سوریه جبهه جدید رویارویی ایران و عربستان سعودی می شود؟

نویسنده: ناتالی گولت (سناتور فرانسوی)

دیپلماسی ایرانی: امروز عراق خود را کشوری آزاد تلقی می کند که تروریسم را شکست داده است. به نظر می رسد که این کشور پس از انتخابات پارلمانی ماه مه روند عادی را از سر گرفته است. این تقریبا یک معجزه است.

در همین حال، رئیس جمهوری غیرقابل پیش بینی آمریکا که از نتایج سیاست گذاری های ساکن قبلی کاخ سفید چندان راضی نیست (البته باید به خاطر داشت که باراک اوباما هم اشتباهات مربوط به خود را در منطقه داشت)، سیاست خارجی یکجانبه گرایانه (به عبارت دیگر سیاستی نپخته و اشتباه) را دنبال می کند وچندجانبه گرایی را به کلی نادیده می گیرد.

رئیس جمهوری دونالد ترامپ نمی خواهد پلیس جهان باشد که خوب این مساله قابل قبول است، اما در خصوص خاورمیانه او عملا به برهم زننده نظم تبدیل شده است. ترامپ با تصمیم به انتقال سفارت ایالات متحده از تل آویو به قدس اشغالی نه تنها  میزان حمایت های خود را از بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل نشان داد، بلکه در عین حال اثبات کرد که هیچ ارزشی برای قوانین بین الملل و حقوق مردم فلسطین قائل نیست. او این اقدام را با استفاده از همان استراتژی همیشگی «واقعیت انجام شده/کار از کار گذشته» و بدون تحریک به واکنش یا اعتراض های قابل توجه انجام داد.

ترامپ با تصمیم به خارج کردن ایالات متحده از توافق هسته ای ایران و اعمال مجدد تحریم ها علیه این کشور هم حمایت خود را از عربستان سعودی به رغم همه مشکلات موجود، نشان داد.

هر چا بیشتر می گذرد رئیس جمهوری ترامپ بیشتر و بیشتر شبیه به شاگرد جادوگرها می شود که مدام در حال تکان دادن عصای جادویی خود هستند. برای نمونه، در حالی که دیگر کشورها به دلیل وجود تحریم های دردآور از معامله با ایران منع شده اند، او چطور می تواند در کسری از ثانیه به برخی کشورها اجازه دهد تا با «ایران خائن» به زعم او تجارت کنند؟ در همین حال، اتحادیه اروپا که به کلی در مواجهه با این قانون گذاری های فرامرزی ایالات متحده ناتوان است، از انتشار بیانیه ها در تلاش برای دستیابی به سیاست مشترک دور از دسترس راضی و خشنود به نظر می رسد.

در میان آشفتگی های موجود، جهان در هفته تعطیلات کریسمس یک سری تصمیم گیری های احمقانه دیگر رئیس جمهوری آمریکا را شاهد بود که زمان بندی آنها نمی توانست اتفاقی بوده باشد. رئیس جمهوری ترامپ با اعلام تصمیم خود مبنی بر خروج یکجانبه نیروهای آمریکایی از سوریه، این کشور را در دستان روس ها، ترک ها و ایرانی ها رها و پشت کردها را خالی کرد و بعد هم با بوق و کرنا تصمیم متحد سعودی آمریکا برای تخصیص منابع مالی به بازسازی این کشور جنگ زده در حال مرگ را به اطلاع عموم رساند.

ترکیه و ایران هم به نوبه خود در روز 20 دسامبر از توافقنامه ای مالی به ارزش بیش از 30 میلیارد دلار (26 میلیارد یورو) خبر دادند. همه این موارد باید به طور دقیق مورد بررسی قرار بگیرند. لازم به یادآوری است که ترکیه یکی از متحدان مهم ایالات متحده و یکی از اعضای کلیدی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است، ارتباطات تجاری گسترده خود را با ایران با کسب اجازه از ترامپ از سر گرفته و در همین حال بی هیچ خجالت و ناراحتی به نخست وزیر اسرائیل حمله کرده و او را «قاتلی نژادپرست» خوانده است.

در همین حال، عربستان سعودی هم به بازسازی سوریه در پی خروج نیروهای آمریکایی متعهد شده است. نمی توان گفت که مساله نوعی جایگزینی مطرح است؟ آیا چنین مساله ای ثبات را برای منطقه به ارمغان خواهد آورد؟ سعودی ها با مداخله مالی در سوریه، با ایرانی هایی رو در رو خواهند شد که بیشترین نقش را در شکست دادن داعش ایفا کرده اند.

این تصمیم گیری ترامپ به خارج کردن نیروها از سوریه و وعده های کمک ها به بازسازی این کشور از سوی عربستان و ترکیه، سعودی ها را به مرز ایران نزدیک تر می کند. در حالی که به نظر می رسد وضعیت در یمن در حال بهبود است و لبنان هم در برابر شیاطین قدیمی خود مقاومت می کند و در انتظار یک دولت جدید است، ممکن است سوریه با مخاطره تبدیل شدن به میدان جنگ جدید دو قدرت ناسازگار منطقه مواجه باشد؟

به نظر می رسد هیچ کسی به رئیس جمهوری ترامپ توضیح نداده سیاست گذاری های بین المللی از معادله هایی متزلزل و شکننده تشکیل شده که ایالات متحده نقش قابل توجهی در حفظ آنها دارد؛ اگرچه به نظر نمی رسد که رئیس جمهوری آمریکا گوش شنوایی هم داشته باشد. رئیس جمهوری ترامپ که فردی نامتعادل، ناسازگار و غیر قابل پیش بینی به شمار می رود، در زمینه امنیت و ثبات متحدانش که درباره اظهارات چند منظوره او به تردید افتاده اند، به شدت مخاطره می کند.

اما مساله جدی تر این است که سیاست جدید آمریکایی شکنندگی شدید اروپایی ها و ناتوانی آنها را در همبستگی در دفاع از خودشان، آشکار می سازد. جنگ علیه تروریسم نه در خاورمیانه، نه در آسیای میانه، نه در افغانستان و نه در جنوب صحرای آفریقا تمام نشده است. زمان آن رسیده که اتحادیه اروپا بودجه حدودا 79 میلیارد یورویی خود را به امنیت و دفاع اختصاص دهد تا یک راهبرد منسجم و موثر در اروپا ایجاد شود.

این مساله یکی از مسائل کلیدی در انتخابات بعدی پارلمان اروپایی است و باید در صدر فهرست نگرانی های نامزدها باشد. اروپا باید برای سونامی های ترامپی بیشتر آماده شود و باید از استقلال و امنیت خود کسب اطمینان کند. اروپا بایستی آنچه را که در سوریه و در خاورمیانه در حال وقوع است، یک هشدار تلقی کند.

منبع: یورو نیوز / مترجم: طلا تسلیمی