اروپا می خواهد مانع از جنگ احتمالی با ایران شود

نویسنده: کارل بیلت

دیپلماسی ایرانی: آیا دولت ترامپ عمدا به دنبال موقعیتی برای مقابله مستقیم نظامی با ایران می گردد؟ پس از نشست عجیب و غریب ورشو به میزبانی دولت ترامپ با موضوع خاورمیانه و عملکرد کمتر تاثیرگذار این دولت در کنفرانس امنیتی مونیخ، مقامات کلیدی اروپایی بهت زده و متعجب شده بودند. 

اینکه دولت ترامپ تصمیم گرفت تا با توافق هسته ای ایران (برجام) مخالفت کند، چندان جای تعجب نداشت. اینکه باقی جهان از جمله اروپا تصمیم به ادامه حمایت از توافق گرفتند نیز خبر جدیدی نبود. اما مایک پنس، معاون رئیس جمهوری آمریکا در سخنرانی خود در مونیخ یک گام مهم به پیش گذاشت و از اروپایی ها خواست توافق هسته ای ایران را ترک کنند. او همچنین از پاریس، لندن و برلین خواست تا به استفاده از ابزاری را که برای تسهیل معاملات با ایران به کار گرفته اند، پایان دهند. منظور او همان «ابزار هدف خاص / اس پی وی» یا «اینستکس» بود. به نظر می رسد رویه جدیدی که ایالات متحده در پیش گرفته این است که با هرگونه ارتباطی با ایران مخالفت می کند.

درخواست از اروپا برای متوقف کردن تلاش ها در راستای ممانعت از فروپاشی کامل برجام به مثابه این آرزوست که ایران خودش توافق را ترک کند. معما هم در همین جاست: آیا حقیقتا منافع حقیقی سیاسی ایالات متحده در این است که ایران را به از سرگیری همه فعالیت های هسته ای ترغیب کند که طبق توافقنامه از آنها منع شده است؟ به نظر می رسید ایالات متحده با سیاست گذاری های خود دقیقا همین هدف را دنبال می کند. هیچ توضیح منطقی دیگری برای برداشت از خواسته های جدیدی که مایک نس در نشست های ورشو و مونیخ مطرح کرد، وجود ندارد.

تنها توضیح منطقی برای در پیش گرفتن چنین سیاستی این است که ایالات متحده به دنبال ایجاد بهانه ای برای مواجهه مستقیم و آشکار با ایران باشد. اگر ایران از آنچه از برجام باقی مانده خارج شود فعالیت های هسته ای که از آنها منع شده را از سر بگیرد، می توان با قطعیت گفت که اظهارات مبنی بر دستیابی قریب الوقوع تهران به بمب اتم و لزوم اقدام فوری برای ممانعت از چنین اتفاقی تنها از تل آویو شنیده نخواهد شد.

در حقیقت، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل از کنفرانس ورشو توئیت تاسف باری را منتشر کرد که ظاهرا هدف از آن دیدار را آمادگی برای «جنگ با ایران» مطرح کرد. اگرچه بعدتر که واژه گزینی او بیش از اندازه جسورانه به نظر رسید، آن را به «مبارزه با ایران» تغییر داد.احتمال شنیده شدن درخواست ها برای اقدام نظامی از ریاض هم وجود دارد و این مساله هم می تواند محرکی برای درگیری نظامی با ایران باشد.

در هر صورت، همه درخواست های اینچنینی احتمالا سبب خواهند شد که اروپا برای ترغیب ایران به ماندن در توافق بین المللی هسته ای بیشتر تلاش کند چراکه هرگونه حرکتی به سمت جنگ به طور قطع به نفع اروپا نخواهد بود.

رویکرد اروپایی از طریق مذاکرات موسوم به «یو 4» در حال حاضر با هدف مشارکت ایران در گفت و گوهای دیپلماتیک متمرکز بر سوریه در پیش گرفته شده است، اما به تدریج به سایر مسائل منطقه ای نیز گسترش خواهد یافت. در خصوص سوریه قطعا اختلاف نظرهای اساسی بین طرف ایرانی و طرف اروپایی وجود دارد، اما منافع مشترک دو طرف در مبارزه با داعش در منطقه است. و به طور قطع واشنگتن نمی تواند چشم خود را به روی این واقعیت ببندد که مذاکره با تهران بخش مهمی از تلاش ها برای ایجاد صلح در جنگ های یمن و افغانستان است.

قطعا نگرانی هایی را که شماری از کشورها درباره رفتارهای منطقه ای ایران ابراز کرده اند، اروپا هم دارد؛ اگرچه همچنان هیچ پایه و اساسی برای نگرانی ها از آخر الزمان که در کنفرانس های ورشو و مونیخ مطرح شد، وجود ندارد. اما همانطور که آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در سخنرانی خود در مونیخ درباره ایران گفت: «اگر نگران فعالیت های ایران هستیم، چرا باید از تنها توافقنامه ای که با این کشور داریم، خارج شویم؟ بهتر نیست تلاش کنیم که این کشور را به تدریج به سمت رفتاری مسئولانه تر سوق دهیم؟» 

بین اروپایی ها و منطقه خاورمیانه یک اقیانوس وسیع وجود ندارد. به طور قطع اروپا از هر سیاستی که به آغاز جنگ دیگری در این منطقه جنگ زده منجر شود، دوری خواهد کرد.

منبع: واشنگتن پست / مترجم: طلا تسلیمی