سیاستهای سینوسی اروپا در قبال برجام
ایلنا: اروپا حداقل در طول یکسال گذشته بر خلاف ایران، سیاست یکدستی را در قبال برجام و ایران در پیش نگرفته و بنابر اقتضای شرایط، لحنش را تند یا آرام کرده است؛ به طوری که معتقد است سطح متوسطی از روابط با تهران می تواند جوابگوی نیازش باشد. در این میان ایران باید بداند که نمی‌توان به هیچ وجه براساس وعده‌های کشورهای اروپایی پیش رفت، چرا که تصمیمات آنها نشات گرفته از منفعت محوری مقطعی است.
ایالات متحده در کنار انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان طرف‌های توافق هسته‌ای موسوم به برجام، محسوب می‌شوند. هجده ماه پیش یعنی سه سال و پس از اجرایی شدن آن آمریکا از این توافق خارج شد و تمامی تحریم‌هایی را که علیه ایران متوقف کرده بود، دوباره به اجرا گذاشت. پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها، ایران از اروپا خواست تا برای نشان دادن پایبندی خود به برجام، سازوکار‌هایی را برای روابط مالی و صدور نفت ایران اتخاذ کند؛ اما با گذشت بیش از یکسال و نیم از تصمیم دونالد ترامپ، اروپا به غیر از ادامه حمایت لفظی و در پاره ای از موارد تهدید ایران، گامی عملی برای حفظ برجام برنداشته و اکنون تهران دیگر منفعتی را در پایبندی به تمام تعهدات خود در این توافق‌نامه، نمی‌بیند.
تهران با صبر استراتژیک یکساله، به بروکسل فرصت داد که برای برون رفت از بن‌بست تحریم‌های یکجانبه آمریکا راهکاری عملی ارایه کند، در غیر این صورت ایران خود را مجاز به ادامه کاهش مرحله‌ای تعهداتش خواهد دانست. با محقق نشدن وعده‌های اروپا و عملی نشدن خواسته‌های ایران، تهران از ۱۸ اردیبهشت ماه سال جاری، پله به پله از تعهدات خود فاصله گرفت و هم اکنون قدم در گام چهارم کاهش تعهدات خود گذاشته است.
در این مدت طرف‌های اروپایی با بی عملی خود تنها به وعده های تو خالی اکتفا کرده و نهایتا حمایت‌های کلامی آنها هم جای خود را به بیانیه های تهدید آمیز علیه ایران داد.
از تبلیغات اعضای اروپایی برجام، راه اندازی ساز و کار مالی بود که آن هم با مخالفت آمریکا مواجه گردیده و به سرانجام نرسید. طبیعی است که ادامه این روند خوشایند ایران نبود و ایران نمی توانست بار تعهدات برجامی را یک تنه به دوش بکشد. با برداشته شدن هر گامی از سوی ایران، لحن بیانیه های سه کشور اروپایی عضو برجام تندتر شد، قبلا مکرون در قامت پلیس خوب، از جانب اروپا وعده داده بود که حتی اگر ایران برجام را نقض کند، اروپا به تحریم روی نمی‌آورد، ولی با گذشت زمان، این وعده هم رنگ باخته و پس از گام چهارم ایران، سه کشور اروپایی شمشیر را از رو بستند و از بازگشت تحریم های بین المللی علیه ایران سخن به میان آوردند. آنها از تصمیم ایران برای از سرگیری فعالیت‌های هسته‌ایش در تاسیسات فردو «شدیدا ابراز نگرانی کردند» و از تهران خواستند مفاد برجام را رعایت کند یا علیه آن اقدام می‌کنند.
بیانیه مشترک سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا می‌گوید: «ما آماده‌ایم که همه مکانیسم‌ها در برنامه جامع اقدام مشترک (توافق هسته‌ای)، از جمله مکانیسم حل مسائل مربوط به اجرای تعهدات ایران در برجام را مدنظر قرار دهیم.»
ابزار مکانیسمی که این سه کشور و اتحادیه اروپا روی آن تاکید کرده‌اند در بند ۳۷ برجام گنجانده شده است و «مکانیسم ماشه» خوانده می‌شود .بر اساس این بند، در صورت نقض پایبندی ایران به برجام، قدرت‌های جهانی به طور خودکار می‌توانند تمام تحریم‌های بین‌المللی گذشته علیه تهران را فعال کنند. با توجه به موارد فوق و تفاسیر مذکور می‌توان این نتیجه را حاصل کرد که اروپا حداقل در طول یکسال گذشته بر خلاف ایران، سیاست یکدستی را در قبال برجام و ایران در پیش نگرفته و بنابر اقتضای شرایط، لحنش را تند یا آرام کرده است؛ به طوری که معتقد است سطح متوسطی از روابط با تهران می تواند جوابگوی نیازش باشد. در این میان ایران باید بداند که نمی توان به هیچ وجه بر اساس وعده های کشورهای اروپایی پیش رفت، چرا که تصمیمات آنها نشات گرفته از منفعت محوری مقطعی است. سیاستهای کشورهای اروپایی در قبال ایران را نمی توان جدای از سیاستهای خصمانه آمریکا دانست و اروپا هرگز بدون اذن آمریکا دست به اقدامی نخواهد زد که منافع ایران را در بر داشته باشد؛ بنابراین شایسته است بدون دل بستن به وعده های پوچ اروپا، ایران سیاست خود را بر اساس اتکا به مردم و داخل تنظیم نماید.
فاطمه شریفی، کارشناس سیاست خارجی
نظر شما :