شهادت قاسم سلیمانی «مقاومت» را تضعیف نکرد

نویسنده: الیژا جِی. مگنیِر

دیپلماسی ایرانی: بیشتر از چهل روز پیش یک هواپیمای بدون سرنشین آمریکا سرلشکر قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران و رهبر «محور مقاومت» را ترور کرد. سوال این است که آیا پس از این حمله «محور مقاومت» ضعیف شده و از آن زمان تاکنون چه دستاوردهایی داشته است؟

در جبهه سوریه، ارتش بشار اسد به همراه متحانش از رسته ذولفقار و دیگر شرکا جاده 432 کیلومتری دمشق-حلب را برای اولین بار از زمان مسدود شدن در سال 2012، آزاد کردند و کنترل امنیتی جناح غربی آن از جمله در شهرهای استراتژیکی همچون راشدین و خان العسل را که سردار سلیمانی همواره به دنبال آزادسازی آنها بود، به دست گرفتند. «محور مقاومت» اکنون با فرماندهی روسی در یک اتاق عملیاتی در حلب مستقر شده و با دیگران در دمشق هماهنگ عمل می کند. ارتش سوریه موفق شده یک محیط امنیتی گسترده در امتداد جاده دمشق-حلب ایجاد کند و این کاری است که ترکیه از اکتبر سال 2018 موفق به انجام آن نشده است. این پیشروی نشانگر یک مسیر استراتژیک مبتنی بر هدف و نه فرماندهی مشخص، است. هدف در سوریه که یکی از اعضای اصلی «محور مقاومت» به شمار می رود، آزادسازی کل کشور بوده است. فرماندهان برجسته بسیاری در 9 سال جنگ در سوریه کشته شدند، اما روند آزادسازی کشور متوقف نشد. ایران و روسیه در حال حاضر برای حفظ گفت گو گوهای صلح در سوریه، مشغول مذاکره با ترکیه هستند. از دست رفتن سرلشکر سلیمانی به فراموشی این اهداف نخواهد انجامید.

در عراق، سرلشکر سلیمانی احتمالا به سختی تصور می کرده که یک تصمیم سیاسی درباره اخراج نیروهای ایالات متحده و دیگر نیروهای خارجی گرفته شود. این تصمیم که توسط مجلس عراق گرفته شده، اهمیت زیادی دارد و سربازان آمریکایی را از نظر قانونی به نیروهای اشغالگر تبدیل می کند. عراق همچنان مجبور است با ادامه حضور شمار اندکی از نیروهای ناتو در این کشور برای مقاصد آموزشی و کسب اطمینان از تامین قطعات یدکی موافقت کند چرا که سلاح های زیادی از کشورهای ناتو خریداری کرده است. با این حال، دولت در بغداد اکنون توانایی ارائه تضمین برای امنیت این افسران ناتو را به دلیل نفرت ایجاد شده در پی ترور ابو مهدی المهندس، فرمانده بلندپایه و محبوب عراقی، به همراه سردار سلیمانی در حمله غیرقانونی آمریکا، ندارد. انتظار می رود نخست وزیر جدید عراق برنامه عزیمت نیروهای ایالات متحده را در صدر دستورکار خود قرار دهد. به علاوه، در تاریخ عراق پس از حمله سال 2003 آمریکا، مقاومت هرگز تحت رهبری متحد نبود. در زمان سردار قاسم سلیمانی، مقتدی صدر و تغییر موضع مداوم او یکی از عوامل نگرانی بود؛ اما اکنون مقتدی صدر نیز در کنار گروه های مقاومت کار می کند و این دستاوردی بود که پس از ترور حاصل شد.

در لبنان حسن دیاب بدون متحدان نزدیک ایالات متحده دولت جدید تشکیل داده است. «محور مقاومت» توانست در روند تشکیل دولت ایفای نقش کند و از دیاب در حل بسیاری از مشکلات در مسیر شکل گیری دولت واقعی حمایت کرد. دیاب پیشنهادهای «محور مقاومت» را در شکل گیری دولت پذیرفت و مشروعیت حزب الله در دفاع از کشور در برابر هرگونه تجاوز خارجی را تضمین کرد. «محور مقاومت» توانست جلوی خلاء قدرت یا گسترش هرج و مرج در لبنان را بگیرد. امروز در لبنان نیروهای حزب الله حقوق خود را به دلار آمریکا می گیرند که با توجه به کارزار اعمال فشار حداکثری بر ایران و تحریم های شدید علیه حزب الله مساله قابل توجهی است.

در فلسطین، خیابان ها در برابر «معامله قرن» که توسط دولت آمریکا ارائه شده، متحد شده و یکصدا آن را رد کرده اند. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، در اعتراض به این طرح به توافقنامه اسلو و همه اشکال همکاری های امنیتی با اسرائیل و آمریکا پایان داد. فلسطینی ها از هر جای دنیا توفقی که حق بازگشت آنها به خانه را سلب می کند و منابع آب شیرین، دسترسی به بحرالمیت و 30درصد از اراضی ساحل غربی را می گیرد، رد کردند. چنین وحدتی در بین همه گروه های فلسطینی اتفاقی نادر به شمار می رود.

در افغانستان، ایالات متحده از ابتدای سال جدید میلادی از افزایش غیرمعمول فعالیت طالبان خبر داده است. ایران هم همکاری ها و فعالیت های خود را در کشور همسایه افزایش داده است.

در یمن هم ژنرال یحیی سریع، سخنگوی نیروهای مسلح، جزییات یکی از جسورانه ترین عملیات نظامی علیه ائتلاف تحت رهبری سعودی را فاش کرد و گفت به 17 تیپ حمله شده و نیروهای یمنی منطقه وسیعی را تحت کنترل درآوده اند. به علاوه، یمن بیش از هر زمان دیگری توانایی نظامی خود را توسعه می دهد و به اعماق عربستان و منابع نفتی آن حمله می کند.

با وجود ترور سرلشکر سلیمانی، «محور مقاومت» همچنان به پیش می رود. تولد یک مقاومت جدید در شمال شرقی سوریه نشانگر یک رویکرد جدید است که «محور مقاومت» می تواند بر مبنای آن شکل بگیرد. مردان غیرمسلح در برابر کاروان کاملا مسلح آمریکایی ایستادند و از آنها خواستند که دیگر برنگردند. این یک ذهنیت و هدفی است که در تمام این سال ها پرورش یافته و در بین اعضای «محور مقاومت» به طور یکپارچه دیده می شود. همه فرماندهان می دانند که در مسیر دستیابی به هدف خود کشته می شوند. شهید قاسم سلیمانی در مرگ هم به اندازه زندگی دستاورد داشت.

منبع: اِی.اچ.تریبون / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34