تفکر «سون تزو» و انتقام سخت
انتقام سردار سلیمانی را با تمرکز بر انتخابات امریکا بگیریم
نویسنده: سعیدرضا خلخالی، دکترای جغرافیای سیاسی و پژوهشگر مطالعات استراتژیک
دیپلماسی ایرانی: «سون تزو» استراتژیست شهیر چینی 5 قرن قبل از میلاد در چین می زیسته و از نخستین واقع گرایان دارای اندیشه های فرامیهنی بوده است. وی در کتاب معروف خود به نام «هنر رزم2» جمله معروف و تأثیرگذاری دارد که به نظر می رسد بخشی از استراتژی ژئوپولتیکی چین امروز نیز بر همان تفکر استوار است. سون تزو می گوید: (هرگاه سربازها را از سربازخانه حرکت ندادید و دشمن را شکست دادید هنرمند و پیروزید، زیرا جنگی که کشته دارد پیروز ندارد).
از نظر «سون تزو» جنگ یک رقابت چند سطحی و چند بعدی است که عملیات نظامی و جنگ واقعی فقط یک بخش مهم از آن است، ولی همچنان تنها بخش آن نیست. وی جنگ را وسیع تر از میدان کارزار می دانست. همچنین معتقد بود که موارد اعمال فشار مختلف و بالقوه ای وجود دارد که با آن می توان در سطوح تاکتیکی، سیاسی و استراتژیکی جنگ تأثیر گذاشت.
این مقدمه از آن جهت مهم است که شهادت ژنرال قاسم سلیمانی و بازتاب های گسترده کشته شدن او از یک سو، و واکنشی که مسئولین کشور به این موضوع داشته اند از دیگر سو، بسیاری از تحلیلگران را در رابطه با منطقه پرآشوب خاورمیانه و آینده آن دچار تردید کرده است. تردید از نوع واکنش ایران و نگرانی از پیامدهای آن، سبب شده است تا شاهد سردرگمی درباره آینده این منطقه باشیم.
آنچه بیش از سایر موضوعات مهم می نماید نوع انتقامی است که جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد، چرا که در اولین ساعات پس از ترور ژنرال سلیمانی، توئیتر رهبری در صفحه خود چنین نوشت:
"بسم الله الرحمن الرحیم
انتقام سخت"
پس از ایشان، سایر مسئولین رده بالای ایران نیز تأکید بر انتقامی سخت و متفاوت داشتند. اما این انتقام سخت چه می تواند باشد هنوز روشن نیست!
در تفکرات استراتژیک، جمله ای معروف وجود دارد که اشاره می کند: «طوری بجنگید که بدانید چه می شود نه اینکه ببینید چه می شود3»، به نظر می رسد فضایی که با ترور ژنرال سلیمانی در جهان ایجاد شده، بویژه در داخل ایالات متحده امریکا چه از جانب مخالفان سیاسی ترامپ و چه از جانب شخصیت های تأثیرگذار و سلبریتی ها و گسترش مخالفت ها به خصوص پس از توئیت ترامپ مبنی بر «حمله به مراکز مهم فرهنگی ایران»، فرصتی را ایجاد کرده است تا ایران انتقام سخت خود را بگیرد. هر چند که دست جمهوری اسلامی ایران برای هرگونه اقدامی باز است اما اقدامی که بتوان از آن به عنوان انتقام سخت یادکرد می تواند گزینه ای همچون تأثیرگذاری بر انتخابات آینده ریاست جمهوری ایالات متحده باشد. به نظر می رسد شرایط به گونه ای است که اگر با تدبر اقدام شود می توان راه را برای انتخاب مجدد ترامپ دشوار کرد هر چند این موضوع سخت به نظر می رسد اما ناممکن نیست. مجموعه اقداماتی که منجر به عدم پیروزی ترامپ در انتخابات آتی ریاست جمهوری شود سخت ترین انتقامی است که می توان از ترامپ گرفت چرا که عدم انتخاب مجدد وی؛
1- جامعه جهانی و ایالات متحده امریکا را از حضور یک سیاستمدار نامتعارف که با تصمیم های نابخردانه به سمت بحران می کشاند نجات خواهد داد.
2- این پیروزی از آن دست پیروزی هایی است که نتایجش تأثیرگذار و ماندگارتر خواهد بود.
3- حکمت، درایت و خرد ایرانی اسلامی را به بهترین شکل نمایان خواهد کرد.
4- با تفکرات جامعه جهانی و شرایط دنیای امروز همسو است.
و در انتها پیروزی را رقم خواهد زد که بدون بیرون بردن سربازها از سربازخانه ها و کشته شدن تعداد زیادی انسان به دست می آید و از همه مهم تر نبردی است که پایان خوشش را هم می دانیم و هم می بینیم.
البته در این مسیر استفاده از ظرفیت های بین المللی، بهره مندی از فضای رقابت های انتخاباتی ایالات متحده که رقبا درصدد تحقیر ترامپ هستند، استفاده از صاحبنظران و تأثیرگذاران جهانی مخالف ترامپ بویژه در داخل ایالات متحده، از جمله اقداماتی است که در کنار سایر موارد اعمال فشار، با آن می توان در سطوح تاکتیکی، سیاسی و استراتژیکی تأثیر گذاشت ضمن آنکه در راستای تحقق انتقام سخت مورد نظر رهبری و مردم نیز هست.
-----------------------------------------------------------------
سون وو معروف به سون تزو که معنای استاد سون را میدهد در سال 544 قبل از میلاد در چین متولد شد.
نام رساله ای است از سون تزو که در زمان چین باستان نوشته شده است. این کتاب در ایران نیز ترجمه و در دانشگاههای نظامی و ... تدریس می شود.
عزت الله عزتی، ژئواستراتژیست و استاد ژئوپولتیک و علوم نظامی استراتژیک معاصر در دانشگاههای تهران، تربیت مدرس و دانشگاه آزاد اسلامی.
نظر شما :