زمانی که هزینه و خسارت از راه برسد

نویسنده: ملیسا دالتون

دیپلماسی ایرانی: دولت باراک اوباما و بیشتر از آن دولت دونالد ترامپ اشتباهات فجیعی را در سوریه مرتکب شده اند که به زیان آمریکا تمام شده است. این دولت ها هر دو گستره توانایی ترکیه در حفاظت از منافعش، میزان پشتیبانی روسیه و ایران از بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه و همچنین نقش حکومت اسد به عنوان محرک اصلی در کشمکش سوریه را دست کم گرفتند.

پیامدهای شکست ایالات متحده در سوریه بسیار سهمگین است. نخست، دستاوردهای پنج ساله‌ مبارزه با تروریسم بر باد رفته است، چرا که ده ها هزار زندانی داعشی تحت کنترل یگان‌های مدافع خلق (ی‌پ‌گ) به زودی یا به داعش می پیوندند و یا به دولت اسد واگذار می شوند.

دوم، همپیانان و شرکای آمریکا اکنون بیش از پیش درباره اعتبار و قابل اعتماد بودن ایالات متحده دچار شک و تردید هستند و این قابلیت واشنگتن برای ایجاد ائتلاف ها در آینده را به خطر می اندازد.

سوم، توافق ی‌پ‌گ با حکومت اسد باعث شده تا نیروهای اسد و روسیه به شمال شرق سوریه سرازیر شوند و به این ترتیب احتمال ازسرگیری کنترل حکومت اسد بر بیش از یک سوم دیگر از مناطق کشور مطرح شده است.

چهارم، مزایای حضور آمریکا در شمال‌ شرق سوریه برای بازدارندگی در برابر نیابتی های ایران و افزایش نیروهای نظامی اکنون از بین رفته است.

فشارهای اقتصادی آمریکا بر ترکیه، روسیه، ایران و دولت اسد برای اصلاح رفتار آنها اگر چه امتیازات اندکی داشته اما از لحاظ راهبردی بر روند کشمکش ها تاثیری نگذاشته است.

با این حال آمریکا هنوز در سوریه سهم بزرگی دارد و باید این گام ها را بردارد. نخست، با تکیه بر "آتش بس" ایجاد شده به واسطه‌گری واشنگتن – آنکارا، آمریکا باید به ترکیه، روسیه و نیابتی های آنها برای حفاظت از غیرنظامیان و فراهم کردن دسترسی‌های بشردوستانه فشار بیاورد. آمریکا همچنین باید روند انتقال شرکای محلی سوری خواهان حفاظت در برابر مجازات های حکومت اسد را به کشورهای همسایه، اروپا و ایالات متحده تسریع کند. واشنگتن همچنین باید بخشی از شرکای نظامی آواره خود را در خاک ایالات متحده سکونت دهد.

دوم، باید همپیمانان اروپایی‌ و سایر کشورها را وادار کند که شهروندان زندانی عضو داعش خود را که تحت کنترل ی‌پ‌گ هستند، ‌پیش از فرار، به کشورهایشان انتقال دهند. همزمان باید با روسیه پیرامون دسترسی ایالات متحده به حریم هوایی شمال ‌شرق و شرق سوریه گفت وگو کند و مناطق دارای ارزش تروریستی بالا را هدف قرار دهد و برای مقابله با نیروهای نیابتی ایران و گسترش داعش، همکاری های امنیتی با اسرائیل، عراق، اردن و لبنان را افزایش دهد.

سوم، آمریکا باید دیپلماسی را برای پایان دادن به رژیم اسد و تهاجم روسیه به ادلب در اولویت قرار دهد؛ دسترسی هوایی ایالات متحده را برای پایش و عملیات ضدتروریستی احیاء کند؛ و با پاسخ نظامی تنبیهی از یورش ارتش حکومت اسد به غیرنظامیان پیشگیری کند. یورش های تلافی‌جویانه تنها باید به عنوان آخرین راه حل استفاده شوند.

چهارم، آمریکا باید از طریق دیپلماسی عمومی و عملیات اطلاع رسانی، تبلیغات علیه دولت اسد، روسیه و ایران را افزایش دهد. این اقدام باید به تلاش های بین المللی برای مستندسازی پیرامون جنایات جنگی و افزایش مسئولیت پذیری کشورها بیانجامد.

سرانجام این که ایالات متحده باید هم‌گام با مساعدت های اقتصادی و بشردوستانه لبنان و اردن، سیاست های جامعی در برابر پناهندگان سوری اتخاذ کند و در سال 2020 میلادی تعداد پذیرش پناهندگان سوری را افزایش دهد.

منبع:  مرکز مطالعات راهبردی و بین المللی / تحریریه دیپلماسی ایرانی