گسترده و همه گیر دست به گریبان هستند خود به خود میزان حمایتشان را از رئیس جمهور وقت به عنوان فرمانده کل قوا در ایالات متحده آمریکا را افزایش می‌دهند. کما این که در ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ نیز همین اتفاق روی داد. امروز هم آمریکایی‌ها که خود را در یک جنگ با بیماری به نام کرونا می بینند طبیعی است که از ترامپ حمایت کنند. خصوصا که خود ترامپ و دیگر اعضای کاخ سفید به طور مداوم عنوان می کنند که اکنون آمریکا در یک جنگ با کرونا به سر می‌برد و یا این که ویروسی به نام کرونا به ایالات متحده آمریکا حمله کرده است. اما نکته بسیار مهمی که در اینجا لازم به ذکر است این است که باید دید که در آینده چه تحولاتی روی خواهد داد؟

در این راستا اگر دونالدترامپ بتواند در چند هفته آینده مدیریتی موفق از خود در خصوص کنترل بیماری، کاهش مبتلایان و آمار جانباختگان و به خصوص کنترل تاثیر مخرب این بیماری بر وضعیت اقتصادی ایالات متحده آمریکا داشته باشد، قطعا این مسئله می‌تواند به عنوان یک برگ برنده از سوی ترامپ در انتخابات سال ۲۰۲۰ مورد استفاده قرار گیرد، اما اگر طبق گفته های هشدار دهنده خود دونالد ترامپ این بیماری جان ۲۰۰ هزار آمریکایی را بگیرد، حتی اگر کرونا بتواند جان نصف این عدد از شهروندان ایالات متحده آمریکا را هم بگیرد، مطمئنا فشارهای سیاسی، رسانه ای و اجتماعی جدی به دونالد ترامپ وارد خواهد شد. از طرف دیگر اکنون بسته حمایتی ۲.۲ تریلیون دلاری کاخ سفید برای حمایت از آمریکایی ها تصویب شد و قرار است طی روزهای آینده این بسته به جامعه آمریکا تزریق شود، اما سوال مهم اینجاست که آیا این بسته برای مدیریت تبعات مخرب بیماری کرونا بر اقتصاد ایالات متحده آمریکا کافی است یا خیر؛ در پاسخ به این سوال تردیدهای بسیار جدی وجود دارد، چون اگر طبق گفته های دونالد ترامپ کرونا در یک چشم انداز و ارزیابی بدبینانه کرونا بتواند جان صد تا دویست هزار انسان را در ایالات متحده آمریکا بگیرد قطعاً بسته ۲.۲ تریلیون دلاری برای حمایت از اقتصاد آمریکا و مبارزه با ویروس کرونا کافی نیست؛ شاید ده برابر این رقم لازم باشد تا آمریکا از ورود به مرحله فروپاشی اقتصادی جلوگیری کند. پیرو این نکته حال باید پرسید که آیا دولت این اندازه از منابع مالی را در اختیار دارد که بتواند این میزان از نقدینگی را به جامعه و اقتصاد آمریکا تزریق کند؟ آیا دولت می‌تواند مانع از شکل گیری تورم و رکود ناشی از تشدید شیوع کرونا در آمریکا شود؟ آیا دولت می تواند مانع از شکل گیری نرخ بیکاری تا ۲۰ شود؟ بنابراین اگر ترامپ در این آزمون موفق عمل کند در انتخابات سال ۲۰۲۰ می‌تواند دوباره بر کرسی ریاست جمهوری تکیه بزند، اما اگر این اتفاقات روی ندهد و هر روز شاهد افزایش مبتلایان و جانباختگان ناشی از بیماری کرونا باشیم و همچنین وضعیت اقتصادی آمریکا روز به روز بدتر شود و بسته‌های حمایتی نتواند این کشور از رکود، تورم و افزایش بیکاری نجات دهد قطعاً ترامپ با چالش بسیار بزرگی در انتخابات پیش رو مواجه خواهد شد. البته در این میان نکته بسیار مهمی که نباید فراموش کرد این است که باید دید که رقیب انتخاباتی وی از حزب دموکرات چه شخصی خواهد بود که به احتمال بسیار زیاد جو بایدن، معاون اول اوباما خواهد بود. در این صورت باید دید که بایدن چه راهکاری برای برون رفت از معضلات و چالش‌های ناشی از بیماری کرونا و وضعیت اقتصادی آمریکا دارد؟ آیا جو بایدن خواهد توانست امیدی در میان آمریکایی ها تزریق کند یا خیر؟ آیا معاون اول اوباما خواهد توانست افکار عمومی آمریکا را به این باور برساند که تغییر دولت تنها راهکار مناسب برای برون رفت آمریکا از وضعیت کنونی است؟ پاسخ به این سوالات می تواند تعیین کننده باشد؟ در این راستا افکار عمومی در ایالات متحده آمریکا به این ارزیابی برسند که حمایت از ترامپ در این شرایط و عدم تغییر دولت بهترین سناریو برای تقابل با وضعیت کنونی در آمریکاست جو بایدن نخواهد توانست بر دونالد ترامپ پیروز شود.

در راستای تحلیلی که در ابتدای سخنانتان عنوان کردید بسیاری معتقدند دونالد ترامپ اکنون به دنبال سوء استفاده از وضعیت کنونی ناشی از تشدید شیوع کرونا برای افزایش محبوبیت خود در میان افکار عمومی ایالات متحده آمریکا و پررنگ کردن حمایت مردم از خود در آستانه انتخابات است. چرا که همین فرد در روزهای آغازین شیوع بیماری کرونا آن را کم اهمیت جلوه می داد و حتی کرونا را مسخره می کرد و با نگاهی تقلیل گرایانه وضعیت سلامت در ایالات متحده را ارزیابی می کرد، اما چون در حال حاضر این کشور اکنون خود را به صورت تمام عیار درگیر جنگ با ویروسی به نام کرونا می‌بیند و به این واسطه افکار عمومی حمایت بیشتری از رئیس جمهور به عنوان فرمانده کل قوا در این کشور دارند اکنون دونالد ترامپ روز به روز با مواضع و سخنان خود در حال دامن زدن به این جنگ و افزایش نگرانی ها در میان آمریکایی هاست که این مواضع برخلاف سخنان روزهای اول ترامپ است. با این وصف آیا دونالد ترامپ به واقع در حال سوء استفاده از بیماری کرونا برای افزایش محبوبیت خود در آستانه انتخابات است و یا این که اساساً چالش ویروس کرونا برای سلامت و اقتصاد ایالات متحده آمریکا تا به این اندازه جدی و مرگبار است؟

قطعا تشدید شیوع کرونا، هم برای سلامت و هم برای اقتصاد ایالات متحده آمریکا بسیار جدی است. البته این مسئله تنها مختص به ایالات‌متحده آمریکا نیست، بلکه تشدید شیوع کرونا برای تک‌تک کشورهایی که با آن دست به گریبان هستند بسیار جدی است. اگر وضعیت کشور خود را در چند هفته اخیر مورد ارزیابی قرار دهیم می بینیم که میزان تاثیرات ناشی از کرونا تا چه اندازه دیپلماسی، اقتصاد، سیاست و دیگر ابعاد زندگی ما را تحت الشعاع قرار داده است. بنابراین تشدید شیوع کرونا می‌تواند عامل تعیین کننده در مرگ سیاسی سران و رهبران جهان باشد. حال بر حسب اتفاق این مسئله دقیقاً در ماه های منتهی به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا روی داده است. بنابراین اهمیت بیماری کرونا برای آمریکایی‌ها و شخص دونالد ترامپ دوچندان شده است. در صورتی که اکنون به واسطه نبود انتخابات در دیگر کشورها بیماری کرونا تا به این اندازه از نظر سیاسی مورد ارزیابی قرار نمی گیرد. در این راستا دونالد ترامپ در روزهای اولیه شیوع استراتژی کم اهمیت جلوه دادن کرونا را در دستور کار قرار داده بود تا از این طریق بتواند افکار عمومی در داخل آمریکا را به این باور برساند که دولت قادر به کنترل شرایط است و این بیماری چندان جدی نیست، اما با تغییر وضعیت و تشدید شیوع کرونا و به تبع آن افزایش مبتلایان و جانباختگان اکنون آمریکا و شخص ترامپ استراتژی دیگری را در دستور کار قرار داده است.

در این رابطه دونالد ترامپ شرایط آمریکا بسیار بغرنج تر از آن چیزی که هست نشان می دهد تا هر چقدر آمار نهایی مبتلایان و جانباختگان ناشی از بیماری کرونا در ایالات متحده آمریکا پایین‌تر از آمارهای هشدار دهنده خود باشد، بتواند آن را به عنوان یک برگ برنده در انتخابات استفاده کند. به همین دلیل وی در سخنان خود عنوان می‌کند که بیماری کرونا می‌تواند جان ۲۰۰ هزار آمریکایی را بگیرد تا اگر تعداد تلفات نهایی حتی به ۲۰ هزار نفر هم رسید دونالد ترامپ بتواند عنوان کند که با مدیریت وی جان ۱۸۰ هزار آمریکایی از مرگ حتمی نجات پیدا کرده است و در سایه مدیریت موفق وی آمریکا به آن نقطه بحرانی نرسید. اما این استراتژی جدید دونالد ترامپ یک خطر بسیار جدی برای وی دارد و آن ناظر بر این واقعیت است که افزایش میزان جان باختگان بیماری کرونا تا مرز ۲۰۰ هزار نفر می تواند پیام بسیار منفی و حتی مهلکی برای پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات پیش رو داشته باشد چون قطعاً این میزان از کشته شدگان بیماری کرونا در خاک ایالات متحده آمریکا یک زنگ خطر برای فعالان سیاسی، رسانه‌ای و به خصوص اقتصادی است که آمریکا به این زودی ها از شر بیماری کرونا خلاص نخواهد شد و این شک را ایجاد می کند که آمریکا وارد یک بحران گسترده بهداشتی و اقتصادی شده است که با حمایت‌های ۲.۲ تریلیون دلاری کاخ سفید نمی‌تواند از آن خارج شود. 

بنابراین در مجموع می‌توان گفت که اولویت جدی دونالد ترامپ انتخابات است. لذا اگر استراتژی کم اهمیت جلوه دادن ویروس کرونا می‌تواند باعث پیروزی وی در انتخابات شود قطعاً این استراتژی در دستور کار دونالد ترامپ خواهد بود و اگر در یک حالت برعکس، بالا بردن تبعات و بحران ناشی از بیماری کرونا به پیروزی وی در انتخابات کمک می‌کند، قطعاً این استراتژی از جانب دونالد ترامپ در دستور کار خواهد بود. اتفاقات به همین دلیل است که اکنون ترامپ برخلاف دیگر رهبران جهان به دنبال بزرگنمایی بحران کروناست بیش از آن چیزی که در واقعیت جریان دارد. 

با این اوصاف دونالد ترامپی که تنها در حوزه اقتصاد، معیشت اشتغال و کنترل تورم توانسته بود اقداماتی را انجام دهد اکنون با شکل گیری بحران اقتصادی ناشی از بیماری کرونا که بسیار هم جدی است، می تواند در انتخابات پیش رو از اهرم اقتصادی استفاده کند، خصوصا که بر اساس گفته های بانک جهانی سال ۲۰۲۰، سال رکود اقتصاد جهانی به واسطه شیوع کروناست و به این واسطه ایالات متحده آمریکا وارد بحران اقتصادی خواهد شد که تلفیقی از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ میلادی و نیز مشکلات بیکاری دهه ۲۰ و ۳۰ قرن بیستم خواهد بود. ارزیابی شما در این رابطه چیست؟

همان گونه که گفته شد اکنون دونالد ترامپ برای کنترل وضعیت اقتصادی بیسابقه‌ترین بسته حمایتی تاریخ ایالات متحده آمریکا را تصویب کرده است. در این راستا حتی ما شاهد یک اجماع کم‌نظیر دو حزبی برای تصویب این بسته بودیم که بر اساس گفته های مقامات کاخ سفید با حواشی آن این بسته حمایتی ۲.۲ تریلیون دلاری تا نزدیک ۵ تریلیون دلار نیز خواهد رسید. بنابراین دولت و فدرال رزرو تمام توان و استعداد مالی خود را به کار گرفته است تا از بحران اقتصادی ناشی از تشدید شیوع کرونا در آمریکا جلوگیری کند. این مسئله نشان می‌دهد که نه تنها دونالد ترامپ که بسیاری از سیاستمداران و اقتصاددانان آمریکایی نسبت به وضعیت آینده این کشور و عمق بحران اقتصادی در آمریکا به شدت نگران هستند. چون شواهد، قرائن و ارزیابی کارشناسان اقتصادی نشان می دهد که بحران اقتصادی آینده آمریکا بسیار بزرگتر از آن چیزی است که دونالد ترامپ بتواند با یک بسته حمایتی ۲.۲ تریلیون دلاری آن را از سر بگذراند. اما باید یک نکته را در نظر گرفت در شرایطی که اکنون بحث اصلی سلامتی و حفظ جان شهروندان ایالات متحده آمریکاست شاید جامعه دیگر به مسائل و بحران اقتصادی ناشی از بیماری واکنش منفی نشان ندهد. یعنی اگر جامعه آمریکا در حکایت نرمال و با ثبات قرار داشته باشد قطعا مشکلات اقتصادی، بیکاری، رکود، تورم و نظایر آن می‌تواند باعث افزایش نارضایتی های جامعه نسبت به دولت وقت شود، اما زمانی که بحث حفظ جان آمریکایی‌هاست مسائل اقتصادی به حاشیه خواهد رفت. خصوصا که بر اساس گفته های دونالد ترامپ قرار است به واسطه شیوع کرونا ۲۰۰ هزار آمریکایی جان خود را از دست بدهند. در این صورت این احتمال وجود دارد که آمریکایی ها حتی با وجود بحران اقتصادی بپذیرند که یک رئیس جمهور، ولو ناتوان امور را در دست بگیرد تا آمریکا از بحران سلامت و حفظ جان خود عبور کند. لذا این امکان وجود دارد که حتی اگر در ماه‌های منتهی به انتخابات سال ۲۰۲۰ بحران اقتصادی ناشی از بیماری کرونا عمیق تر از بحران دهه ۲۰ و ۳۰ قرن بیستم و یا بحران سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ میلادی باشد، اما جامعه به این باور برسد که کماکان باید سکان هدایت و مدیریت در دست رئیس جمهور بماند. یعنی این مسئله تبعات کمتری نسبت به این دارد که سکان هدایت را به رئیس جمهور دیگری بسپاریم که هنوز به وضعیت اشراف ندارد.