آینده لبنان با نگاهی به گذشته

نویسنده: کلیت خطیب دانیا، نویسنده و کارشناس روبط اعراب و امریکا و دارای مدرک دکترا علوم سیاسی و روابط بین الملل از دانشگاه امریکایی بیروت

دیپلماسی ایرانی: درحالی که اعتراضات در لبنان علیه گروه سیاسی فاسد حاکم در حال افزایش است، من به یاد فواد شهاب می افتم که از سال 1958 تا 1964 رئیس جمهور این کشور بود و به ایجاد ثبات و تاسیس نهادهای مدنی در این کشور پرداخت. او اگر اکنون حضور داشت، خوشحال می شد که مردم رهبران فرقه ای را به عنوان سیاستمداران فاسد پس می زنند.

شهاب در مقام فرمانده ارتش لبنان در سال 1945 دو بار با درخواست برای مداخله ارتش علیه خیزش مردمی علیه رئیس جمهور بشار الخوری مخالفت کرد.

نکته مهم  در مورد شهاب این است که او فرمانده ارتش بود ولی با انجام کودتای نظامی در زمانی که در کشورهای دیگری مانند عراق و مصر مرسوم بود، مخالفت کرد و همه تلاش خود را برای حفظ مردم سالاری، قانون اساسی و حکومت قانون صرف کرد.

استعفای سعد حریری در هفته گذشته از سمت نخست وزیری لبنان به اعتراضات خاتمه نداد. مساله چیزی فراتر از تغییر دولت و درباره تغییرات واقعی است؛ تغییر در نظامی که بر اساس فساد، فرقه گرایی و ارباب سالاری بنا شده است.

سعد حریری گفته در صورتی به دولت باز می گردد که بتواند دولتی از فن سالاران را تشکیل دهد، ولی این نوع دولت در شرایطی که خود گروگان برگزیدگان فاسد است، نمی تواند تغییرات و اصلاحات لازم را انجام دهد.

جنبش اعتراضی مردم لبنان نتیجه به هم پیوستن گروه ها و اقشار گوناگون از مناطق مختلف است که خواستار تغییرات اقتصادی و اجتماعی هستند. این گروه های کوچک نیازمند بلوغ هستند و بهتر است فرایند بلوع دستورکار محلی و ملی خود را طی کنند ولی این فرایند با وجود جناح فاسد حاکم ممکن نیست.

لبنان نه تنها به فردی نیاز دارد که کشور را از یک دوره انتقالی دشوار عبور دهد، بلکه به احیای روحیه شهابیسم نبر نیاز دارد. شهاب در انتهای دوره صدارت خود دیدگاهی بسیاربدبینانه به لبنان داشت و معتقد بود لبنان آماده غلبه برفرقه گرایی نیست. او پیش بینی می کرد که مردم لبنان با یکدیگر درگیر خواهند شد. اومی دانست که لبنان سرزمینی مستعد مداخلات خارجی است.

نیکولاس ناصف، نویسنده زندگی نامه شهاب، می نویسد این رئیس جمهور همه مدارک و نوشته های خود را سوزاند زیرا نمی خواست از خود چیزی باقی بگذارد که حکومتش را توجیه کند. او ترجیح می داد این وظیفه را بر عهده تاریخ بگذارد.

میشل عون در انتهای نیمه اول ریاست جمهوری خود هفته گذشته وعده داد لبنان را به کشوری دارای حاکمیت مدنی تبدیل می کند ولی چگونه فردی که خود دستورکار فرقه ای دارد و از حقوق مسیحیان در برابر دیگر گروه ها سخن می گوید، می تواند به سوی کشوری مدنی گام بردارد؟

لبنان نیازمند رهبری ملی مبتنی بر قانون اساسی و مایل به انجام اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است. امرزه مردم لبنان به اندازه کافی بالغ شده اند که روح شهاب و شهابی نوین را درک کنند.

منبع: عرب نیوز / تحریریه دیپلماسی ایرانی